Wielki Czwartek w Kościele katolickim rozpoczyna obchody świętego Triduum Paschalnego. To moment ustanowienia dwóch sakramentów. Poranna msza krzyżma kończy celebracje Wielkiego Postu.
W Kościele katolickim msza krzyżma w Wielki Czwartek jest ostatnią celebracją 40 dni Wielkiego Postu. W czasie liturgii błogosławione są oleje chorych i katechumenów. Konsekrowany jest olej krzyżma, używany w sakramencie chrztu, bierzmowania, święceń kapłańskich i przy poświeceniu kościołów i ołtarzy.
Msza krzyżma, po łacinie missa chrismatis, zasadniczo sprawowana jest w porannych godzinach Wielkiego Czwartku, w związku z tym należy jeszcze do czasu wielkopostnego. Celebrowana jest zawsze w katedrze, pod przewodnictwem ordynariusza diecezji, w otoczeniu prezbiterów diecezjalnych i zakonnych. Do udziału w liturgii zapraszani są lektorzy, nadzwyczajni szafarze Komunii świętej i wszyscy wierni.
Zgodnie z decyzją papieża Pawła VI wprowadzającą Mszał rzymski odnowiony po soborze - w czasie mszy krzyżma kapłani odnawiają swoje przyrzeczenia złożone w dniu święceń. Obrzędowi towarzyszy modlitwa Kościoła za duchowieństwo, a więc także wiernych świeckich.
Biskup pyta wówczas kapłanów: czy chcą pobożnie i z wiarą odprawiać misteria Chrystusa na chwałę Boga i dla uświęcenia ludu chrześcijańskiego zgodnie z tradycją Kościoła? Czy chcą pilnie i mądrze spełniać posługę słowa, głosząc Ewangelię i wykładając prawdy katolickiej wiary? Czy chcą naśladować przykład Chrystusa, Dobrego Pasterza, i nie szukając własnej korzyści troszczyć się o zbawienie ludzi? Czy chcą coraz ściślej łączyć się z Chrystusem Najwyższym Kapłanem, i razem z nim samego siebie poświęcać Bogu za zbawienie ludzi?
Zgodnie z Mszałem rzymskim podczas modlitwy eucharystycznej odbywa się pobłogosławienie oleju chorych, a po modlitwie po Komunii świętej odbywa się obrzęd pobłogosławienia oleju katechumenów. Jest on wykorzystywany w procesie, nawet kilkuletnim, przygotowywania się dorosłych do przyjęcia sakramentu chrztu św.
Następnie odbywa się obrzęd konsekracji krzyżma, który jest zarezerwowany biskupowi. Wlewa on wonności do oleju, przyrządzając krzyżmo. Do modlitwy nad olejem włączają się również koncelebransi.
Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczynają się w Kościele katolickim obchody Triduum Paschalnego - trzydniowe celebracje obejmujące misterium Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i zmartwychwstałego.
Msza Wieczerzy Pańskiej, nawiązująca do wydarzeń w Wieczerniku, kiedy Jezus ustanowił dwa sakramenty - kapłaństwa i eucharystii, wprowadza nas w liturgiczny obchód całości Misterium Paschalnego Chrystusa.
W czasie Ostatniej Wieczerzy Jezus, podając chleb apostołom, powiedział: "Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje", a podając kielich z winem: "Pijcie z niego wszyscy, bo to jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów". Ten opis z Ewangelii według św. Mateusza uzupełnia św. Łukasz dodając, że Chrystus nakazał uczniom: "to czyńcie na moją pamiątkę". W ten sposób Zbawiciel ustanowił apostołów, a także ich następców kapłanami - szafarzami Eucharystii.
Obchodom liturgicznym towarzyszą konkretne znaki. Na przykład wejście w Tajemnicę Paschalną symbolizuje w Wielki Czwartek milczenie dzwonów po uroczystym "Gloria" na rzecz kołatek - aż do Wigilii Paschalnej.
Szczególnym znakiem w czasie mszy Wieczerzy Pańskiej jest obrzęd obmycia nóg nazywany "mandatum", nawiązujący do czynności Jezusa z Wieczernika.
Pierwsze udokumentowane obmycie nóg pojawiło się w IV w. w liturgii chrzcielnej i traktowane było, jako dopełnienie obmycia chrzcielnego. Zwyczaj ten rozpowszechniony był w Hiszpanii, Galii, Afryce Północnej oraz od VIII wieku w liturgii bizantyńskiej. Wraz upowszechnieniem się chrztu dzieci zaniechano tej praktyki. Przetrwała jedynie we wspólnotach monastycznych, gdzie umywano nogi na znak gościnności i pokory.
Zwyczaj upowszechnił się na Zachodzie w VII wieku. Na początku XII w. przybrał on zrytualizowany charakter w liturgii papieskiej. Mszał trydencki przewidywał obmycie po zakończeniu mszy. Natomiast obecny mszał zaleca dokonanie obrzędu po Ewangelii i homilii. Jego wymowa związana jest z teologią kapłaństwa - przełożony wspólnoty na wzór Chrystusa jest jej sługą.
W tekstach synoptyków (Mateusza, Marka i Łukasza) mamy opis łamania chleba - zamiast niego Ewangelia św. Jana podaje opis umywania nóg.
Po modlitwie po Komunii świętej Najświętszy Sakrament przenosi się procesyjnie do miejsca przechowania, zwanego dawniej "ciemnicą". Procesja odbywa się przy śpiewie hymnu "Sław, języku, tajemnicę Ciała i najdroższej Krwi..." autorstwa św. Tomasza za Akwinu i przy dźwięku kołatek.
Na zakończenie obnaża się ołtarz, wygasza wieczną lampkę na znak, że zabrano Oblubieńca. Jeśli to możliwe, zaleca się wynieść krzyże lub je zasłonić, o ile nie zrobiono tego wcześniej.
Podczas sprawowania mszy Wieczerzy Pańskiej tabernakulum powinno być puste, a Komunię świętą udziela się z darów wówczas konsekrowanych w większej ilości, aby można było przyjąć Komunię świętą podczas liturgii w Wielki Piątek, kiedy nie sprawuje się mszy św. Przepisy liturgiczne mówią też o konsekrowaniu dodatkowej hostii do wystawienia w Grobie Pańskim.
