Drętwienie palców, mrowienie dłoni po przebudzeniu, osłabiony chwyt – to objawy, które wielu pracowników biurowych zna z autopsji. Problem w tym, że większość z nich nie traktuje ich poważnie, wychodząc z założenia, że "to od zmęczenia" albo "samo przejdzie". Tymczasem za tymi pozornie błahymi dolegliwościami może stać zespół cieśni nadgarstka – schorzenie, które nieleczone potrafi znacząco utrudnić codzienne funkcjonowanie.
Zespół cieśni nadgarstka (CTS - Carpal Tunnel Syndrome) to stan, w którym dochodzi do ucisku nerwu pośrodkowego przebiegającego przez kanał nadgarstka. Ten nerw odpowiada za czucie w kciuku, palcu wskazującym, środkowym i części palca serdecznego, a także za niektóre ruchy dłoni. Gdy przestrzeń w kanale nadgarstka ulega zwężeniu - na przykład w wyniku obrzęku tkanek, stanów zapalnych lub długotrwałego utrzymywania nadgarstka w nienaturalnej pozycji - nerw zostaje uciskany, co prowadzi do charakterystycznych objawów.
Praca przy komputerze wiąże się z powtarzalnymi ruchami dłoni i przedramienia, często w pozycji wymuszającej nadmierny wyprost lub zgięcie nadgarstka. Wielogodzinne korzystanie z myszy i klawiatury, brak ergonomicznego stanowiska pracy oraz nieregularne przerwy sprawiają, że ryzyko rozwoju CTS u osób pracujących biurowo systematycznie rośnie.
Zespół cieśni nadgarstka rozwija się stopniowo, dlatego tak często jest bagatelizowany. Warto zwrócić uwagę na następujące sygnały:
- Drętwienie i mrowienie palców - szczególnie kciuka, wskazującego i środkowego; objaw często nasila się w nocy lub po dłuższej pracy przy komputerze.
- Ból promieniujący do przedramienia - dyskomfort może rozchodzić się od nadgarstka w górę, czasem nawet w kierunku ramienia.
- Osłabienie siły chwytu - trudności z trzymaniem kubka, upuszczanie drobnych przedmiotów, problemy z precyzyjnymi ruchami palców.
- Uczucie "spuchniętych" dłoni - wrażenie sztywności lub obrzęku, mimo braku widocznych zmian, szczególnie po przebudzeniu.
- Instynktowne "strząsanie" dłoni - potrzeba potrząsania ręką, aby przywrócić czucie w palcach.
Jeśli te objawy utrzymują się dłużej niż kilka tygodni lub stopniowo się nasilają, warto skonsultować się ze specjalistą. Wczesne rozpoznanie zwiększa skuteczność leczenia i zmniejsza ryzyko trwałego uszkodzenia nerwu.
Zapobieganie rozwojowi zespołu cieśni nadgarstka wymaga przede wszystkim świadomości i wprowadzenia prostych zmian w codziennej pracy.
Ergonomia stanowiska pracy:
- Mysz i klawiatura powinny znajdować się na wysokości łokci, tak aby nadgarstki pozostawały w neutralnej pozycji - ani zgięte, ani wyprostowane.
- Warto rozważyć użycie podkładki pod nadgarstek lub ergonomicznej myszy pionowej, które ograniczają nacisk na nerw pośrodkowy.
- Krzesło i biurko należy dopasować tak, aby ramiona swobodnie spoczywały wzdłuż tułowia.
Regularne przerwy i ćwiczenia:
- Co 30-40 minut pracy warto zrobić kilkuminutową przerwę, podczas której można wykonać proste ćwiczenia rozciągające - krążenia nadgarstkami, zginanie i prostowanie dłoni, delikatne rozciąganie przedramion.
- Można również stosować techniki relaksacyjne zmniejszające napięcie mięśniowe w obrębie rąk i ramion.
Obserwacja objawów:
- Jeśli mimo wprowadzenia zmian ergonomicznych objawy się utrzymują lub nasilają, warto zasięgnąć porady specjalisty.
Fizjoterapia odgrywa kluczową rolę w postępowaniu z zespołem cieśni nadgarstka, szczególnie we wczesnych stadiach schorzenia. Fizjoterapeuta we Wrocławiu stosuje szereg technik mających na celu zmniejszenie ucisku na nerw pośrodkowy i poprawę funkcji dłoni.
Terapia może obejmować techniki manualne uwalniające napięcia mięśniowe, ćwiczenia neurodynamiczne rozciągające nerw oraz zwiększające jego ruchomość, a także kinesiotaping wspierający prawidłowe ułożenie nadgarstka. W wielu przypadkach zalecane jest również użycie ortezy stabilizującej nadgarstek, szczególnie w nocy, kiedy objawy często się nasilają.
Wczesne rozpoczęcie fizjoterapii zwiększa szanse na uniknięcie bardziej inwazyjnych form leczenia, takich jak iniekcje kortykosteroidów czy zabieg chirurgiczny. Odpowiednio dobrana terapia pozwala złagodzić objawy i przywrócić sprawność dłoni bez konieczności ingerencji operacyjnej.
Jeśli objawy się nasilają lub utrzymują mimo stosowania metod domowych, konieczna jest wizyta u specjalisty. Diagnoza zespołu cieśni nadgarstka opiera się na badaniu fizykalnym oraz testach elektrofizjologicznych (EMG, ENG), które pozwalają ocenić stopień uszkodzenia nerwu.
W zależności od zaawansowania schorzenia lekarz może zaproponować leczenie zachowawcze (fizjoterapia, ortezy, leki przeciwzapalne) lub - w przypadkach bardziej zaawansowanych - leczenie operacyjne polegające na chirurgicznym uwolnieniu nerwu pośrodkowego.
Ośrodki medyczne zajmujące się terapią schorzeń układu ruchu, takie jak Centrum medyczne Sports Medic, dysponują zespołem specjalistów - fizjoterapeutów i ortopedów - którzy wspólnie ustalają plan postępowania dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Zespół cieśni nadgarstka to schorzenie, które łatwo zignorować na wczesnym etapie. Niestety, brak reakcji prowadzi do pogłębiania się objawów i zwiększa ryzyko trwałego uszkodzenia nerwu. Im wcześniej podejmie się odpowiednie działania - zarówno profilaktyczne, jak i terapeutyczne - tym większa szansa na pełne ustąpienie dolegliwości.
Jeśli drętwienie dłoni, ból nadgarstka czy osłabiony chwyt zaczynają utrudniać codzienne czynności, warto nie zwlekać z konsultacją specjalistyczną. Wczesna diagnoza i rozpoczęcie leczenia to klucz do zachowania pełnej sprawności rąk - bez bólu i ograniczeń w funkcjonowaniu.
