Czyżby Albert Einstein się mylił? Australijscy naukowcy znaleźli dowody na to, że jego przekonanie o niezmienności stałych fizycznych w całym wszechświecie może być błędne. Badacze z University of New South Wales oddali do druku w czasopismie "Physical Review Letters" artykuł, w którym piszą, że tak zwana stała struktury subtelnej (alfa) ma w "naszym" rejonie wszechświata inną wartość, niż gdzie indziej. Jeśli to prawda, podręczniki fizyki trzeba będzie pisać na nowo.
Stała struktury subtelnej (alfa) to jedna z podstawowych stałych fizycznych. Opisuje oddziaływania elektromagnetyczne. Jej wartość wynosi w przybliżeniu 1/137. Naukowcy z Australii już kilka lat temu opublikowali pracę, w której twierdzili, ze alfa zmienia swą wartość w miarę ewolucji wszechświata. Badania promieniowania odległych kwazarów wskazywały ich zdaniem, że w chwili, gdy ich światło było emitowane 12 miliardów lat temu, wartość alfa była nieco mniejsza, niż obecnie obserwana w laboratoriach.
Najnowsze badania sugerują jednak, że owa zmiana dokonuje się nie w czasie ale w przestrzeni. Obserwacje wykonane przy pomocy teleskopu VLT (Very Large Telescope) w Chile sugerują, że w innych miejscach wszechświata wartość alfa jest nieco wieksza, niż w naszym rejonie. O ile większa? Różnica może sięgać milionowej części "ziemskiej" wartości alfa. Co wiecej, seria 300 pomiarów pokazuje, że wartości alfa nie zmieniają się przypadkowo, lecz układają się wzdłuż pewnej osi. Inaczej mówiąc wszechświat zdaje się mieć wieksze alfa po jednej stronie i mniejsze po drugiej.
Wartość alfa w rejonie Ziemi mogła mieć kluczowe znaczenie dla pojawienia się tu warunków sprzyjających powstaniu życia. Gdyby na przykład alfa miało wartość zaledwie o 4 procent większą, gwiazdy nie mogłyby produkować węgla i nie byłoby chemii organicznej w znanej nam postaci.
Jak pisze czasopismo "New Scientist", nawet jeśli artykuł Australijczyków zostanie przyjety do druku, trudno spodziewać się, by społeczność fizyków łatwo dała się przekonac co do prawdziwości ich wniosków. Sami zainteresowani twierdzą jednak, że niezmienność stałych fizycznych to tylko teoria i w ostatnich latach coraz częściej pojawiają się wyniki, które mogą tę teorię podważyć.
