Od 1 stycznia 2026 roku w życie wejdzie jedenaście nowych zasad ortograficznych, ustanowionych przez Radę Języka Polskiego. Reforma ma uprościć reguły pisowni, zmniejszyć liczbę wyjątków i ułatwić naukę oraz stosowanie języka polskiego w praktyce. To największa zmiana od 1936 roku.
- Po więcej aktualnych informacji zapraszamy do RMF24.pl
Nowe zasady ortograficzne, które zaczną obowiązywać od 2026 roku, dotyczą m.in. użycia wielkich i małych liter, pisowni łącznej i rozdzielnej oraz stosowania łącznika. Jak podkreślają językoznawcy z Rady Języka Polskiego, celem zmian jest uproszczenie reguł i wyeliminowanie niekonsekwencji, które utrudniały naukę i codzienne stosowanie ortografii.
To uproszczenie reguł i zmniejszenie liczby wyjątków. Odwołujemy się także do zwyczaju językowego Polaków - wyjaśniła prof. Danuta Krzyżyk z RJP podczas konferencji prasowej w Polskiej Agencji Prasowej.
Nowe zasady mają sprawić, że użytkownicy języka nie będą musieli zastanawiać się nad szczegółowymi kategoriami gramatycznymi, by poprawnie pisać. Chodzi o to, żeby człowiek nie musiał się zastanawiać, co jest imiesłowem, przymiotnikiem, partykułą, spójnikiem, zaimkiem - tłumaczyła prof. Katarzyna Kłosińska, przewodnicząca RJP.
Zmiany obejmują m.in. pisownię wielką i małą literą, pisownię łączną i rozłączną oraz użycie łącznika. Dotyczą one zasad konwencjonalnych, opartych na umowie społecznej.
Wraz z reformą powstaje nowy, bezpłatny słownik ortograficzny, który obejmie około 100 tysięcy haseł. Będzie dostępny w wersji książkowej (w ograniczonym nakładzie), elektronicznej (jako aplikacja) oraz mobilnej na telefony komórkowe. Prace nad słownikiem potrwają jeszcze około roku.
Rada Języka Polskiego prowadzi także kampanię informacyjną "Ortografia 2026" w mediach społecznościowych. Na profilach na Instagramie, YouTubie i Facebooku co tydzień publikowane są posty wyjaśniające nowe zasady.
Od 2026 roku czeka nas prawdziwa rewolucja w zasadach pisowni w języku polskim. Oto lista najważniejszych zmian:
- Nazwy mieszkańców miast i dzielnic - od 2026 roku będziemy je pisać wielką literą, np. Warszawianin, Krakowianin, Ochocianka.
- Nazwy firm, marek i modeli - wielką literą zapiszemy nie tylko nazwy, ale także pojedyncze egzemplarze, np. czerwony Ford.
- Przymiotniki od nazw osobowych - zawsze małą literą, np. dramat szekspirowski, koncert chopinowski.
- Pisownia "nie" z przymiotnikami i przysłówkami - zawsze łącznie, niezależnie od stopnia, np. niemilszy, nienajlepiej.
- Nazwy obiektów przestrzeni publicznej - wielką literą zapiszemy m.in. Aleja Róż, Plac Zbawiciela, Park Kościuszki, ale: ulica Józefa Piłsudskiego.
- Nazwy lokali usługowych i gastronomicznych - wielką literą wszystkie człony (oprócz przyimków i spójników), np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka.
- Cząstki niby-, quasi- - łącznie z wyrazami pisanymi małą literą, np. nibyartysta, quasiopiekun; z łącznikiem przed wyrazami wielką literą, np. niby-Polak
Jeśli jednak ktoś przyzywczajony jest do obowiązującej wersji - spokojnie. Rada Języka Polskiego stosuje okres przejściowy dla uczniów. W latach 2026-2030 na egzaminach zewnętrznych, takich jak egzamin ósmoklasisty czy matura, akceptowane będą zarówno dotychczasowe, jak i nowe zasady pisowni. Dopiero od 2031 roku obowiązywać będą wyłącznie nowe reguły.
Rada Języka Polskiego podkreśla, że decyzje dotyczące ewentualnych zmian tablic z nazwami ulic, parków czy placów należą do organów administracji, a nie do RJP. Nie ma potrzeby natychmiastowego wprowadzania takich zmian.
