"Margaret Thatcher była wielką postacią, która przyczyniła się do upadku komunizmu w Europie" - powiedział prezydent Lech Wałęsa. Rolę, jaką zmarła dziś była brytyjska premier odegrała w obaleniu komunizmu podkreślił też szef MSZ Radosław Sikorski. "Margaret Thatcher odwróciła falę socjalizmu w zachodniej Europie i zapoczątkowała erę wolności gospodarczej; była też częścią polskiej drogi do wolności" - stwierdził.
To była wielka postać, która wiele zrobiła dla świata, przyczyniła się do upadku komunizmu w Polsce i Europie Wschodniej, wspólnie z (amerykańskim prezydentem) Ronaldem Reaganem, papieżem Janem Pawłem II i Solidarnością - podkreślił Lech Wałęsa. Historyczny przywódca "Solidarności" dodał, że "modli się" za zmarłą.
O tym, że Margaret Thatcher zajmuje szczególne miejsce w dziejach Polski i w sercach Polaków zapewnił prezydent Bronisław Komorowski. Pełna zdecydowania postawa premier Thatcher była dla nas inspiracją i źródłem wiary, że przedstawiciele wolnego świata wesprą naszą walkę o wolną i demokratyczną Polskę - zaznaczył.
Ciepło o byłej brytyjskiej premier wyraził się także szef MSZ Radosław Sikorski. Bardzo smutne, że odeszła kolejna wielka postać historyczna XX wieku. Tak jak w Polsce, "Solidarność" zdelegitymizowała komunizm, tak w zachodniej Europie pani Thatcher odwróciła falę socjalizmu i zapoczątkowała erę wolności gospodarczej - powiedział. Zaznaczył, że "Żelazna Dama" była "osobą, która jako pierwsza dostrzegła Michaiła Gorbaczowa jako kogoś, kto może odmienić Związek Radziecki, a więc z pewnością przyczyniła się do pokojowego i zwycięskiego dla wolnego świata zakończenia zimnej wojny".
Zdaniem Sikorskiego Thatcher była osobowością wielkiego formatu, która przyczyniła się także do uzyskania niepodległości przez Polskę. Według niego jej wizyta w Gdańsku i Warszawie była częścią naszej drogi do wolności. Spotykając się z Lechem Wałęsą, pomogła w uznaniu go jako alternatywnego przywódcy Polski, a przecież rządził jeszcze wtedy gen. Wojciech Jaruzelski - wspominał szef MSZ.
O wielkości zmarłej Margaret Thatcher mówił także minister finansów Jacek Rostowski. Była to jedna z kluczowych postaci ostatnich dekad ubiegłego stulecia. Osoba, która oddała światu zachodniemu pewność, jakby zaufanie do swoich najbardziej zasadniczych wartości, czyli wolności, własności prywatnej, wolności indywidualnej, nie tylko politycznej, ale także gospodarczej - powiedział.
Według Rostowskiego Thatcher wraz z innymi wybitnymi postaciami swojej epoki - Janem Pawłem II i Ronaldem Reaganem - stworzyła "atmosferę intelektualną i polityczną, która doprowadziła do upadku komunizmu i dzięki temu do niepodległości także Polski". Bardzo ważne dla - nas wszystkich przecież - jest, że ten upadek komunizmu odbył się w taki pokojowy sposób. I odbył się w taki pokojowy sposób także dlatego, że sami komuniści zrozumieli, że ich system jest zupełnie i totalnie nieefektywny. Zrozumieli to m.in. także w dużej mierze dzięki Margaret Thatcher - podkreślił szef resortu finansów.
Minister wspominał także silną osobowość Margaret Tcharcher. Podkreślił, że brytyjska premier była bardzo pragmatycznym politykiem - potrafiła być zdecydowana, ale gdy było to bardziej skuteczne, umiała też przechytrzyć swoich przeciwników. Zaznaczył też, że rozumiała potrzebę rozłożenia wysiłku wielkich reform na lata - dzięki temu są one trwałym osiągnięciem jej rządów. Pięć albo sześć razy naprawiała ustawy brytyjskie o związkach zawodowych, za każdym razem doprowadzając do większego zakresu wolności poszczególnych członków tych związków i ograniczając ich możliwości np. do powodowania wielkich szkód dla przedsiębiorstw, w których działały te związki. Dzięki temu, że to robiła przez pewien okres czasu, a nie za jednym razem, te reformy w pełni się utrwaliły i potem nigdy nie były zakwestionowane, nawet jak Partia Pracy doszła do władzy - powiedział Rostowski.
