1 stycznia 2022 r. formalnie rozpoczęła się roczna prezydencja Polski w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE). Minister spraw zagranicznych Zbigniew Rau przez rok będzie sprawował funkcję Przewodniczącego OBWE (Chairperson in Office).
Priorytetem polskiej prezydencji będzie aktywne zapobieganie i łagodzenie konfliktów oraz sytuacji kryzysowych - zapowiedział Rau podczas grudniowej Rady Ministerialnej OBWE w Sztokholmie. Na spotkaniu podsumowano roczną prezydencję Szwecji i przekazano przewodnictwo Polsce.
Jak zapowiada MSZ, minister Rau oficjalnie zainauguruje polskie przewodnictwo i przedstawi jego priorytety 13 stycznia na posiedzeniu Stałej Rady OBWE w Wiedniu. Polska będzie współpracować w ramach tzw. trojki OBWE ze Szwecją - która kierowała pracami OBWE w 2021 r. - oraz Macedonią Północną, która obejmie przewodnictwo w 2023 r.
Polska objęła przewodnictwo w OBWE na mocy decyzji Rady Ministerialnej OBWE w Bratysławie z 5 grudnia 2019 r. i będzie sprawować tę funkcję po raz drugi w historii. Po raz pierwszy Polska przewodniczyła Organizacji w 1998 roku.
W połowie lipca w Wiedniu podczas posiedzenia Stałej Rady OBWE minister Rau mówił, że Polska podczas prezydencji chce zabiegać o stabilność i bezpieczeństwo w regionie. Podkreślał, że jednym z najbardziej ekstremalnych i aktualnych wyzwań w obszarze europejskiego bezpieczeństwa jest rozwiązanie konfliktu na Ukrainie. Zwrócił również uwagę na tzw. zamrożone konflikty, wśród których wymienił m.in. sytuację na Białorusi, w Mołdawii, Gruzji i konflikt miedzy Armenią i Azerbejdżanem.
W ocenie Raua Polska obejmuje przewodnictwo w OBWE w bardzo trudnym czasie. Polskie priorytety sprowadzać się mają do tzw. trzech wymiarów czy trzech koszyków działalności OBWE.
Pierwszy to sfera konfliktów wojskowych i politycznych, drugi to kwestie ekonomiczne, a trzeci to prawa człowieka - mówił w Wiedniu szef polskiej dyplomacji
To, co jest dla polskiego przewodnictwa najistotniejsze (...), sprowadza się do poszukiwania sposobów przede wszystkim ulżenia cywilom, którzy są poszkodowani w wyniku przedłużających się, nierozwiązanych konfliktów. Szczególnie chodzi nam o osoby najbardziej dotknięte takimi konfliktami - kobiety, dzieci, ludzie starsi, niepełnosprawni - podkreślał Rau.
Według niego do tej pory kwestie te pojawiały się w działalności OBWE, ale nigdy nie zostały określone jako priorytety.
I właśnie do tego będziemy dążyć (...) Będę się starał, żeby to była taka myśl przewodnia polskiej prezydencji - zapowiadał minister.
OBWE skupia 57 państw, w których mieszka ponad miliard ludzi. Oprócz krajów europejskich, do Organizacji należą USA, Kanada, Mongolia oraz położone w Azji Centralnej państwa powstałe po rozpadzie ZSRR: Uzbekistan, Kazachstan, Tadżykistan, Kirgistan i Turkmenistan.
Geneza Organizacji wywodzi się z Aktu końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w Helsinkach w 1975 r. Formalna decyzja o przekształceniu KBWE w OBWE została podjęta podczas szczytu w Budapeszcie w 1994 r. Prace OBWE koncentrują się na trzech wymiarach: polityczno-wojskowym, ekonomiczno-środowiskowym oraz ludzkim, które wspólnie tworzą unikalną dla OBWE wszechstronną koncepcję bezpieczeństwa.
