OBWE rozpoczyna misję obserwacyjną wyborów prezydenckich w Polsce. Pierwszy raport ze wstępnych obserwacji ma zostać wydany na dwa tygodnie przed wyborami, a końcowy - kilka miesięcy po głosowaniu.
- Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR) rozpoczyna misję obserwacyjną wyborów prezydenckich w Polsce.
- Obserwatorzy będą skupiali się na okresie przed wyborami, w ich dniu oraz już po nich. Pod uwagę będą brane takie aspekty, jak m.in. ustawodawstwo dotyczące wyborów prezydenckich, rejestracja wyborców, kandydatów, finansowanie kampanii oraz dotyczące jej regulacje.
- Pierwszy raport ma zostać opublikowany na dwa tygodnie przed dniem wyborów. Ostateczny raport zostanie opublikowany kilka miesięcy po wyborach.
- Pierwsza tura wyborów prezydenckich w Polsce odbędzie się 18 maja, a ewentualna druga tura - 1 czerwca.
Misji przewodniczyć będzie Dunja Mijatović (Komisarz Praw Człowieka Rady Europy w latach 2018 - 2024), która podczas poniedziałkowej konferencji prasowej w Warszawie przypomniała, że Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR) realizowało w Polsce już sześć takich misji - ostatnią w związku z wyborami parlamentarnymi w październiku 2023 r.
W obserwowaniu tegorocznych wyborów w Polsce uczestniczyć będzie 12 pracujących w Warszawie międzynarodowych ekspertów w dziedzinach m.in. prawa, prawa wyborczego, finansowania kampanii czy mediów oraz 16 długoterminowych obserwatorów, którzy od 19 kwietnia będą przyglądali się przebiegowi wyborów w różnych regionach w Polsce.
Chciałabym bardzo wyraźnie podkreślić, że nasze działania nie mają na celu nadzoru czy w jakikolwiek sposób wpływania na wybory - powiedziała przewodnicząca misji. Naszym zadaniem jest tylko i wyłącznie bezstronne obserwowanie przebiegu wyborów zgodnie z naszymi zobowiązaniami i umowami międzynarodowymi - podkreśliła.
Dunja Mijatović poinformowała, że obserwatorzy będą skupiali się na okresie przed wyborami, w ich dniu oraz już po nich. Pierwszy raport ma zostać wydany na dwa tygodnie przed dniem wyborów, które odbędą się 18 maja. Będzie on zawierał wstępne obserwacje członków misji.
19 maja, czyli na dzień po wyborach, przedstawione zostaną natomiast wstępne wnioski dotyczące przestrzegania ram prawnych, rozwiązywania potencjalnych sporów, zarządzania wyborami i mediów w trakcie kampanii prezydenckiej.
Przewodnicząca misji obserwacyjnej zaznaczyła, że pod uwagę będą brane takie aspekty, jak m.in. ustawodawstwo dotyczące wyborów prezydenckich, rejestracja wyborców, kandydatów, środowisko kampanijne i kampanijne działania (monitorowane będą również działania w strefie online), finansowanie kampanii oraz dotyczące jej regulacje, środowisko medialne, udział w wyborach kobiet, osób młodych oraz osób z niepełnosprawnościami.
Ostateczny raport komisji zostanie opublikowany kilka miesięcy po wyborach. Może on zawierać rekomendacje dotyczące przebiegu następnych wyborów w Polsce, aby rozwiązania krajowe spełniały międzynarodowe standardy.
Dunja Mijatović była pytana, czy będzie brana pod uwagę kwestia uznawania Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, która rozpatruje skargi na uchwały Państwowej Komisji Wyborczej, ewentualne protesty wyborcze i stwierdza ważność wyborów.
Ze względu na zasiadających w niej sędziów nominowanych w procedurze przed Krajową Radą Sądownictwa po zmianie ustawy w grudniu 2017 r., status Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN jest kwestionowany m.in. przez obecne władze, które powołują się w tej sprawie na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejski Trybunał Praw Człowieka.
Przewodnicząca misji obserwacyjnej podkreśliła, że ODIHR "nie będzie w stanie wydać wiążącej opinii odnośnie sytuacji Sądu Najwyższego w Polsce i jego umocowania do potwierdzenia wyborów prezydenckich". Zadaniem misji jest bowiem przede wszystkim obserwacja przebiegu wyborów - dodała.
Była Komisarz Praw Człowieka Rady Europy została również zapytana o debatę, która odbyła się w miniony piątek wieczorem w hali sportowej w Końskich z udziałem ośmiorga kandydatów w wyborach prezydenckich i wątpliwości wokół roli mediów publicznych w związku z tą debatą.
Wiem, że ta kwestia budzi duże kontrowersje i to nie tylko w Polsce, ale również na arenie międzynarodowej. Uważam, że w dzisiejszych czasach monitorowanie mediów jest kwestią kluczową. Dbanie o równy dostęp do mediów publicznych wszystkich kandydatów jest kwestią, którą na pewno będziemy analizować, jest to kwestia zasadnicza - podkreśliła.
Działające od 1991 r. Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (The Office for Democratic Institutions and Human Rights - ODIHR) to organizacja promująca prawa człowieka, demokrację, tolerancję oraz wolne i sprawiedliwe wybory w ponad 50 państwach członkowskich OBWE. Gospodarzem ODIHR jest Polska - siedziba instytucji znajduje się w Warszawie.
Misja obserwacyjna ODIHR jest realizowana na zaproszenie państwa przeprowadzającego wybory. Do tej pory ODIHR w ciągu 30 lat przeprowadziło 450 misji obserwacyjnych wyborów na całym świecie.
