Cmentarzysko ze szczątkami 24 osób, głównie kobiet i dzieci zostało odkryte przez polskich archeologów z Uniwersytetu Wrocławskiego w południowym Peru, na terenie końcowego odcinka rzeki Atico. Badania wykazały, że osoby te nie zmarły w sposób naturalny. Stanowisko, znane jako El Curaca, jest badane przez polskich archeologów od 2022 roku.
Analiza antropologiczna kości ujawniła, iż śmierć znalezionych w grobach osób nie była naturalna. Liczne uszkodzenia czaszek i klatki piersiowej wskazują na brutalną przemoc, która była bezpośrednią przyczyną ich zgonu.
Trafiliśmy na cmentarzysko osób, które zabito podczas najazdu. Każda odnaleziona w tym miejscu czaszka wykazuje znaczne uszkodzenia, powstałe albo w wyniku ciosu zadanego maczugą z miedzianą głowicą w formie gwiazdy, albo też maczugą z kulistą kamienną głowicą - relacjonuje prof. Józef Szykulski z Instytutu Archeologii UWr., honorowy profesor Universidad Católica de Santa María w Arequipie.
Naukowcy przypuszczają, że mordu dokonała grupa najeźdźców, którzy ostatecznie przegrali konfrontację. Zmarłych pochowano z honorami, co sugeruje, że po zwycięskiej walce członkowie społeczności pochowali swoich najbliższych z należytym szacunkiem. W grobach znaleziono liczne dary grobowe, w tym narzędzia, ozdoby, tekstylia i fragmenty ceramiki, świadczące o związkach z kulturą Chuquibamba (Aruni).
W trakcie badań na stanowisku El Curaca odkryto również strukturę w formie okrągłej studni, w której znajdowało się 29 pochówków dzieci i kobiet. Te pochówki, datowane na V-VI wiek, nie wykazują śladów gwałtownej śmierci, co sugeruje, że mogły stanowić groby zbiorowe jednej, wielkiej rodziny lub klanu. Znaleziska z tego grobowca wskazują na wpływy kultury Nazca, co świadczy o szerokim zasięgu kulturowym społeczności zamieszkujących dolinę Atico.
Zmarłych pochowano wraz z misternie plecionymi tekstyliami o stylistyce Nazca, kłębkami różnobarwnych nici, wrzecionami, ale też wisiorkami z twarzą ludzką, a także, wykonanymi z kamieni półszlachetnych wisiorkami przedstawiającymi całą postać - powiedział prof. Szykulski.
Niezwykle interesującym aspektem badań jest również duża liczba pochówków dziecięcych, co może świadczyć o wysokiej śmiertelności wśród najmłodszych członków społeczności.
Należy pamiętać, że w górnej części zlewiska Atico znajdują się złoża miedzi i złota, z którymi występuje również silnie trujący arsen. Jego przedostanie się do wód gruntowych i do samej rzeki Atico mogło mieć poważny wpływ na zdrowie społeczności zamieszkującej ten obszar. Zlecone pod koniec kwietnia badania laboratoryjne w Peru wyjaśnią, zasadność tej hipotezy - wyjaśnił badacz.
