Używanie e-papierosów przez nastolatków istotnie zwiększa ryzyko sięgnięcia po tradycyjne papierosy, czy inne używki. Wiąże się też z szeregiem poważnych problemów zdrowotnych - alarmują naukowcy z University of York i London School of Hygiene and Tropical Medicine (LSHTM). Wnioski z bardzo szerokich badań przeglądowych, największe jak dotąd podsumowanie wiedzy na temat skutków użycia e-papierosów wśród młodzieży, opublikowano na łamach czasopisma "Tobacco Control". Wyniki są jednoznaczne: istnieje wyraźny i powtarzalny związek między sięganiem po e-papierosy a późniejszym używaniem papierosów, marihuany i alkoholu.
Używanie przez młodych ludzi elektronicznych papierosów, od kilku lat budzi coraz większe obawy ekspertów, rodziców i nauczycieli. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określa wzrost popularności tzw. wapowania wśród dzieci i młodzieży jako "alarmujący". W krajach europejskich odsetek 15- i 16-latków używających e-papierosów waha się od 5,5 proc. do nawet 41 proc. Eksperci podkreślają, że wciąż brakuje wystarczających regulacji prawnych, które skutecznie chroniłyby młodych ludzi przed dostępem do tych produktów.
Opublikowana przez naukowców z Yorku i Londynu praca to przegląd aż 56 analiz naukowych z lat 2016–2024. Wynika z nich, że młodzi ludzie, którzy sięgają po e-papierosy są - w porównaniu z rówieśnikami, którzy ich nie używają - nawet trzykrotnie bardziej narażeni na to, że zaczną palić tradycyjne papierosy. W praktyce ryzyko to może być nawet wyższe - niektóre badania wskazują na wzrost aż 26-krotny. Podobnie wygląda sytuacja z używaniem marihuany i alkoholu: wapowanie wiąże się z 3- do 6-krotnie wyższym ryzykiem sięgnięcia po te substancje, a w przypadku tzw. binge drinking, czyli intensywnego picia alkoholu, ryzyko wzrasta nawet siedmiokrotnie.
Wapowanie to nie tylko kwestia uzależnień. Badacze podkreślają, że młodzież korzystająca z e-papierosów jest bardziej narażona na szereg problemów zdrowotnych. Najczęściej wymienianym skutkiem jest astma - ryzyko jej wystąpienia wzrasta nawet od 20 do 36 proc., a u osób już chorujących na astmę objawy mogą się nasilać aż o 44 proc. Wśród innych konsekwencji zdrowotnych wymienia się m.in. przewlekły kaszel, urazy (np. oparzenia spowodowane wybuchem baterii), a także poważne problemy ze zdrowiem psychicznym - w tym myśli samobójcze. Badania wskazują także na możliwy związek wapowania z chorobami płuc, oskrzeli, bólami głowy, migrenami, zawrotami głowy, a także obniżoną liczbą plemników oraz pogorszeniem stanu zdrowia jamy ustnej.
Autorzy przeglądu zaznaczają, że większość dostępnych badań ma charakter obserwacyjny, co utrudnia jednoznaczne potwierdzenie związku przyczynowo-skutkowego. Jednak powtarzalność wyników i ich spójność z innymi badaniami sugerują, że wapowanie może być realnym czynnikiem ryzyka dla zdrowia i dobrego samopoczucia młodych ludzi.
W świetle tych wyników naukowcy apelują o wprowadzenie i egzekwowanie skutecznych ograniczeń sprzedaży i reklamy e-papierosów skierowanych do młodzieży. Podkreślają, że konieczne są także szeroko zakrojone kampanie informacyjne, które zwiększą świadomość zagrożeń związanych z wapowaniem – zarówno wśród młodych ludzi, jak i ich rodziców oraz nauczycieli.
