Już w środę 7 maja rozpocznie się konklawe, w czasie którego zostanie wybrany następca papieża Franciszka. Kto nim będzie i w jaki sposób zostanie wyłoniony? Kto może zostać papieżem? Jakie są najważniejsze elementy procedury związanej z wyborem głowy Kościoła katolickiego? W poniższym artykule znajdziecie odpowiedzi m.in. na te pytania.
- 7 maja rozpocznie się konklawe, które wybierze nowego papieża.
- W głosowaniu będą uczestniczyli kardynałowie, którzy mają mniej niż 80 lat.
- Najprawdopodobniej następcą Franciszka zostanie któryś z kardynałów, ale teoretycznie możliwe jest też inne rozwiązanie. Jakie? Piszemy o tym poniżej.
Procedury związane z wyborem papieża opisane są w Konstytucji Apostolskiej "Universi Dominici Gregis", której autorem jest Jan Paweł II. Jej tekst można znaleźć tutaj.
Wyboru papieża dokonają członkowie Kolegium Kardynalskiego. Co ważne, głosować będą nie wszyscy kardynałowie, ale tylko ci, którzy mają mniej niż 80 lat. Z jakich powodów wprowadzono takie ograniczenie?
Racją takiej dyspozycji jest (...) chęć nieobarczania tak czcigodnego wieku dodatkowym ciężarem, jakim jest odpowiedzialność za wybór tego, który będzie musiał kierować owczarnią Chrystusa w sposób odpowiadający wyzwaniom czasu. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by Kardynałowie, którzy ukończyli osiemdziesiąty rok życia, uczestniczyli w zebraniach przygotowawczych do konklawe" - czytamy w Konstytucji Apostolskiej "Universi Dominici Gregis". Zastrzeżono w niej także, że w wybór papieża nie może w żaden sposób ingerować jakakolwiek władza świecka.
Co oznacza słowo "konklawe"? Pochodzi ono od łacińskiego wyrażenia "cum clave", które oznacza "pod kluczem". Kardynałowie elektorzy nie mogą się kontaktować z nikim spoza swojego grona. Nie mogą też pozyskiwać żadnych informacji z zewnątrz, np. z mediów, a tym bardziej rozmawiać z dziennikarzami.
Kardynałowie składają przysięgę zachowania tajemnicy dotyczącej przebiegu konklawe. Za jej złamanie grozi im ekskomunika.
Kardynałowie są zobowiązani do udziału w konklawe. Wyjątkiem jest choroba lub "inna poważna przeszkoda". Już wiadomo, że dwóch kardynałów elektorów nie weźmie udziału w tegorocznym konklawe z powodów zdrowotnych.
Konstytucja Apostolska zawiera też przepis przygotowany na wypadek, gdy jakiś kardynał zachoruje w trakcie konklawe.
"Jeśli (...) jakiś Kardynał elektor byłby zmuszony do opuszczenia Państwa Watykańskiego z powodu nagłej choroby, można kontynuować wybory także nie prosząc o jego głos; gdy jednak po wyzdrowieniu lub wcześniej zechce on przybyć ponownie do wspomnianego miejsca wyboru, powinien być tam na nowo dopuszczony" - czytamy w dokumencie.
Jan Paweł II zdecydował o zniesieniu możliwości wyboru papieża "przez aklamację lub natchnienie" oraz "przez kompromis". Jak tłumaczy Radio Watykańskie, kompromis przewidywał możliwość scedowanie prawa głosu przez wszystkich kardynałów na rzecz kilku określonych, którzy dokonywali wyboru.
By zostać papieżem, należy zdobyć dwie trzecie głosów w głosowaniu kardynałów. "W przypadku, gdyby liczba obecnych Kardynałów nie mogła być podzielona na trzy równe części, do ważności wyboru Papieża jest wymagany jeden głos więcej" - czytamy w Konstytucji Apostolskiej "Universi Dominici Gregis".
Kto będzie następcą Franciszka i 267. papieżem? W mediach pojawiają się nazwiska faworytów, jednak historia pokazuje, że często takie typowania się nie sprawdzają. A jak ta kwestia wygląda od strony proceduralnej?
Na następcę św. Piotra może zostać wybrany jakiś biskup, a nawet kapłan. Wówczas zgodnie z obowiązującymi przepisami - dziekan kolegium kardynalskiego, bo on formalnie powinien przewodniczyć konklawe, dokonuje święceń biskupich kandydata, zanim ukaże się on ludowi rzymskiemu - powiedział PAP dominikanin o. Stanisław Tasiemski, publicysta, tłumacz tekstów papieskich, wiceprezes Katolickiej Agencji Informacyjnej.
Mimo teoretycznej możliwości dokonania wyboru z szerszego grona kandydatów, możemy się spodziewać, że nowym papieżem zostanie ktoś z kardynałów uczestniczących w konklawe.
"Gorąco zachęcam Kardynałów elektorów, aby w wyborze Papieża nie kierowali się sympatią lub niechęcią i nie ulegali osobistym względom lub powiązaniom z kimkolwiek, nie ulegali presji osób lub grup wpływowych, sugestiom środków masowego przekazu lub przemocy, lęku albo poszukiwania popularności. Mając natomiast przed oczami jedynie chwałę Boga i dobro Kościoła, po wezwaniu pomocy Bożej niech oddadzą swój głos na tego, kogo także poza Kolegium Kardynałów uznają za bardziej godnego od innych do owocnego i skutecznego zarządzania Kościołem powszechnym" - pisał w Konstytucji Apostolskiej "Universi Dominici Gregis" papież Jan Paweł II.
Ile może potrwać konklawe? Prawdopodobnie nowego papieża poznamy już po kilku dniach, ale historia pokazuje, że zdarzało się inaczej.
Najdłuższe w historii Kościoła katolickiego konklawe, trwające półtora roku, miało miejsce po śmierci papieża Klemensa IV w Viterbo w 1268 r. - wskazał o. Tasiemski.
