Naukowcy dokonali przełomowego odkrycia, które rzuca nowe światło na jeden z najbardziej niedostępnych i tajemniczych regionów naszej planety. Pod grubą pokrywą lodową Antarktydy ukrywa się rozległy system podwodnych kanionów – ich liczba i rozmiary zaskoczyły nawet najbardziej doświadczonych badaczy. Nowa mapa, opracowana na podstawie danych zebranych podczas ponad 40 międzynarodowych ekspedycji, ujawnia aż 332 wcześniej nieznane kaniony, które rozciągają się wzdłuż antarktycznego szelfu kontynentalnego. To pięciokrotnie więcej niż dotychczas sądzono.
Jak informuje portal Daily Galaxy, nowo odkryte kaniony to prawdziwe podwodne autostrady, które sięgają nawet 4 kilometrów głębokości. Przez miliony lat kształtowały je potężne masy lodu i dynamiczne procesy oceaniczne. Kaniony te transportują osady, składniki odżywcze i masy wodne pomiędzy szelfem kontynentalnym a głębiami Oceanu Południowego. Ich rozmiary i złożoność dorównują największym znanym kanionom podmorskim na świecie.
Te struktury nie tylko dokumentują geologiczną historię Antarktydy, ale także odgrywają kluczową rolę w obecnych procesach klimatycznych. Przez kaniony przepływają gęste, słone wody powstałe na szelfie kontynentalnym, które następnie opadają do głębokich partii oceanu. Ten mechanizm napędza globalną cyrkulację termohalinową, mającą wpływ na temperaturę i rozkład składników odżywczych w oceanach na całym świecie.
Analiza nowej mapy wykazała wyraźne różnice pomiędzy wschodnią a zachodnią częścią Antarktydy. Na wschodzie kaniony są rozgałęzione i rozbudowane, z licznymi odnogami łączącymi się w główny nurt. Taka budowa sugeruje, że region ten był przez długi czas stabilny i podlegał stałemu wpływowi mas lodowych.
Z kolei zachodnia Antarktyda charakteryzuje się kanionami krótszymi, stromymi i prostymi - to ślady bardziej dynamicznych, a nawet gwałtownych zmian lodowcowych w niedawnej przeszłości.
Te różnice mają kluczowe znaczenie dla zrozumienia, jak oba regiony reagowały na zmiany klimatu w przeszłości i jak mogą się zachowywać w przyszłości. Zachodnia Antarktyda już dziś jest uznawana za bardziej podatną na szybkie topnienie, co może mieć bezpośredni wpływ na tempo wzrostu poziomu mórz.
Nowe odkrycie rzuca światło na mechanizmy, które mogą przyspieszać lub spowalniać topnienie antarktycznych lodowców. Kaniony nie tylko odprowadzają zimną, gęstą wodę w głąb oceanu, ale także umożliwiają napływ cieplejszych mas wodnych z głębin pod lodowe półki. Ten dwukierunkowy przepływ może prowadzić do przyspieszonego topnienia lodu od spodu, zwłaszcza w zachodniej części kontynentu.
Dotychczasowe modele klimatyczne często upraszczały topografię dna morskiego wokół Antarktydy, traktując ją jako stosunkowo płaską i jednolitą. Nowa, szczegółowa mapa pozwala na uwzględnienie złożonej sieci kanionów w symulacjach komputerowych. Dzięki temu prognozy dotyczące tempa utraty lodu i wzrostu poziomu oceanów mogą być znacznie dokładniejsze.
Znaczenie tego odkrycia wykracza daleko poza naukową ciekawość. To, jak szybko topniejący lód z wnętrza Antarktydy przedostaje się do oceanu, może zadecydować o przyszłości milionów ludzi zamieszkujących wybrzeża na całym świecie. Jeśli kaniony ułatwiają szybki odpływ wody z topniejących lodowców, poziom mórz może wzrastać szybciej, niż dotychczas przewidywano.
Naukowcy podkreślają, że poznanie struktury i funkcji tych kanionów jest kluczowe dla zrozumienia, jak zmiany klimatu będą wpływać na Antarktydę i cały glob. Nowa mapa to nie tylko zapis przeszłości, ale także narzędzie do przewidywania przyszłości.
Odkrycie setek podwodnych kanionów pod lodem Antarktydy otwiera nowy rozdział w badaniach nad tym kontynentem. Przed naukowcami stoi teraz wyzwanie: szczegółowe zbadanie, jak te struktury wpływają na cyrkulację wód, transport osadów i tempo topnienia lodu. Wyniki tych badań mogą mieć kluczowe znaczenie dla prognozowania przyszłych zmian klimatycznych i opracowywania strategii ochrony wybrzeży oraz ekosystemów morskich.
