W ubiegłym roku rekordowa liczba cudzoziemców otrzymała polskie obywatelstwo – wynika z danych MSWiA. Coraz więcej osób decyduje się na złożenie wniosku, choć procedura jest czasochłonna i kosztowna, a od lipca opłaty za uzyskanie obywatelstwa znacznie wzrosły.
Z danych MSWiA podanych przez portal bankier.pl wynika, że w ubiegłym roku polskie obywatelstwo otrzymało aż 16 342 osoby pochodzące z innych krajów. Największą grupę wśród nich, bo aż 8 219, stanowią Ukraińcy. O polski paszport starali się jednak również Białorusini, Rosjanie polskiego pochodzenia, a nawet osoby z Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii.
Polskie obywatelstwo to dzisiaj rarytas. Daje przepustkę do wielu krajów świata. Dlatego rośnie liczba wniosków o nadanie naszego obywatelstwa oraz liczba samych nadań. Zwiększa się szczególnie liczba uznań za obywatela polskiego. W ubiegłym roku w naszym województwie mieliśmy ich 2286, a w tym roku tylko przez pół roku aż 1338 - powiedziała Lucyna Gajda, Dyrektor Generalny Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie cytowana przez portal.
Istnieje kilka dróg zdobycia polskiego obywatelstwa. Najpopularniejszym sposobem jest procedura uznania przez wojewodę. Osoba zainteresowana tą formą nabycia obywatelstwa musi jednak spełnić konkretne kryteria:
- mieszkać w Polsce od roku do trzech lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, pobytu rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu,
- posiadać stabilne i regularne źródło dochodu,
- dysponować tytułem prawnym do zajmowanego mieszkania,
- wykazać się znajomością języka polskiego na poziomie co najmniej B1 (potwierdzoną certyfikatem) lub ukończyć szkołę, w której językiem wykładowym jest polski.
Wojewoda musi sprawdzić daną osobę m.in. w ABW, Policji i Straży Granicznej i innych organach, jeśli uzna, że tak trzeba. Niestety zdarzają się też sfałszowane dokumenty lub pojawiają się informacje, że dana osoba była karana. Choć fakt ten nie dyskwalifikuje, trzeba to jednak dokładnie wyjaśnić, szczególnie w obecnych czasach - wyjaśniła Lucyna Gajda.
Procedura trwa około 6 miesięcy, może jednak być krótsza lub w przypadku konieczności dodatkowych wyjaśnień dłuższa. W przypadku odmowy można odwołać się do ministra spraw wewnętrznych i administracji. Od 1 lipca 2025 r. opłata za złożenie wniosku do wojewody wynosi 1000 zł.
Inną możliwością jest nadanie obywatelstwa przez Prezydenta RP. Wniosek do prezydenta składa się za pośrednictwem wojewody lub polskiego konsula. Poza kwestiami formalnymi istotna jest tu historia osobista, powody, dla których chce się zdobyć obywatelstwo oraz związek z Polską.
Cudzoziemcy najczęściej starają się wykazać, że mają tu pracę, mieszkanie, kultywują polskie tradycje, prowadzą tu działalność gospodarczą lub mieszkają tu ich dzieci. Można też dołączyć listy poparcia od szanowanych osób - powiedziała Lucyna Gajda.
Po wpłynięciu wniosku do wojewody, urzędnik ocenia przebieg pobytu wnioskodawcy na terytorium Polski i sporządza opinię, którą przekazuje do ministra spraw wewnętrznych i administracji. Następnie wniosek podlega szczegółowej weryfikacji, m.in. przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Krajowy System Informacyjny Policji oraz Straż Graniczną, w celu potwierdzenia, że kandydat nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa kraju. Po zakończeniu tych procedur dokumentacja wraz z opinią ministra trafia do Prezydenta RP, który wydaje ostateczną decyzję dotyczącą nadania obywatelstwa. Nie ma możliwości odwołania się od decyzji, jednak w przypadku odmowy można złożyć kolejny wniosek tego typu. Na odpowiedź na wniosek trzeba poczekać nawet 2-3 lata.
Od 1 lipca tego roku procedura ta nie jest już bezpłatna. Aktualnie złożenie wniosku kosztuje 1669 złotych. Pieniądze nie są zwracane w przypadku odmowy.
Polskie obywatelstwo mogą otrzymać też repatrianci. Taka możliwość dotyczy najczęściej osób mieszkających na terenie dawnego Związku Radzieckiego, potomków dawnych zesłańców.
Jeżeli osoba, która ma obecnie obywatelstwo Rosji, Kazachstanu czy Uzbekistanu, wykaże przed konsulem, że jest narodowości polskiej i otrzyma na to stosowny dokument oraz wizę repatriacyjną, to na jej podstawie może przyjechać do Polski. Wtedy już w momencie przekroczenia granicy na mocy prawa staje się obywatelem polskim - wytłumaczyła Lucyna Gajda.
Przywrócenie obywatelstwa to możliwość dla Polaków, którzy w przeszłości utracili swoje obywatelstwo w wyniku emigracji, zmiany obywatelstwa albo decyzji władz PRL. Wniosek o przywrócenie należy złożyć do ministra spraw wewnętrznych i administracji, w ambasadzie lub konsulacie. Proces trwa od 2 do 6 miesięcy.
Warto pamiętać, że cudzoziemiec, który otrzyma polski paszport, nie musi zrzekać się swojego pierwotnego obywatelstwa.
