Tak wygląda nowy plan pokojowy dla Ukrainy. Oto szczegóły

• Amerykański plan zakłada uznanie obecnej linii frontu za linię kontaktową.
• W planie jest też powołanie grupy roboczej, która ustali szczegóły rozmieszczenia wojsk i parametry specjalnych stref ekonomicznych.
• Ukraina przygotowała własne, 20-punktowe porozumienie pokojowe, które ma zostać zatwierdzone przez parlament lub ogólnokrajowe referendum.
• Więcej aktualnych informacji z Polski i ze świata znajdziesz na stronie głównej RMF24.pl

Według informacji przekazanych przez Zełenskiego, amerykański plan przewiduje, że "linia rozmieszczenia wojsk w dniu zawarcia porozumienia jest de facto uznana za linię kontaktową". Oznacza to, że obecny układ sił na froncie miałby zostać utrzymany, a dalsze działania wojenne zostałyby wstrzymane.

W ramach planu przewidziano również powołanie grupy roboczej, która ustali szczegóły rozmieszczenia sił niezbędnych do zakończenia konfliktu oraz określi parametry przyszłych specjalnych stref ekonomicznych.

Prezydent Zełenski zapowiedział, że Ukraina przygotowała własne, 20-punktowe porozumienie pokojowe. Dokument ten ma zostać przedstawiony do ratyfikacji przez parlament lub poddany pod ogólnokrajowe referendum. Zełenski nie wyklucza, że głosowanie w tej sprawie mogłoby odbyć się równocześnie z wyborami parlamentarnymi lub prezydenckimi.

Ukraina przedstawi to porozumienie do ratyfikacji przez parlament i/lub przeprowadzi ogólnokrajowe referendum w celu jego zatwierdzenia w formule "tak" lub "nie". Ukraina może zdecydować się na przeprowadzenie wyborów równocześnie z referendum - podkreślił prezydent podczas spotkania z dziennikarzami.

Zełenski zaznaczył, że decyzja o zakończeniu wojny powinna zostać podjęta przez społeczeństwo w sposób demokratyczny i zgodny z prawem. Możemy zdecydować się na referendum nad pełnym porozumieniem, które usankcjonuje zakończenie wojny, ponieważ ludzie mogą wybrać: czy takie zakończenie nam odpowiada, czy nie. Wówczas odbędzie się referendum. Na jego przeprowadzenie potrzeba co najmniej 60 dni. Potrzebujemy też realnego zawieszenia broni na okres 60 dni. W przeciwnym razie nie będziemy w stanie (tego referendum) przeprowadzić - wyjaśnił Zełenski.

Prezydent Ukrainy podkreślił, że referendum musi odbyć się w warunkach pełnego bezpieczeństwa. Ale kto pójdzie na referendum pod ostrzałem? Doskonale wiem, ile milionów ludzi musi wziąć udział, aby referendum miało moc prawną. Część obywateli znajduje się na tymczasowo okupowanych terytoriach i nie może głosować. Powiedzmy uczciwie - oni nie mogą decydować o tym, jak zakończyć wojnę - zaznaczył.

Podczas spotkania z dziennikarzami Wołodymyr Zełenski przedstawił projekt 20-punktowego planu pokojowego. Pierwszym punktem ma być ponowne potwierdzenie suwerennego statusu Ukrainy. 

W ósmym punkcie, według słów Zełenskiego, mowa jest o solidnym pakiecie rozwojowym dla Ukrainy, który zostanie określony w odrębnej umowie inwestycyjnej, obejmującej szeroki zakres branż gospodarczych. Chodzi m.in. o stworzenie funduszu na rzecz inwestowania w szybko rozwijające się dziedziny, takie jak wysokie technologie, centra danych i rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji. Stany Zjednoczone i amerykańskie firmy będą współpracować z Ukrainą w zakresie m.in. rozwoju i modernizacji infrastruktury gazowej, w tym rurociągów i magazynów surowca. Zgodnie z projektem porozumienia, zostaną też podjęte wspólne działania na rzecz odbudowy terenów zniszczonych w czasie wojny z Rosją.

Dziesiąty punkt zakłada, że po podpisaniu umowy pokojowej Ukraina przyspieszy proces zawarcia porozumienia o wolnym handlu z USA. Punkt osiemnasty przewiduje, że Ukraina przeprowadzi wybory w kraju w jak najkrótszym możliwym terminie po zakończeniu wojny.

Nie widzimy w tym porozumieniu między Ukrainą a Ameryką zapisów o zniesieniu sankcji, ale rozumiemy, że po zakończeniu wojny Ameryka będzie zmierzać do ich stopniowego znoszenia. I tu pojawia się pytanie, na ile silna może być (w tym kontekście) pozycja Europejczyków - podkreślił Zełenski.

