Fragment muru chroniącego zabudowę zamkowego wzgórza od strony ul. Kuśnierskiej, odkryty został podczas prac związanych z rozbiórką południowego tarasu Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. Eksperci szacują jego pochodzenie na przełom XIV i XV wieku.
Prace rozbiórkowe związane z modernizacją zamkowych tarasów trwają od ubiegłego roku. Dzięki nim udało się odkryć relikt z końcówki średniowiecza.
Mur ma wysokość około 3 metrów, głębokość około 160 cm. Zbudowany został w układzie warstwowym z polnych kamieni i cegieł. W trakcie konserwacji zostaną wzmocnione uszkodzone fragmenty oraz uzupełniona zaprawa łącząca poszczególne elementy - informuje Małgorzata Gwiazdowska, która pełni ze strony Zamku nadzór konserwatorski.
Jak dodaje archeolog Marek Dworaczyk, który sprawuje nadzór archeologiczno-architektoniczny nad pracami, mur jest cennym reliktem z przełomu XIV i XV wieku.
Może on być fragmentem średniowiecznego budynku, na którym już później, w okresie renesansu zbudowane zostało skrzydło południowe - uważa Marek Dworaczyk.
"Ukształtowane w drugiej połowie XIV wieku założenie zamkowe było sukcesywnie rozbudowywane przez następców Barnima III. Księciu Kazimierzowi V przypisuje się rozpoczęcie budowy skrzydła południowego (tzw. Dużego Domu) i otoczenie całego założenia murem obronnym, który - na skutek protestu mieszczan - książę musiał rozebrać. Rozpoczęte prace kontynuował najsłynniejszy z Gryfitów - Bogusław X, gdy przygotowywał się do ślubu z królewską córką Anną Jagiellonką" (...) Jednak dopiero działania podjęte przez jego syna Barnima XI nadały Dużemu Domowi rezydencjonalny charakter, utrzymany w późnośredniowiecznej stylistyce..." - czytamy w I tomie monografii "Karty z dziejów zamku książęcego w Szczecinie" w rozdziale "Architektura założenia zamkowego w czasach książęcych (1346-1637) autorstwa Marii Łopuch i Wojciecha Łopucha.
Eksperci podkreślają, że celem aktualnie prowadzonych w Zamku prac jest nie tylko poprawa stanu technicznego i użytkowego zabytku. Znaczącym elementem inwestycji jest towarzyszący jej proces badawczy, obejmujący badania archeologiczne i architektoniczne oraz wymóg dostosowania w harmonijny sposób nowych elementów do zabytkowej budowli.
Podczas trwających obecnie na zamku robót odsłaniane są również inne fragmenty, zdaniem ekspertów pozostałości mniejszej rangi. Za takie zamkowi eksperci Małgorzata Gwiazdowska i Marek Dworaczyk uznają odsłonięte w północno-wschodnim narożniku zamku fundamenty wieży widokowej z czasów pruskich czy pozostałości zburzonej podczas wojny zabudowy mieszczańskiej.
Wieża została zbudowana w 1840 roku wg projektu architekta Otto Scabella z Krajowej Dyrekcji do Spraw Budowlanych, autora projektów m.in. Gimnazjum Mariackiego i szczecińskiego dworca. Wieża częściowo zniszczona, przetrwała wojenne bombardowania i została po wojnie rozebrana, jako element wtórny nie podlegający wówczas ochronie konserwatorskiej - wyjaśnia Małgorzata Gwiazdowska. Zarys tej budowli zostanie zaznaczony w nawierzchni zamkowych tarasów.
Podczas prac natrafiono też na pozostałości zabudowy mieszczańskiej z XIX i XX w. od strony wschodniej, które uległy zniszczeniu podczas II wojny światowej. To prawdopodobnie pozostałości po oficynach kamienic usytuowanych przy zachodniej pierzei ul. Panieńskiej.
W sierpniu 2022 Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie podpisał umowę z Mostostalem Warszawa SA - wyłonionym w przetargu wykonawcą inwestycji, dzięki której zmodernizowane mają być wszystkie zamkowe tarasy oraz skarpa północna, a także odbudowane skrzydło północne. Zgodnie z umową na prace w zakresie tarasów wykonawca ma 18 miesięcy, na pozostałe - 30 miesięcy.
Przedstawiciele Zamku zapewniają, że odkrycie reliktów nie ma wpływu na termin realizacji inwestycji.
