12 grudnia obchodzony jest Dzień Poinsecji – pochodzącej z Meksyku i Gwatemali rośliny, znanej również jako gwiazda betlejemska. W środowisku naturalnym dorasta do 4-5 metrów wysokości i przybiera formę okazałego krzewu. Jako roślina świąteczna zyskała popularność w XX w. Dawniej wykorzystywano ją do celów leczniczych.
- Gwiazda betlejemska (Euphorbia pulcherrima), pochodząca z Meksyku i Gwatemali, to wieloletnia roślina, która w naturze osiąga nawet 4-5 metrów wysokości i kwitnie, gdy dzień jest krótki.
- Jej barwne "kwiaty" to w rzeczywistości liście przysadkowe, a sama roślina występuje w wielu odmianach i kolorach, choć w naturze jest wyłącznie czerwona.
- Wbrew powszechnym opiniom nie jest silnie trująca - kontakt z sokiem może wywołać podrażnienia, ale spożycie zwykle nie prowadzi do poważnych zatruć.
- Po więcej aktualnych informacji zapraszamy na RMF24.pl
Wilczomlecz nadobny (Euphorbia pulcherrima), bo taka jest fachowa nazwa rośliny, zyskała ogromną popularność w XX w., kiedy zaczęto traktować ją jako jeden z symboli świąt Bożego Narodzenia.
Wzięło się to stąd, że ta roślina, aby zakwitnąć, potrzebuje krótkiego dnia, a konkretnie około dwóch miesięcy z długimi nocami, trwającymi co najmniej 12-14 godzin. W naszej strefie klimatycznej pełnia jej kwitnienia przypada więc na koniec listopada i początek grudnia - wyjaśnił PAP Piotr Dobrzyński, kurator kolekcji roślin szklarniowych w Ogrodzie Botanicznym UW w Warszawie.
Jak dodał, warunki takie panują w naturalnym środowisku jej występowania, gdzie roczne wahania długości dnia i nocy są bardzo małe, co sprawia, że może kwitnąć cały rok. W Europie, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, gdzie jest najpopularniejsza, zgrywa się to zaś z terminem świąt.
Na świecie istnieje ponad 100 odmian poinsecji, różniących się wielkością i barwą przylistków - od czerwieni, przez róż, żółć, aż po biel. Znane są również rośliny dwukolorowe, nakrapiane i marmurkowe.
W naturze występuje jednak wyłącznie w formie czerwonej. Kompaktowy rozmiar roślin doniczkowych to efekt zabiegów uprawowych - w naturze są znacznie większe.
W szklarni Ogrodu Botanicznego UW rośnie wilczomlecz nadobny o rozmiarach krzewu, który wyglądem przypomina rośliny występujące w naturze - informuje Dobrzyński.
Morfologia poisencji, jak również innych wilczomleczowatych, jest bardzo nietypowa. Charakterystyczne barwne elementy występujące w jej górnej części nie są wcale kwiatami, jak uważa wiele osób - są to szczytowe podkwiatowe liście tzw. przysadki, zebrane w rozetę okalającą niepozorne kwiaty i przebarwiające się na intensywne kolory. W naturze mają wabić owady zapylające - zaznaczył Piotr Dobrzyński.
Prawdziwe kwiaty są bardzo drobne, niepozorne i żółtawe. Kwiatostan, zwany cyjacjum, jest zlokalizowany w centrum rozety liści podkwiatowych, a składa się z bezpłatkowego kwiatu żeńskiego z pojedynczym słupkiem oraz 25-30 kwiatów męskich z pojedynczymi pręcikami. Same kwiaty nie byłyby w stanie zwabić owada, dlatego funkcję tę przejęły liście podkwiatowe - powiedział ogrodnik.
Choć często traktowana jako jednorazowa dekoracja, przy odpowiedniej pielęgnacji (zapewnieniu jasnego stanowiska, umiarkowanej temperatury i unikania przesuszenia) gwiazda betlejemska może przetrwać kilka lat i ponownie zakwitnąć.
W kulturze Azteków poinsecja miała znaczenie symboliczne, w Meksyku i Gwatemali była wykorzystywana leczniczo.
Produkowany przez nie mleczny sok stosowano jako środek na zmiany skórne i bóle zębów, a także jako krem do golenia. Z przylistków uzyskiwano czerwony barwnik. Napary z liści i kwiatów podawano m.in. przy kaszlu, bólu gardła, a nawet jako środek zwiększający laktację. Współczesne badania wykazały również właściwości bakteriobójcze alkoholowych ekstraktów z poisencji.
Biały sok jest jednak drażniący, przez co u osób wrażliwych może powodować reakcje alergiczne. Jeśli roślina nie jest uszkodzona i nie wydziela soku, nie stanowi zagrożenia dla ludzi ani zwierząt. Problem pojawia się dopiero przy kontakcie z sokiem, ponieważ zawiera on lateks, który może mieć właściwości podrażniające skórę i błony śluzowe jamy ustnej - podkreślił Piotr Dobrzyński.
U części osób kontakt z sokiem może powodować zaczerwienienie i pieczenie skóry, rzadko nudności.
Wbrew obiegowym opiniom poinsecja nie jest rośliną silnie trującą. Jej spożycie przez ludzi, koty czy psy zwykle nie prowadzi do poważnych zatruć, choć może wywołać łagodne podrażnienie jamy ustnej, ślinotok lub przejściowe dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
