Najnowsze badania międzynarodowego zespołu naukowców ujawniają, że Amazonia wkracza w nowy, nieznany dotąd stan określany jako „hipertropikalny”. To zjawisko, które nie miało swojego odpowiednika na Ziemi od milionów lat, niesie ze sobą poważne konsekwencje nie tylko dla samej Amazonii, ale i dla całej planety.
- Amazonia doświadcza coraz dłuższych, gorętszych i częstszych susz.
- Przez ponad 30 lat badano, jak drzewa i gleba reagują na wysokie temperatury i niedobory wody - wyniki są alarmujące.
- Naukowcy wprowadzili pojęcie "hipertropikalny" dla ekstremalnych warunków klimatycznych wykraczających poza typowe dla lasów tropikalnych.
- Modele przewidują, że do 2100 roku susze mogą stać się normą, nawet w porze deszczowej, co grozi masowym obumieraniem drzew.
- Amazonia może przestać być "zielonymi płucami Ziemi" i zacząć emitować więcej CO2 niż pochłaniać.
- Podobne zagrożenia dotyczą też lasów tropikalnych w Afryce i Azji.
- Więcej informacji z Polski i ze świata znajdziesz na stronie głównej RMF24.pl.
Według opublikowanych w prestiżowym czasopiśmie naukowym Nature wyników badań, Amazonia doświadcza coraz dłuższych, gorętszych i częstszych okresów suszy. Te ekstremalne warunki, jak podkreślają naukowcy, nie mają obecnie żadnego odpowiednika na świecie. Drzewa są wystawione na zupełnie nowe poziomy stresu, a zdolność lasu do pochłaniania dwutlenku węgla - kluczowego gazu cieplarnianego - dramatycznie spada.
Badania obejmowały ponad trzy dekady obserwacji i pomiarów prowadzonych w różnych częściach Amazonii. Analizowano, jak drzewa i gleba reagują na wysokie temperatury oraz niedobory wody. Wyniki są alarmujące - jeśli obecne trendy się utrzymają, Amazonia może już w ciągu najbliższego stulecia całkowicie zmienić swoje oblicze.
Naukowcy, analizując zebrane dane, wprowadzili nowe pojęcie - "hipertropikalny". Oznacza ono warunki klimatyczne wykraczające poza to, co dotychczas uznawano za typowe dla lasów tropikalnych. Gdy pojawiają się te gorące susze, mamy do czynienia z klimatem, który można określić jako hipertropikalny, bo przekracza on granice obecnych lasów tropikalnych - wyjaśnia jeden z badaczy.
Modele klimatyczne wskazują, że do 2100 roku takie ekstremalne susze mogą stać się normą, występując nawet w porze deszczowej, która tradycyjnie przypada na okres od grudnia do maja. To oznacza, że Amazonia będzie narażona na nieustanny stres wodny i termiczny, co może doprowadzić do masowego obumierania drzew.
Zmiany klimatyczne w Amazonii już teraz prowadzą do zwiększonej śmiertelności drzew. Głównymi przyczynami są dwa powiązane ze sobą zjawiska: awaria hydrauliczna, czyli blokowanie transportu wody w drzewach przez powietrzne pęcherzyki, oraz głodzenie węglowe, gdy drzewa zamykają pory liści, by oszczędzać wodę, co z kolei ogranicza proces fotosyntezy.
Według pomiarów terenowych, te procesy już zachodzą, szczególnie w najbardziej ekstremalnych warunkach klimatycznych. Jeśli Amazonia stanie się hipertropikalna, takie ekstremalne sytuacje będą występować znacznie częściej, potencjalnie zwiększając wskaźnik śmiertelności drzew aż o 55 procent.
Szczególnie narażone są szybko rosnące drzewa o niskiej gęstości drewna, które dominują w tzw. lasach wtórnych - obszarach odradzających się po wcześniejszych wycinkach. To oznacza, że młodsze fragmenty lasu mogą być jeszcze bardziej podatne na skutki suszy i wysokich temperatur.
Jednym z najbardziej niepokojących wniosków płynących z badań jest możliwość, że Amazonia przestanie pełnić rolę "zielonych płuc Ziemi". Obecnie las ten pochłania ogromne ilości dwutlenku węgla, pomagając stabilizować klimat. Jednak w warunkach hipertropikalnych, wraz z masowym obumieraniem drzew, Amazonia może zacząć emitować więcej CO2 niż pochłaniać, stając się źródłem, a nie pochłaniaczem gazów cieplarnianych.
Choć największe zmiany dotkną Amazonii, naukowcy ostrzegają, że podobne zjawiska mogą pojawić się także w lasach tropikalnych Afryki i Azji. To globalne zagrożenie, które może zachwiać równowagą atmosferyczną całej planety.
Eksperci podkreślają, że przyszłość Amazonii zależy od działań ludzkości. Wszystko zależy od nas. To, jak szybko stworzymy hipertropikalny klimat, zależy od tego, czy ograniczymy emisję gazów cieplarnianych - podkreślają badacze.
