Człowiek używa kilkunastu procent mózgu? „To nie jest prawda. Nauka błądziła. Pierwsze próby rozgryzienia mózgu polegały na tym, że próbowano określić pewne funkcje na podstawie tego, jak wyglądały bruzdy na czaszce. To dość infantylne” – mówi gość „Dania do Myślenia” w RMF Classic, członek zarządu Fundacji "Mózg" Anna Kozak. Szefowa koła naukowego neuronauki na Uniwersytecie SWPS dodaje, że mózg jest siecią i „żebyśmy mogli funkcjonować, musimy wykorzystywać cały mózg”. Kozak zapowiada, że w Światowym Tygodniu Mózgu Uniwersytet SWPS po raz 11 organizuje wykłady i pokazy interaktywne. „Naszym celem jest zainteresowanie mózgiem, bo jest dość efektowny” – mówi gość RMF Classic. Jak oszukać mózg? „Przy zastosowaniu technologii wirtualnej rzeczywistości będzie można pochodzić na kładce nad przepaścią. W tamtym roku mogliśmy poszaleć w przestrzeni kosmicznej” – tłumaczy Anna Kozak.
Tomasz Skory: Zapewne mało kto wie, że od dwudziestu lat w marcu, obchodzony jest Światowy Tydzień Mózgu, który ma w różnych miastach w Polsce odpowiedniki w postaci Dni Mózgu i taki oto dzień właśnie jutro w Warszawie. Co się będzie działo?
Anna Kozak: To już będzie jedenasta edycja organizowana przez nas, jest to edycja wydarzenia popularno - naukowego, możemy się spodziewać na pewno wielu atrakcji. Będą wykłady, pokazy interaktywne, stanowisko dla dzieci - nie wiem jak bardzo mogę rozwinąć swoje wypowiedzi, bo mogę o tym opowiadać dość długo i szczegółowo.
Powiem szczerze, seria wykładów dotyczących zapewne budowy i funkcji mózgu, wszystko to opatrzone hasłem neurokognitywistyka, zakrawa to wszystko trochę na nudziarstwo.
Tak pan myśli? Rozwieję te wątpliwości. Nasze wydarzenie jest organizowane w taki sposób, żeby było dla wszystkich ciekawe. Zależy nam na tym, żeby te wykłady były prowadzone w sposób bardzo przystępny, prosty i do ludzi. Naszym celem jest właśnie zainteresowanie mózgiem, co z góry wyklucza nudziarstwo.
Szara masa, która wypełnia nam głowy, generalnie ludzi interesuje od dawna, a wbrew mało efektownemu wyglądowi, jest jednym z najbardziej złożonych zjawisk we wszechświecie. W związku z tym, to zainteresowanie jest bardzo ogólne - aż niezręcznie przyznawać - że mało o mózgu wiemy i to nie tylko my ludzie, którzy mogą przyjść na Dzień Mózgu albo i nie, ale i naukowcy. Prawda?
Wspaniałe jest to, że mimo tego, że wiemy o mózgu bardzo mało, to wiemy o nim też coraz więcej, ponieważ najnowsze osiągnięcia techniki i nauki itd., pozwalają nam na zgłębianie tego organu, który - jednak uważam - w wyglądzie jest dosyć efektowny.
Efektowny albo pomarszczony.
Pomarszczony, zakręty są naprawdę całkiem ładne.
Aktywność poszczególnych obszarów mózgu stwierdzamy, zdaje się, taka jest potoczna wiedza, głównie przez badania przepływu ładunków elektrycznych. Czy są jakieś inne metody, które pozwalają wniknąć w mózg i pokazać, jak on działa on-line?
On-line dokładnie jest ciężko, natomiast jesteśmy w stanie dzisiaj już badać zarówno funkcje, jak i strukturę, za pomocą na przykład skanerów rezonansu magnetycznego. Jesteśmy w stanie badać połączenia między konkretnymi obszarami.
Kiedy w mózgu coś się dzieje w tym momencie?
Osoba badana ma pewne zadania, natomiast, żeby uzyskać wyniki z takich badań, musimy te dane po prostu przeanalizować...
...czyli po fakcie otrzymujemy wyniki dotyczące stanu, który się dział wcześniej.
Dokładnie.
Zawsze to coś, nie jest to może on-line, ale jednak.
On-line mamy taką metodę, która polega na... jest TMS, czyli przezczaszkowa stymulacja magnetyczna, jesteśmy w stanie zadziałać polem magnetycznym na konkretne struktury lub obszary mózgu i zobaczyć, co się dzieje w tym momencie. Czyli jesteśmy w stanie zadziałać w jakimś miejscu i sprawić, że ktoś widzi na przykład mroczki przed oczami, albo jesteśmy w stanie wyhamować jakąś strukturę, czy ją na przykład pobudzić.
A czy da się tym urządzeniem zrobić tak, żebym ja zobaczył plaże na Ibizie? Czyli jakoś tak podstymulować mózg, żeby bez użycia zmysłów, nie nakładając mi okularów, nie wiejąc morską bryzą po nosie i nie szumiąc w uszach, żeby tylko przy pomocy urządz
eń technicznych, mechanicznie niejako wywołać we mnie jakieś wrażenie?
Myślę, że to jest jeszcze w sferze marzeń, ale coś takiego możliwe jest przy zastosowaniu technologii wirtualnej rzeczywistości, która będzie dostępna i do zobaczenia właśnie na Dniu Mózgu.
Będzie można, ale to przez zmysły działa.
Nie jestem pewna, czy będzie mógł się pan przenieść akurat na plażę, ale na pewno będzie można pochodzić na kładce nad przepaścią. W tamtym roku mogliśmy się przejechać kolejką górską, mogliśmy też dostać się do kosmosu, trochę sobie tam poszaleć w przestrzeni kosmicznej i wrażenia są naprawdę rewelacyjne. W tym roku Oculus Rift będzie dostępny, będzie można się pobawić i zobaczyć, czy naprawdę takie urządzenie może oszukać mózg i jak bardzo realne te wrażenia są.
Dlaczego mózg daje się szukać przy pomocy stosunkowo prostych, znanych ludzkości od wieków substancji. Powiem szczerze, parę kieliszków tej substancji zmienia poważnie organ, który u innych potrafi stworzyć symfonię, formularze podatkowe, statki kosmiczne, potrafi to zmienić w rozkołysaną radośnie galaretę, której się wydaje, że wszystko może. Jak to się dzieje, że alkohol tak działa na mózg?
Akurat o tym na pewno będzie opowiadał Mateusz Gola, na naszym wydarzeniu jutro, ponieważ będzie opowiadał o neuronalnych mechanizmach nałogów. Czyli postara się odpowiedzieć na pytanie, czy od seksu można się uzależnić, a w pewnym sensie, nałóg to nałóg. Czy alkohol, czy seks, prawdopodobnie działa na podobne struktury w mózgu.
Czy potrafimy wskazać obszary odpowiedzialne za nałogi, czy też inne czynności mózgu - pamięć, wspomnienia, zdolności? Przeczytaj całą rozmowę na www.rmfclassic.pl
