Na dwa tygodnie przed rozpoczęciem roku szkolnego 2025/2026 na biurku prezydenta leżą trzy nowelizacje Karty nauczyciela, które mają wejść w życie już 1 września. Wśród najważniejszych zmian znalazły się likwidacja tzw. "godzin czarnkowych", skrócenie okresu zatrudnienia nauczycieli początkujących na czas określony oraz nowe regulacje dotyczące wynagrodzeń i świadczeń.
Wszystkie trzy nowelizacje zostały uchwalone przez Sejm 25 lipca br., 31 lipca Senat nie zaproponował do nich poprawek. 4 sierpnia ustawy zostały przekazane prezydentowi, który ma 21 dni na ich podpisanie.
Pierwsza z nich to nowelizacja likwidująca od 1 września 2025 r. godziny dostępności nauczycieli, nazywane potocznie "godzinami czarnkowymi".
Jedną z najgłośniejszych zmian jest zniesienie tzw. "godzin czarnkowych", czyli obowiązkowej godziny dostępności nauczyciela w szkole w tygodniu. Przepis ten funkcjonuje od września 2022 roku i - jak podkreślał Związek Nauczycielstwa Polskiego - nie spełnił swojej roli. "To martwy przepis, ponieważ godziny dostępności nie ułatwiły kontaktów między szkołą a rodzicami; rodzice i uczniowie nie korzystają z tego rozwiązania" - oceniali przedstawiciele ZNP.
Nowelizacje przewidują także zmiany dla nauczycieli specjalistów w szkołach niepublicznych. Od września 2025 do sierpnia 2027 roku pedagodzy, psychologowie i logopedzi będą mogli realizować zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w wymiarze do 9 godzin tygodniowo (dotychczas 4 godziny), na podstawie umów innych niż umowa o pracę, np. umowy-zlecenia czy B2B.
Kolejna istotna zmiana dotyczy początkujących nauczycieli. Okres zatrudnienia na czas określony zostanie skrócony z dwóch lat szkolnych do jednego roku szkolnego. Nowelizacja doprecyzowuje także obowiązki mentora oraz zasady obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i zastępstwa doraźne.
Wśród zmian znalazły się także nowe regulacje dotyczące wypłaty składników wynagrodzenia - mają być wypłacane do piątego dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który przysługują. Nowelizacja przewiduje również możliwość skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację dla nauczycieli, którym do emerytury brakuje mniej niż rok.
Od stycznia 2026 roku w życie mają wejść przepisy dotyczące odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych. Wprowadzona zostanie nagroda jubileuszowa za 45 lat pracy (400 proc. wynagrodzenia) oraz podwyższona nagroda za 40 lat pracy (z 250 do 300 proc.). Rozszerzona zostanie także grupa nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, obejmując m.in. nauczycieli placówek artystycznych, bibliotek pedagogicznych czy zakładów poprawczych.
Od września 2025 roku tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli praktycznej nauki zawodu zostanie zrównany z wymiarem nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych i wyniesie 18 godzin. Obecnie nauczyciele praktycznej nauki zawodu pracują 20 godzin tygodniowo.
