Polskie służby pracują nad innowacyjnym narzędziem, które w sytuacjach kryzysowych może uratować zdrowie i życie milionów mieszkańców. Specjalna aplikacja mobilna ma informować obywateli o najbliższych schronach i miejscach doraźnego schronienia. To odpowiedź na nowe wyzwania związane z bezpieczeństwem i doświadczenia naszych sąsiadów z Ukrainy. Jak będzie działać system? Jakie są plany rządu w tym zakresie? Sprawdziliśmy, na jakim etapie są prace i co czeka nas w najbliższych miesiącach.
Jak poinformowała Karolina Gałecka, rzeczniczka Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, trwają prace nad aplikacją informującą o schronach i miejscach doraźnego schronienia. Strona polska korzysta w tej kwestii z doświadczeń ukraińskich - podkreśliła Gałecka.
System Ostrzegania i Alarmowania Ludności, nad którym pracuje Państwowa Straż Pożarna, oparty będzie na dwóch filarach: aplikacji mobilnej oraz syrenach alarmowych. Aplikacja ma być łatwo dostępna w sklepach wszystkich operatorów, a syreny będą w pierwszej kolejności instalowane w jednostkach ochotniczych straży pożarnych, ratowniczo-gaśniczych oraz w komendach powiatowych i miejskich PSP w całym kraju.
Jak wyjaśnia rzeczniczka MSWiA, prace nad aplikacją są na zaawansowanym etapie, ale wciąż rozważane są różne warianty jej funkcjonowania.
Rozważamy różne warianty, jak np. to, czy aplikacja będzie zbierała i przekazywała informacje dla mieszkańców danego regionu, czyli czy informujemy mieszkańców np. województwa podkarpackiego lub lubelskiego o schronach i miejscach doraźnego schronienia tylko na ich terenie, czy raczej będzie to informacja ogólnopolska - zaznaczyła Karolina Gałecka.
Już dziś na stronach PSP funkcjonuje mapa, na której można sprawdzić najbliższe schrony. Jednak, jak przyznała rzeczniczka, "system aplikacji byłby lepszy, bardziej kompatybilny, sprawniejszy i przede wszystkim bardziej wygodny dla mieszkańców".
Tworzenie aplikacji i rozwój systemu ostrzegania to tylko część większego programu wzmacniania ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce. Prace nad aplikacją, podobnie jak wszystkie inne działania w ramach ochrony ludności i obrony cywilnej, są kwestią priorytetową - podkreśliła Gałecka. Dodała też: Przypominam, że przez lata one były zaniedbywane, nikt nie myślał o kwestiach związanych z ochroną ludności i ochroną cywilną, a to jest pewien proces. Te rzeczy nie zadzieją się w ciągu jednego dnia.
W ramach tych działań Państwowa Straż Pożarna oraz powiatowe inspektoraty nadzoru budowlanego prowadzą przegląd obiektów budowlanych, które mogą pełnić funkcje schronów lub miejsc doraźnego schronienia. "Ogółem, do 12 września 2025 r., organy ochrony ludności zleciły niemal 4 tys. sprawdzeń dotychczasowych obiektów. Dotychczas PSP i PINB wspólnie przeprowadziły ponad 2 tys. takich wizytacji, wydając stosowne opinie dla organów ochrony ludności. PSP stwierdziła dotychczas, że ponad 1 tys. budowli ochronnych może spełniać funkcje ochronne, przewidziane w rozporządzeniu MSWiA" - informuje resort.
Na realizację Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na lata 2025-2026 przewidziano blisko 5 miliardów złotych wsparcia dla samorządów. Środki te mają być przeznaczone na przygotowanie obiektów ochrony zbiorowej, ulepszenie systemów alarmowania i łączności oraz rozwój obrony cywilnej. Nowe przepisy zakładają również, że przegląd techniczny i pozytywna opinia dotycząca obiektu będą jednym z kryteriów przyznania środków na remonty i modernizację schronów.
Pierwszy krok już wykonano - od października 2022 do lutego 2023 Państwowa Straż Pożarna przeprowadziła inwentaryzację obiektów budowlanych pod kątem ich przydatności jako miejsca schronienia. W działaniach wzięło udział aż 13 tysięcy strażaków. Efekt? W kilka miesięcy zinwentaryzowano niemal 235 tysięcy budynków! Ponad 224 tysiące z nich strażacy ocenili samodzielnie, a ponad 10 tysięcy wspólnie z samorządami.
Według danych PSP, w kraju jest ponad 224 tysiące miejsc doraźnego schronienia, które mogą chronić m.in. przed skutkami ekstremalnych zjawisk pogodowych. Z tych obiektów może skorzystać ponad 49 milionów osób. Natomiast pojemność wszystkich budowli ochronnych wynosi obecnie około 1,43 miliona osób.
