We wtorek oczekuje się pierwszych decyzji w sprawie wystawienia trumny z ciałem papieża Franciszka w bazylice Św. Piotra. Stopniowo zapadać będą także decyzje w innych sprawach związanych z wakatem w Stolicy Apostolskiej. Odbędą się także pierwsze spotkania kardynałów przed konklawe. Watykan otrząsa się po śmierci Głowy Kościoła. Oto przegląd wydarzeń, które czekają na wiernych, zanim zostanie wybrany następca Franciszka.

  • Watykan przygotowuje się na okres bez papieża, to tzw. sede vacante
  • Proces zmiany władzy w Kościele katolickim rozpocznie się od tzw. kongregacji generalnych, czyli spotkań poprzedzających konklawe - ostateczny wybór nowej Głowy Kościoła
  • Do tego czasu władzę administracyjną w Watykanie przejmuje kardynał kamerling, który nie może jednak podejmować decyzji dot. kwestii wiary
  • O wyborze nowego papieża decyduje konklawe, tajne głosowanie kolegium kardynalskiego, którego ostateczną decyzję ogłosi biały dym, unoszący się z watykańskiego komina

We wtorek zaplanowano pierwszą kongregację generalną kardynałów, w której udział wezmą purpuraci z Kurii Rzymskiej, Rzymu, Włoch oraz ci, którzy zdążą przybyć do Watykanu z innych części świata. Kongregacje to spotkania kardynałów poprzedzające konklawe, podczas których podejmowane są decyzje dotyczące dalszych działań.

Zgodnie z pierwszymi informacjami przekazanymi przez Watykan, w środę ma nastąpić przeniesienie trumny z ciałem Franciszka do bazyliki św. Piotra. Wierni będą mogli wtedy oddać mu hołd.

Jeśli oddawanie hołdu potrwa trzy dni, jak przewiduje agencja ANSA, uroczystości pogrzebowe mogłyby odbyć się już w sobotę, 26 kwietnia. Natomiast według informacji publicznej telewizji RAI, pogrzeb Franciszka nie zostanie zorganizowany wcześniej niż w poniedziałek, 28 kwietnia. 

Ceremonii ma przewodniczyć kardynał Battista Re.

Stolica Apostolska bez papieża

Po śmierci papieża Franciszka w Watykanie rozpoczął się okres sede vacante, czyli czas, gdy Stolica Apostolska pozostaje bez papieża. W tym szczególnym momencie władzę tymczasową przejmuje kardynał kamerling, który zarządza majątkiem i administracją Watykanu, jednak nie ma prawa podejmować decyzji dotyczących doktryny czy obsady stanowisk kościelnych.

Zgodnie z Konstytucją Apostolską "Praedicate Evangelium", która weszła w życie w czerwcu 2022 roku, w czasie wakatu wszyscy zwierzchnicy dykasterii Kurii Rzymskiej tracą swoje stanowiska. Wyjątkiem są papieski jałmużnik (obecnie kardynał Konrad Krajewski) oraz Penitencjarz Większy (kardynał Angelo De Donatis), którzy kontynuują swoje obowiązki, podlegając Kolegium Kardynalskiemu do czasu wyboru nowego papieża.

Sekretarze kurialni mogą prowadzić jedynie bieżącą administrację, a po wyborze nowego papieża muszą zostać przez niego zatwierdzeni w ciągu trzech miesięcy.

W kwestiach finansowych, Rada do spraw Ekonomicznych przekazuje kardynałowi kamerlingowi najnowsze sprawozdania finansowe oraz założenia budżetowe, a Sekretariat do spraw Ekonomicznych udostępnia wszelkie wymagane informacje o stanie finansów Watykanu. Kamerling ma prawo żądać raportów od wszystkich administracji podległych Stolicy Apostolskiej oraz informacji o sprawach nadzwyczajnych.

Wszystkie te procedury mają zapewnić ciągłość funkcjonowania Watykanu i Kościoła katolickiego do czasu wyboru nowego papieża.

Wybory nowego papieża

O wyborze nowego papieża zdecyduje zgromadzenie kardynałów elektorów podczas konklawe. Głosowanie ma odbyć się w ciągu 20 dni i wezmą w nim udział kardynałowie z całego świata, którzy nie przekroczyli 80. roku życia. Konklawe trwa aż do skutku, czyli do wyboru nowego papieża.

Zgodnie z przepisami następca św. Piotra ma być wybrany większością dwóch trzecich głosów. Wszyscy kardynałowie muszą oddać głos, nawet jeżeli zostanie uznany za nieważny.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami konklawe dokonuje się pod kluczem (łac. cum clave). Oznacza to, że kardynałowie elektorzy z nikim spoza swojego grona się nie kontaktują, nie mogą pozyskiwać żadnych informacji z zewnątrz, np. z mediów, a tym bardziej rozmawiać z dziennikarzami. Kardynałowie składają przysięgę zachowania tajemnicy dotyczącej przebiegu konklawe. Nad bezpieczeństwem całego przedsięwzięcia czuwają służby watykańskie.

Wśród 135 kardynałów mających obecnie prawo wyboru nowego papieża jest czterech Polaków: kard. Stanisław Ryłko, kard. Kazimierz Nycz, kard. Konrad Krajewski i kard. Grzegorz Ryś.

Czarny dym, biały dym

Po każdej niezakończonej ostatecznym werdyktem turze głosowań w trakcie konklawe, karty wyborcze są palone. Dym z komina przybiera wówczas ciemną barwę, co oznacza, że kardynałowie nie podjęli decyzji o wyborze nowego papieża. Gdy z komina unosi się biała smuga, będzie to znak dla wiernych, że papież został wybrany i przyjął swój wybór.

Przed ogłoszeniem ludowi imienia nowego papieża kardynałowie oddają następcy św. Piotra hołd. Następnie papież intonuje "Te Deum" ("Ciebie Boga wysławiamy"). Kolejnym krokiem jest publiczne i oficjalne ogłoszenie wyboru wszystkim wiernym przez pierwszego kardynała diakona z loggii bazyliki watykańskiej.

Papież Franciszek miał 88 lat. Zmarł w czasie rekonwalescencji po ciężkim zapaleniu płuc. Jeszcze w niedzielę uczestniczył w uroczystościach wielkanocnych.