W Polsce wciąż wykonuje się za mało przeszczepów. Główną przyczyną jest ograniczona liczba narządów przekazywanych do przeszczepów. Jeśli chodzi o wskaźnik liczby dawców na milion pacjentów, to w Polsce wynosi on 14,5, a np. w Hiszpanii 47, a na Chorwacji 33.
W Polsce nie czeka się długo na przeszczep, około 300 dni na wątrobę, czy 200 dni na serce. Wynika to głównie stąd, że lista oczekujących na przeszczep jest stosunkowo krótka jak na 38 milionowy kraj. Dlaczego tak jest? Jak mówi Marek Biskup, pomysłodawca kampanii Twój brak sprzeciwu - "świadomość powszechna przeszczepów jest bardzo niska, wiele osób nie wie o możliwości dokonywania przeszczepów".
Na świecie istnieją dwie zasady pobierania przeszczepów- "Opt-In", kiedy trzeba aktywnie wyrazić zgodę i "Opt-Out", gdy wystarczy tylko brak sprzeciwu. W Polsce obowiązuje zasada Opt-Out, zasada domniemanej zgody. Swój sprzeciw przeciwko możliwości pobrania organu po śmierci trzeba wpisać do Centralnego Rejestru Sprzeciwu.
Z tej możliwości skorzystało dotychczas około 30 tysięcy osób. Kiedy koordynator donacyjny sprawdzi, że zmarły dawca nie był wpisany do tego rejestru, może wydać zgodę na pobranie narządu do przeszczepu. Niemniej, koordynatorzy sprawdzają dodatkową opcję, czyli rozmawiają z najbliższymi osobami zmarłego, czy zmarły nie zostawił innego świadectwa lub dokumentu, w którym swój sprzeciw wyraził. De facto, chcą uzyskać potwierdzenie rodziny, czy zmarły w ciągu życia rozmawiał z nimi na temat możliwości pobrania od niego narządów po śmierci. Najczęściej okazuje się, że nigdy nie było takiej rozmowy.
Z badań przeprowadzonych przez Kantar Polska w ramach budżetu partycypacyjnego Polskiego Towarzystwa Badaczy Rynku i Opinii wynika, że w Polsce zaledwie 17% osób rozmawiało ze swoimi bliskimi na temat ewentualnego przekazania swoich narządów po śmierci. Jednocześnie te same badania pokazują, że tylko 7% rodzin deklaruje zdecydowany sprzeciw, a 14% umiarkowany.
Skąd więc pomysł na zorganizowanie kampanii wspierającej przeszczepy? Marek Biskup opowiada swoją własną trudna historię. Dwa lata temu na skutek błędu medycznego stracił płuca i tylko dzięki wyjątkowym umiejętnościom lekarzy ze Śląskiego Centrum Chorób Serca nadal żyje. Młodzi lekarze zaryzykowali i przeszczepili pacjentowi sztuczne płuco natleniające krew poza organizmem. W trakcie swojej długiej rehabilitacji leżąc w szpitalu, zadał pytanie lekarzom, którzy dokonali przeszczepu - "Co należy zrobić, żeby zwiększyć ilość przeszczepów w Polsce? Jakie są główne bariery?" Usłyszał wtedy odpowiedź, że główną barierą jest brak zgody rodzin na pobranie narządu od zmarłego członka rodziny.
Moment rozmowy z rodziną zmarłego na temat pobrania narządu zmarłego jest niezwykle trudny i emocjonujący. Badania Kantara pokazują, że aż 90% rodzin po rozmowie z koordynatorem udziela w końcu zgody i jako główną motywację podają możliwość uratowania życia innego człowieka.
Głównym celem startującej kampanii Twój brak sprzeciwu jest zachęcenie ludzi w trakcie obchodów Święta zmarłych do rozmowy na temat donacji narządów. Taka rozmowa według Marka Biskupa sprawi, że emocje będą dużo mniejsze, a decyzje szybsze i skuteczniejsze. W kampanii przygotowanej przez kreatywną Agencję K2 wykorzystano głos i wizerunek Tomasza Kota, odtwórcy roli Prof. Zbigniewa Religi, bohatera filmu "Bogowie".
W wielu stacjach radiowych emitowany jest specjalny spot, zaś w sieci można zobaczyć spot wideo z fragmentami filmu "Bogowie", wykorzystanymi dzięki uprzejmości Watchout Studio, producenta filmu.
Użytkownicy mediów społecznościowych mają do dyspozycji specjalne nakładki na zdjęcia profilowe.
Zobacz wywiad RMFG24 z Markiem Biskupem, pomysłodawcą kampanii Twój brak sprzeciwu". Rozmowa miała miejsce 26 października 2020 roku, w dniu kiedy obchodziliśmy Światowy Dzień Donacji i Transplantacji, którego gospodarzem w tym roku jest Polska.
Więcej na temat transplantacji na stronach POLTRANSPLANT
