W Centrum SOLARIS odbyła się uroczystość otwarcia nowej linii badawczej CIRI (Chemical Infrared Imaging). To jedyna w Polsce linia synchrotronowa działająca w zakresie podczerwieni, która otwiera przed naukowcami zupełnie nowe możliwości prowadzenia badań w obszarach od biomedycyny po dziedzictwo kulturowe.
3 października 2025 roku w Narodowym Centrum SOLARIS odbyła się oficjalna ceremonia uruchomienia nowej linii badawczej CIRI (Chemical Infrared Imaging). To długo wyczekiwany moment w rozwoju infrastruktury synchrotronu, który znacząco poszerza możliwości badawcze o eksperymenty w zakresie promieniowania podczerwonego. Uroczystość zgromadziła licznych gości z Polski i z zagranicy, w tym przede wszystkim wybitnych przedstawicieli świata nauki. Wśród obecnych znaleźli się między innymi prof. dr hab. Wojciech Macyk, Prorektor ds. Nauki UJ, prof. Paul Dumas, członek SOLARIS Scientific Advisory Committee, prof. Wojciech Kwiatek z Instytutu Fizyki Jądrowej, prof. Kamilla Małek z Wydziału Chemii UJ, prof. Katarzyna Marzec i prof. Maciej Sitarz z Akademii Górniczo-Hutniczej, dr Paulina Kozioł-Bohatkiewicz, dr Danuta Liberda-Matyja, a także naukowcy i użytkownicy synchrotronu SOLARIS.
Spotkanie rozpoczęło się od wystąpienia prof. dr hab. Wojciecha Macyka, Prorektora ds. Nauki UJ, który podkreślił znaczenie inwestycji w nowoczesną infrastrukturę badawczą, które umożliwiają rozwój całego środowiska naukowego.
Uniwersytet Jagielloński nieprzerwanie wspiera rozbudowę aparatury synchrotronowej rozumiejąc wagę misji Centrum, jaką jest oferowanie środowisku naukowemu współdzielonej infrastruktury badawczej - mówił podczas uroczystości prorektor UJ ds. nauki prof. Wojciech Macyk.
Kolejnym punktem programu było przemówienie prof. dra hab. Marka Stankiewicza, Pełnomocnika Dyrektora SOLARIS ds. Współpracy, który zwrócił uwagę na potrzebę budowania potencjału polskiej nauki i wzmacniania jej pozycji w Europie, czego doskonałym przykładem jest dzisiejsze otwarcie jedna z trzech w Europie linii badawczej działającej w zakresie IR.
Wszystkie linie badawcze w naszym Centrum są budowane w odpowiedzi na zapotrzebowanie środowiska naukowego. Każda z nich jest także efektem międzynarodowej współpracy. Otwierana dzisiaj linia CIRI jest jedną z niewielu w Europie i zdecydowanie najnowocześniejszą spośród tych operujących w podczerwieni - podkreślił prof. Stankiewicz.
Głos zabrał również prof. Paul Dumas z synchrotronu SOLEIL, członek Scientific Advisory Committee. Ta linia to owoc współpracy między polskim i francuskim środowiskiem naukowym. Gratuluję jej twórcom i całemu zespołowi SOLRIS - zaznaczył.
Po wystąpieniach oficjalnych odbyła się prezentacja nowej linii CIRI, którą przedstawił dr hab. Tomasz Wróbel, prof. UJ, akcentując zarówno jej unikalne możliwości pomiarowe, jak i szerokie perspektywy badawcze. Budowa linii CIRI to proces, którego początki sięgają lat dziewięćdziesiątych. Dzisiejsze otwarcie jest zwieńczeniem wielu lat pracy, w które zaangażowało się bardzo wiele osób. Chciałbym podziękować zespołowi linii, całemu zespołowi SOLARIS oraz partnerom z międzynarodowego środowiska naukowego za wsparcie i współpracę, bez których ten projekt nie mógłby się udać - mówił dr hab. Tomasz Wróbel.
Kulminacyjnym momentem wydarzenia było uroczyste przecięcie wstęgi, które symbolicznie otworzyło linię CIRI dla przyszłych eksperymentów. Goście mieli okazję obejrzeć nową infrastrukturę i zapoznać się z trzema stacjami końcowymi, które oferują obrazowanie w różnych skalach przestrzennych. Dzięki wykorzystaniu jednego z najjaśniejszych źródeł synchrotronowych w zakresie promieniowania podczerwonego linia zapewnia wyjątkowe możliwości badawcze w skali świata.
Zakres zastosowań CIRI obejmuje szerokie spektrum dziedzin - od nauk biomedycznych, przez fizykę ciała stałego i katalizę, po badania nad dziedzictwem kulturowym. Dzięki tej inwestycji Centrum SOLARIS i Uniwersytet Jagielloński jeszcze wyraźniej zaznaczają swoją obecność na mapie europejskiej infrastruktury badawczej, tworząc nowe przestrzenie współpracy dla naukowców z Polski i ze świata.
