Nowy rok szkolny przyniesie największe zmiany w polskiej edukacji od lat. Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało szeroko zakrojoną reformę, która obejmie zarówno szkoły podstawowe, jak i średnie. Zmiany dotkną niemal każdego aspektu szkolnego życia – od planu lekcji, przez nowe przedmioty, aż po kalendarz roku szkolnego. Co czeka uczniów, rodziców i nauczycieli? Oto szczegółowy przegląd najważniejszych nowości.
Jedną z najbardziej komentowanych zmian jest ograniczenie liczby godzin religii w szkołach. Od września 2025 roku lekcje religii będą odbywać się tylko raz w tygodniu, zamiast dotychczasowych dwóch godzin. Co istotne, zajęcia te będą planowane bezpośrednio przed lub po obowiązkowych lekcjach. Wyjątkiem będą klasy, w których wszyscy uczniowie uczęszczają na religię lub etykę - tam zasada ta nie będzie obowiązywać.
W klasach I-III, jeśli na religię zapisze się mniej niż siedmioro uczniów, szkoła będzie mogła organizować zajęcia w grupach międzyklasowych. Podobne zasady będą obowiązywać w przypadku nauki etyki oraz organizowania zajęć poza szkołą.
Ministerstwo Edukacji wprowadza dwa nowe przedmioty, które mają lepiej przygotować młodzież do życia we współczesnym świecie.
Od roku szkolnego 2025/2026 uczniowie szkół ponadpodstawowych będą uczestniczyć w obowiązkowych zajęciach z edukacji obywatelskiej. Przedmiot ten ma pomóc młodym ludziom zrozumieć zasady demokracji, znaczenie patriotyzmu oraz odpowiedzialność za wspólnotę. Lekcje mają również promować wartości takie jak szacunek, empatia i solidarność.
Drugą nowością jest edukacja zdrowotna, która zastąpi dotychczasowe wychowanie do życia w rodzinie. Zajęcia będą prowadzone zarówno w szkołach podstawowych (klasy IV-VIII), jak i ponadpodstawowych.
Tematyka obejmie zdrowy styl życia, dbanie o ciało i umysł, odżywianie, zdrowie psychiczne i społeczne, dojrzewanie, zdrowie seksualne, profilaktykę uzależnień oraz system ochrony zdrowia. Rodzice będą mieli możliwość rezygnacji z tych zajęć poprzez złożenie pisemnego oświadczenia.
Zmiany nie ominą także lekcji wychowania fizycznego. Nowy program WF-u zakłada wprowadzenie elementów przygotowujących uczniów do rekrutacji do służb mundurowych, takich jak wojsko, policja czy straż pożarna.
W programie pojawią się biegi wytrzymałościowe, pompki, skoki w dal oraz podstawy samoobrony. W klasach I-III szkoły podstawowej wprowadzony zostanie obowiązek przeprowadzania testów sprawnościowych, natomiast w klasach VII-VIII pojawi się fakultatywny dział z ćwiczeniami typowymi dla rekrutacji do służb mundurowych.
Od września 2025 roku szkoły będą mogły również tworzyć klasy sportowe z mniejszą liczbą uczniów - minimalna to 14 osób, zamiast dotychczasowych 20. To szczególnie ważne dla mniejszych miejscowości, gdzie dotąd trudno było zebrać pełną grupę. Warunkiem utworzenia takiej klasy będzie zgoda organu prowadzącego szkołę, najczęściej samorządu.
Rok szkolny 2025/2026 rozpocznie się 1 września 2025 roku i zakończy 26 czerwca 2026 roku. Po raz pierwszy ferie zimowe odbędą się według nowego harmonogramu - zamiast czterech terminów będą tylko trzy:
- 19 stycznia - 1 lutego: województwo pomorskie, warmińsko-mazurskie, podlaskie, mazowieckie, świętokrzyskie
- 2 - 15 lutego: województwo zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie, dolnośląskie, opolskie, małopolskie
- 16 lutego - 1 marca: województwo lubuskie, wielkopolskie, śląskie, lubelskie, podkarpackie
Dodatkowo zimowa przerwa świąteczna potrwa od 22 do 31 grudnia 2025 r., a wiosenna od 2 do 7 kwietnia 2026 r.
Od 2025 roku wprowadzona zostanie tzw. ocena funkcjonalna dla uczniów z autyzmem, zaburzeniami sensorycznymi i niepełnosprawnościami intelektualnymi. Nowy system ma lepiej dostosować ocenianie do indywidualnych potrzeb ucznia, skupiając się nie tylko na wynikach, ale także na samodzielności i umiejętnościach społecznych. Ocena funkcjonalna będzie opierać się na diagnozie kontekstowej, czyli obserwacji ucznia w naturalnym środowisku. Ocenę wystawiać będzie nauczyciel we współpracy z psychologiem i rodzicami.
Nowe przepisy mają ułatwić zatrudnianie specjalistów - psychologów, pedagogów i logopedów - w niepublicznych placówkach. Będzie można zawierać z nimi umowy cywilnoprawne na większą liczbę godzin tygodniowo (z 4 do 9). Zmiana ta ma charakter tymczasowy i będzie obowiązywać do końca sierpnia 2027 roku. To odpowiedź na rosnący kryzys zdrowia psychicznego wśród dzieci i młodzieży.
Od września 2025 roku znikną też tzw. godziny czarnkowe, czyli jedna godzina tygodniowo przeznaczona na konsultacje nauczycieli z uczniami lub rodzicami. Przepis ten był od dawna krytykowany przez nauczycieli, którzy wskazywali, że rzadko był wykorzystywany w praktyce.
Jak przypomina "Fakt", reforma edukacji ma charakter etapowy i będzie wdrażana stopniowo. Oto najważniejsze daty:
- 1 września 2026 r. - nowa podstawa programowa w przedszkolach oraz w klasach I i IV szkoły podstawowej
- 1 września 2027 r. - nowe podstawy programowe w klasach I szkół ponadpodstawowych
- 2031 r. - pierwsze egzaminy ósmoklasisty i maturalne w nowej formule
- 2032 r. - nowe egzaminy dla absolwentów techników
Celem reformy jest lepsze przygotowanie uczniów do życia w dynamicznie zmieniającym się świecie oraz usprawnienie pracy nauczycieli. Nowoczesne i praktyczne podejście do edukacji ma pomóc młodym ludziom odnaleźć się w dorosłym życiu i sprostać wyzwaniom przyszłości.