Prezydent zaznaczył, że nie uważa, by zawarcie w porozumieniu pokojowym punktu o sankcjach wobec Rosji miało kluczowe znaczenie, ponieważ nie wiadomo, jaki będzie dalszy rozwój sytuacji.

Amerykańskie sankcje to amerykańskie sankcje. Są też sankcje europejskie oraz sankcje innych państw świata. To wielostronna kwestia sankcji i byłoby dość dziwne, gdyby ktoś obiecywał coś w imieniu innych. Tym bardziej, że wciąż nie rozumiemy, jak poważnie Rosjanie traktują poszczególne dokumenty i samo zakończenie wojny - podkreślił Zełenski.

Dodał również, że Stany Zjednoczone chcą zachować pewien parytet wobec Rosji. Dlatego - jak przekazał - jeśli miałyby zaoferować Ukrainie umowę o wolnym handlu, to mówią też o podobnym porozumieniu z Rosją.

Zełenski powiadomił, że amerykańska grupa negocjacyjna może jeszcze w środę przeprowadzić rozmowę z przywódcą Rosji Władimirem Putinem.

Prezydent Wołodymyr Zełenski oświadczył, że porozumienie w sprawie zakończenia wojny w Ukrainie będzie umową między USA, Ukrainą, Europą i Rosją. Jak dodał, przystąpienie Ukrainy do NATO pozostaje decyzją państw członkowskich Sojuszu, ale Kijów nie zrezygnuje z tej perspektywy.

Prezydent zaznaczył, że Ukraina nie zgadza się z żądaniem rezygnacji z członkostwa w NATO, które znalazło się we wcześniejszym, 28-punktowym planie. Dodał, że Kijów przedstawił w tej sprawie odpowiednie argumenty. Jak jednak zaznaczył, NATO i Rosja chcą negocjować niektóre kwestie osobno, a w ramach tych odrębnych ustaleń mogą podnosić m.in. temat ukraińskiego członkostwa w Sojuszu. 

Portal The Kyiv Independent opublikował pełną treść nowego amerykańskiego planu pokojowego dla Ukrainy:

1. Sygnatariusze potwierdzają, że Ukraina jest suwerennym państwem.
2. Dokument stanowi pełne i niepodważalne porozumienie o nieagresji między Rosją a Ukrainą. Utworzony zostanie mechanizm monitorowania linii konfliktu z wykorzystaniem bezzałogowych systemów nadzoru satelitarnego, zapewniający wczesne wykrywanie naruszeń.
3. Ukraina otrzyma gwarancje bezpieczeństwa.
4. Liczebność sił zbrojnych Ukrainy w czasie pokoju pozostanie na poziomie 800 tys. żołnierzy.
5. Stany Zjednoczone, NATO i europejskie państwa-sygnatariusze udzielą Ukrainie gwarancji "podobnych do artykułu 5". Obowiązują następujące zasady: 

• A) Jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, zostanie podjęta skoordynowana reakcja militarna i przywrócone zostaną wszystkie globalne sankcje wobec Rosji. 
• B) Jeśli Ukraina zaatakuje Rosję lub otworzy ogień na terytorium Rosji bez prowokacji, gwarancje bezpieczeństwa zostaną uznane za nieważne. Jeśli Rosja otworzy ogień wobec Ukrainy, gwarancje bezpieczeństwa wejdą w życie. 
• C) Stany Zjednoczone otrzymają rekompensatę za udzielenie gwarancji bezpieczeństwa (Punkt C został usunięty). 
• D) Podpisane wcześniej dwustronne umowy bezpieczeństwa między Ukrainą a około 30 krajami pozostaną w mocy.

6. Rosja sformalizuje swoje stanowisko o nieagresji wobec Europy i Ukrainy we wszystkich niezbędnych ustawach i dokumentach. Ratyfikuje je rosyjska Duma Państwowa (niższa izba parlamentu).
7. Ukraina stanie się członkiem UE w jasno określonym terminie i otrzyma krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego (W przywołanej przez The Kyiv Independent wypowiedzi Zełenski zasugerował, że może to być rok 2027 lub 2028).
8. Ukraina otrzyma globalny pakiet rozwojowy, szczegółowo opisany w odrębnej umowie, obejmujący różne obszary gospodarcze: 

• A) Utworzony zostanie fundusz rozwojowy przeznaczony na inwestycje w szybko rozwijające się branże, w tym technologie, centra danych i sztuczną inteligencję. 
• B) Stany Zjednoczone i amerykańskie przedsiębiorstwa będą współpracować z Ukrainą w celu wspólnego inwestowania w odbudowę, modernizację i eksploatację ukraińskiej infrastruktury gazowej, w tym rurociągów i magazynów. 
• C) Podjęte zostaną wspólne wysiłki na rzecz odbudowy obszarów zniszczonych podczas wojny, skoncentrowane na odbudowie i modernizacji miast i dzielnic mieszkaniowych. 
• D) Priorytetem będzie rozwój infrastruktury. 
• E) Rozszerzona zostanie eksploatacja minerałów i zasobów naturalnych. 
• F) Bank Światowy zapewni specjalny pakiet finansowy w celu wsparcia przyspieszenia tych działań. 
• G) Utworzona zostanie grupa robocza wysokiego szczebla, co obejmie powołanie czołowego światowego eksperta finansowego jako administratora ds. dobrobytu, aby nadzorował realizację strategicznego planu odbudowy i przyszłego dobrobytu.

