Zakaz niedzielnego handlu jest zgodny z konstytucją - orzekł Trybunał Konstytucyjny. Sędziowie rozpatrywali wniosek Konfederacji Pracodawców "Lewiatan", którzy alarmowali, że zakaz niedzielnego handlu może naruszać swobodę działalności gospodarczej. Ich zdaniem, nierówno traktuje przedsiębiorców.

We wtorek TK odrzucił zarzuty "Lewiatana" i utrzymał w mocy obowiązujące przepisy. Wyrok został wydany w składzie pięciu sędziów TK. Zdanie odrębne do orzeczenia złożyło dwóch sędziów - Zbigniew Jędrzejewski oraz Jarosław Wyrembak.

Ustawa, która wprowadziła zakaz niedzielnego handlu dla większości placówek, obowiązuje od 1 marca 2018 r. We wniosku Konfederacji "Lewiatan" zaskarżone zostały cztery przepisy ustawy.

Co orzekli sędziowie?

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że konstytucyjne jest określone w ustawie pojęcie wykonywania pracy w niedzielę. Zgodnie z przepisami należy przez to rozumieć "wykonywanie takiej pracy lub takich czynności przez pracownika lub zatrudnionego w okresie 24 kolejnych godzin przypadających odpowiednio między godziną 24 w sobotę, a godziną 24 w niedzielę".

Za konstytucyjne uznano też vacatio legis przepisów. Konfederacja "Lewiatan" wskazywała, że ustawa weszła w życie z dniem 1 marca 2018 r., a opublikowana w Dzienniku Ustaw została 5 lutego 2018. "Vacatio legis wynosiło zaledwie 23 dni" - argumentowano.

Jednocześnie Trybunał postanowił o umorzeniu postępowania w sprawie dwóch kluczowych przepisów. Pierwszy z nich to artykuł ustanawiający zakaz handlu. Zgodnie z nim "w niedziele i święta w placówkach handlowych handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem, powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem - są zakazane".

Drugi z przepisów to przepis wyliczający wyjątki od tego zakazu; zdaniem Konfederacji Lewiatan różnicuje on pracowników co do swobody wykonywania przez nich pracy w określone dni.

W ustawie dopuszczono szereg wyjątków od zakazu handlu, np. na stacjach paliw, a także w sytuacji, gdy np. przeważająca działalność placówki polega na handlu kwiatami, pamiątkami lub dewocjonaliami, prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych, sprzedaży wyrobów piekarniczych oraz w placówkach handlowych, w których przeważającą działalnością jest działalność gastronomiczna.

TK: Vacatio legis ustawy o zakazie handlu w niedzielę wystarczająca

Nie można uznać, żeby vacatio legis ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę licząca 23 dni była niekonstytucyjna, pełna efektywność ustawy została bowiem osiągnięta dopiero po prawie dwuletnim okresie przejściowym - uznał w uzasadnieniu wtorkowego wyroku Trybunał Konstytucyjny.

"Okres 23 dni, chociaż nietypowy, nie był przesadnie krótki, biorąc pod uwagę zakres zmian oraz wskazany w ustawie o ograniczeniu handlu okres dostosowawczy. Pracodawcy mieli możliwość dostosowania się do tych zmian i takiego pokierowania swoimi działaniami, by nie odczuć w drastyczny sposób konsekwencji wprowadzonych rozwiązań" - powiedział sędzia TK Justyn Piskorski.

Poza przepisem o vacatio legis za zgodny z konstytucją TK uznał przepis dotyczy pojęcia wykonywania pracy w niedzielę, przez co - jak stanowi ustawa - należy rozumieć "wykonywanie takiej pracy lub takich czynności przez pracownika lub zatrudnionego w okresie 24 kolejnych godzin przypadających odpowiednio między godziną 24 w sobotę, a godziną 24 w niedzielę". We wniosku do TK zaznaczano, że niemożliwa jest prawidłowa interpretacja tego przepisu, gdyż Kodeks pracy "wskazuje, że niedziela i święto trwa między godziną 6 w tym dniu a godziną 6 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina".

Jak zaznaczył jednak sędzia Justyn Piskorski "pojęcia definiowane we wskazanych przepisach nie są tożsame". "Wykonywanie pracy w handlu oraz wykonywanie czynności związanych z handlem w niedziele i święta w placówkach handlowych nie jest równoznaczne z pracą w niedziele i święta w przypadkach, o których mowa w przywołanych przepisach Kodeksu pracy" - zaznaczył.

Jednocześnie Trybunał postanowił o umorzeniu postępowania w sprawie dwóch kluczowych przepisów. Pierwszy z nich to artykuł ustanawiający zakaz handlu. Drugi z przepisów to przepis wyliczający wyjątki od tego zakazu.

"Wobec przekroczenia granic ograniczonej legitymacji wnioskowej przysługującej prezydentowi Konfederacji Lewiatan oraz niespełnienia ustawowo określonych wymogów wniosku inicjującego hierarchiczną kontrolę norm TK postanowił umorzyć postępowanie w tej części" - powiedział sędzia Piskorski.