W odpowiedzi na rosnące wymagania dotyczące poziomu recyklingu oraz powtarzające się nieprawidłowości w segregacji śmieci, wprowadzono nową frakcję odpadów – popiół z palenisk domowych. Odpady te należy teraz gromadzić w specjalnych, szarych workach. Zmiana ta ma pomóc gminie osiągnąć wymagany przez prawo poziom recyklingu, który w 2025 roku wynosi 55 proc. wszystkich zebranych odpadów. Szare worki już teraz pojawiły się na terenie jednej z gmin.
Jak zaznacza portal infor.pl, wprowadzenie szarych worków na popiół to odpowiedź na problem niewłaściwej segregacji odpadów biodegradowalnych i rosnącej ilości odpadów zmieszanych. Dotychczas popiół z domowych kominków i pieców często trafiał do pojemników na odpady zmieszane, co uniemożliwiało jego recykling i negatywnie wpływało na statystyki gminy.
Teraz każdy mieszkaniec domu jednorodzinnego otrzyma specjalne, szare worki, do których powinien wrzucać wyłącznie zimny popiół. Odbiór tej frakcji odbywać się ma przez cały rok, dwa razy w miesiącu, niezależnie od sezonu grzewczego.
Popiół, szczególnie ten pochodzący ze spalania czystego drewna, może być ponownie wykorzystany, na przykład jako nawóz ogrodniczy bogaty w potas, fosfor i wapń. Dzięki wyodrębnieniu tej frakcji, gminy mogą liczyć na ograniczenie ilości odpadów zmieszanych i poprawę wskaźników recyklingu.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każdy właściciel nieruchomości ma obowiązek selektywnego zbierania odpadów komunalnych. W praktyce oznacza to konieczność korzystania z pojemników i worków o określonych kolorach:
- niebieski - papier i tektura,
- zielony - szkło,
- żółty - metale i tworzywa sztuczne,
- brązowy - bioodpady.
Dodatkowo, od początku 2025 roku, selektywnej zbiórce podlegają także odpady tekstylne, które należy oddawać w wyznaczonych punktach zbiórki, a od października 2025 roku opakowania po napojach (butelki plastikowe, puszki i butelki szklane wielokrotnego użytku) będą objęte systemem kaucyjnym.
Gminy nie pozostają bierne wobec mieszkańców, którzy nie wywiązują się z obowiązku selektywnej zbiórki odpadów. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, takich jak wrzucanie odpadów do niewłaściwych pojemników, gmina może wszcząć postępowanie administracyjne, które może zakończyć się wydaniem decyzji o podwyższeniu opłaty za gospodarowanie odpadami nawet czterokrotnie.
Oznacza to, że za miesiące, w których nie przestrzegano zasad segregacji, rachunek za śmieci może wzrosnąć nawet o 400 proc.
Takie działania mają na celu zdyscyplinowanie mieszkańców i zmotywowanie ich do prawidłowego sortowania odpadów. Gminy regularnie przeprowadzają kontrole zarówno na nieruchomościach jednorodzinnych, jak i wielorodzinnych, a każda nieprawidłowość jest dokumentowana i może skutkować natychmiastową reakcją urzędników.
Obowiązujące przepisy nakładają na każdą gminę obowiązek osiągnięcia określonego poziomu recyklingu - w 2025 roku to 55 proc. wagowo wszystkich odpadów komunalnych. Jeśli gmina nie osiągnie tego progu, grozi jej wysoka kara finansowa, której wysokość zależy od ilości brakujących odpadów poddanych recyklingowi.
W przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu, gmina może wnioskować o zawieszenie kary i zobowiązać się do wdrożenia działań naprawczych, takich jak wprowadzenie nowych frakcji odpadów czy zaostrzenie kontroli.
Najczęstszą przyczyną nieosiągnięcia wymaganych wskaźników jest niewłaściwa segregacja odpadów przez mieszkańców. Odpady, które powinny trafić do recyklingu, często lądują w pojemnikach na odpady zmieszane, co uniemożliwia ich ponowne wykorzystanie i pogarsza statystyki gminy.
Gmina miejska Lubaczów, która zmaga się z problemem osiągnięcia wymaganego poziomu recyklingu, postawiła na edukację mieszkańców i wprowadzenie nowych rozwiązań. Władze gminy podkreślają, że kluczowa jest prawidłowa segregacja odpadów już na etapie ich powstawania, czyli w gospodarstwach domowych.
Niestety, podczas kontroli odpadów biodegradowalnych wielokrotnie stwierdzano obecność materiałów opakowaniowych, reklamówek czy tekstyliów w pojemnikach na bioodpady, co skutkowało ich zakwalifikowaniem jako odpady zmieszane.
Aby poprawić sytuację, gmina nie tylko wprowadziła szare worki na popiół, ale także prowadzi kampanię informacyjną pod hasłem "Okaż kulturę. Chroń swój budżet i naturę!", zachęcając mieszkańców do odpowiedzialnego postępowania z odpadami.
W najbliższych latach wymagania dotyczące poziomu recyklingu będą systematycznie rosły - do 2035 roku wskaźnik ten ma osiągnąć 65 proc. Oznacza to, że zarówno gminy, jak i mieszkańcy muszą przyzwyczaić się do coraz bardziej rygorystycznych zasad segregacji i być gotowi na kolejne zmiany w systemie gospodarowania odpadami.
Wprowadzenie szarych worków na popiół to tylko jeden z przykładów działań, które mogą stać się standardem w innych gminach, zwłaszcza tam, gdzie osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu jest zagrożone.