Zmarłą wspominali także szefowie Komisji Europejskiej Jose Barroso i Rady Europejskiej Herman Van Rompuy. Baronessa Thatcher "była wielką polityk, pierwszą kobietą premierem w swoim kraju oraz rozważnym, lecz zaangażowanym graczem w Unii Europejskiej. Zostanie zapamiętana zarówno ze względu na jej zasługi, jak i jej zastrzeżenia wobec naszego wspólnego projektu - napisał Barroso w komunikacie. Przypomniał, że Thatcher podpisała Jednolity Akt Europejski (z 1986 r.) i pomogła ustanowić wspólny europejski rynek. Odegrała czołową rolę w zbliżeniu europejskiej rodziny i krajów Europy Środkowej i Wschodniej zza dawnej żelaznej kurtyny. Jak pamiętamy, Wielka Brytania pod przywództwem pani Thatcher bardzo popierała rozszerzenie Unii Europejskiej - dodał szef KE. Podkreślił, że "spuścizna Margaret Thatcher przyczyniła się do ukształtowania Wielkiej Brytanii, jaką znamy dziś, w tym dzisiejszej roli Zjednoczonego Królestwa w Unii Europejskiej". W imieniu swoim i całej KE Barroso przekazał wyrazy głębokiego współczucia rządowi i narodowi Wielkiej Brytanii.
Van Rompuy napisał zaś w komunikacie, że Thatcher była niezwykłą osobowością i jednym z najbardziej wpływowych europejskich przywódców swoich czasów. Podczas jedenastu lat rządów była siłą, która zmieniała Wielką Brytanię i wpłynęła na kształt Unii Europejskiej. W imieniu Unii Europejskiej chciałbym przesłać najszczersze kondolencje rodzinie, obywatelom i rządowi Wielkiej Brytanii - dodał.
Także przewodniczący Parlamentu Europejskiego Martin Schulz przekazał wyrazy ubolewania rodzinie i przyjaciołom byłej brytyjskiej premier. Podkreślił, że "zapisała się ona w brytyjskim i europejskim życiu politycznym". Pomimo jasnych różnic politycznych pomiędzy nami Margaret Thatcher jest postacią o historycznym znaczeniu. Na początku swoich rządów była zaangażowaną Europejką, podpisując i forsując Jednolity Akt Europejski, który przeobraził wspólny rynek UE - przypomniał.
Świat stracił jednego z największych mistrzów wolności, a Ameryka prawdziwego przyjaciela - powiedział z kolei prezydent USA Barack Obama. Oświadczył też, że pierwsza kobieta-premier Wielkiej Brytanii, córka właściciela sklepu, "pokazała naszym córkom, że nie ma takiego szklanego sufitu, którego nie da się przebić". Jako premier pomogła przywrócić dumę i zaufanie, które zawsze były znakiem rozpoznawczym Wielkiej Brytanii w najlepszym wydaniu - dodał Obama.
Podkreślił, że Thatcher była bezwzględnie oddanym zwolennikiem sojuszu transatlantyckiego i wielu Amerykanów zapamięta ją jako "stojącą ramię w ramię" z prezydentem USA Ronaldem Reaganem podczas zimnej wojny.
Francuski prezydent Francois Hollande ocenił, że relacje byłej premier z Francją były zawsze "uczciwe i szczere". Jak wspominał, była świadoma siły oddziaływania Wielkiej Brytanii i "z troską broniła jej interesów". Potrafiła nawiązać konstruktywny i owocny dialog z (socjalistycznym prezydentem Francji) Francois Miterrandem - zaznaczył prezydent Francji. Przypomniał też, że Thatcher "dała decydujący impuls do budowy tunelu pod kanałem La Manche". Socjalistyczny premier Pierre Mauroy (1981-1984) wspomina, że w tej kwestii Thatcher była "trudnym przeciwnikiem" jako orędowniczka wyspiarskiego charakteru Wielkiej Brytanii.
Zdaniem kanclerz Niemiec Angeli Merkel Thatcher była "jedną z dominujących osobowości przywódczych w polityce światowej swoich czasów". Podkreśliła, że Thatcher wcześnie doceniła znaczenie ruchów wolnościowych w Europie Wschodniej i zaangażowała się po ich stronie. Nigdy nie zapomnę jej wkładu w przezwyciężenie podziału Europy i zakończenie zimnej wojny - powiedziała Merkel. Sprawując jako kobieta z powodzeniem najwyższy demokratyczny urząd w czasach, gdy nie było to jeszcze takie oczywiste, dała przykład wielu (naśladowczyniom).
Thatcher zmarła w poniedziałek rano wskutek udaru. Miała 87 lat.
(mal)