9. Utworzonych zostanie kilka funduszy zajmujących się odbudową ukraińskiej gospodarki, odbudową zniszczonych obszarów i regionów oraz kwestiami humanitarnymi. Celem jest zebranie 800 mld dolarów, czyli szacunkowego kosztu zniszczeń spowodowanych przez wojnę Rosji.
10. Ukraina przyspieszy proces negocjacji umowy o wolnym handlu ze Stanami Zjednoczonymi.
11. Ukraina potwierdza swoje zobowiązanie do pozostania państwem nieposiadającym broni jądrowej, zgodnie z Traktatem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
12. Kontrola nad Zaporoską Elektrownią Atomową i przywrócenie działania elektrowni wodnej w Kachowce. Waszyngton proponuje, aby Zaporoska Elektrownia Atomowa była wspólnie zarządzana przez Ukrainę, Rosję i USA, przy czym każdy kraj kontrolowałby 33 proc., a USA pełniłyby rolę głównego nadzorcy elektrowni. Ukraina sprzeciwia się kontroli Rosji nad elektrownią. Kijów proponuje, aby elektrownia była zarządzana przez spółkę joint venture złożoną z USA i Ukrainy, gdzie 50 proc. wytworzonej energii elektrycznej trafi na terytoria kontrolowane przez Ukrainę, a USA będą decydować o dystrybucji pozostałych 50 proc.
13. Ukraina i Rosja wprowadzą programy nauczania promujące zrozumienie i tolerancję dla różnych kultur oraz zwalczające rasizm i uprzedzenia. Ukraina przyjmie przepisy UE dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowej.
14. W obwodach donieckim, ługańskim, zaporoskim i chersońskim linia pozycji wojskowych w dniu podpisania porozumienia zostanie uznana za faktyczną linię frontu. 

• A) Aby określić ruchy wojsk niezbędne do zakończenia wojny i utworzenia potencjalnych "wolnych stref gospodarczych", Rosja wycofa swoje wojska z tych obszarów (Zełenski wyjaśnił, że "potencjalne wolne strefy gospodarcze" mogłyby być kompromisem w żądaniach terytorialnych obu stron). 
• B) Aby porozumienie mogło wejść w życie, Rosja musi wycofać swoje wojska z okupowanych części obwodów dniepropietrowskiego, mikołajowskiego, sumskiego i charkowskiego. 
• C) Siły międzynarodowe zostaną rozmieszczone wzdłuż linii frontu w celu monitorowania realizacji porozumienia. 
• D) Strony zgadzają się przestrzegać zasad i zobowiązań nałożonych przez konwencje genewskie z 1949 r. i protokoły dodatkowe do nich, w tym powszechnych praw człowieka.

15. Rosja i Ukraina zobowiązują się do powstrzymania się od użycia siły w celu zmiany ustaleń terytorialnych i będą rozwiązywać wszelkie spory drogą dyplomatyczną.
16. Rosja nie będzie utrudniać Ukrainie korzystania z rzeki Dniepr i Morza Czarnego do celów handlowych. Oddzielna umowa morska zapewni swobodę żeglugi i transportu, a okupowana przez Rosję Mierzeja Kinburnska zostanie zdemilitaryzowana.
17. Utworzenie komitetu humanitarnego, który zapewni: 

• A) Wymianę wszystkich więźniów na zasadzie "wszyscy za wszystkich". 
• B) Uwolnienie wszystkich zatrzymanych cywilów, w tym dzieci i więźniów politycznych. 
• C) Podjęcie działań mających na celu rozwiązanie problemów i złagodzenie cierpień ofiar konfliktu.

18. Ukraina musi przeprowadzić wybory prezydenckie najszybciej jak to możliwe po podpisaniu porozumienia.
19. Porozumienie będzie prawnie wiążące. Jego realizacja będzie monitorowana przez Radę Pokoju, której przewodniczy prezydent USA Donald Trump. W procesie tym wezmą udział Ukraina, Europa, NATO, Rosja i Stany Zjednoczone. Naruszenia będą skutkowały sankcjami.
20. Zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po wyrażeniu zgody na porozumienie przez wszystkie strony.