Twierdza Golubac wznosząca się majestatycznie nad Dunajem w Serbii, tuż przy granicy z Rumunią, kryje w sobie nie tylko burzliwą historię walk o Europę, ale również polski akcent – to tu w 1428 roku poległ Zawisza Czarny, najsłynniejszy polski rycerz. Dziś o jego legendzie przypominają ekspozycja muzealna i pamiątkowa tablica.
- Twierdza Golubac w Serbii to historyczna perełka nad Dunajem, miejsce krwawych bitew i strategicznych zmagań od XIII wieku.
- To właśnie tu w 1428 roku zginął legendarny polski rycerz Zawisza Czarny - symbol odwagi i rycerskich cnót.
- Zawisza Czarny zasłynął jako niepokonany w turniejach rycerskich i do dziś jego imię oznacza niezawodność - "polegać jak na Zawiszy".
- Bądź na bieżąco! Wejdź na stronę główną RMF24.pl
Twierdza Golubac to prawdziwa perła tej części Serbii i jeden z najbardziej rozpoznawalnych punktów na mapie Bałkanów. Położona na skalistym brzegu Dunaju, gdzie rzeka przeciska się przez Żelazne Wrota - najwęższy i najbardziej strategiczny odcinek swojego biegu - od wieków była świadkiem wielkich wydarzeń. To właśnie tu, na granicy kultur i imperiów, krzyżowały się losy Węgrów, Serbów, Turków i Habsburgów.
Zbudowana przez Węgrów w XIII wieku twierdza wielokrotnie zmieniała właścicieli. Przez kolejne stulecia była areną krwawych bitew, oblężeń i politycznych rozgrywek. Dopiero w 1867 roku, po wiekach zmagań, na stałe przeszła w ręce Serbii. Dziś znajduje się na terenie największego parku narodowego Serbii - Djerdap, zachwycając urodą i potęgą dawnych murów.
Twierdza Golubac to nie tylko zabytek architektury militarnej, ale i miejsce, które na trwałe wpisało się w dzieje Polski. To tutaj, podczas jednej z bitew z Imperium Osmańskim, zginął w 1428 roku Zawisza Czarny z Garbowa herbu Sulima - legendarny rycerz i symbol cnót rycerskich.
Zawisza Czarny nie był postacią anonimową w Europie swojej epoki. Jak czytamy na stronie Muzeum Wojska Polskiego: "Ciała Zawiszy nigdy nie odnaleziono, ale wyprawiono mu symboliczny pogrzeb w listopadzie 1428 r. w kościele franciszkanów w Krakowie".
Przez lata zasłynął jako niepokonany uczestnik turniejów rycerskich - w 1412 roku zwyciężył wielki turniej w Budzie, a trzy lata później, podczas rycerskich zmagań w Perpignan, pokonał Jana z Aragonii, wysadzając go z siodła jednym uderzeniem kopii.
To właśnie te sukcesy uczyniły z niego postać legendarną. Historyczne przekazy podkreślają, że Zawisza Czarny "urósł do rangi symbolu cnót rycerskich", a jego imieniem posługiwano się jako synonimem niezawodności, co przetrwało do dziś w przysłowiu: "polegać jak na Zawiszy".
Dzięki staraniom polskiej dyplomacji, naukowców i lokalnej społeczności, pamięć o Zawiszy Czarnym jest wciąż żywa także poza granicami Polski. Na dziedzińcu twierdzy znajduje się tablica pamiątkowa z wymownym napisem: "W Golubcu zginął w 1428 roku z rąk tureckich sławny polski rycerz, symbol odwagi i prawości, Zawisza Czarny. Cześć bohaterowi" - to hołd złożony przez Polonię i harcerzy.
W 2019 roku, dzięki współpracy Muzeum Okręgowego w Sandomierzu i Muzeum Twierdzy Golubac, otwarto tu stałą wystawę poświęconą Zawiszy Czarnemu. Osiem plansz - dostępnych w językach serbskim i angielskim - przedstawia biografię niepokonanego rycerza, jego rodzinę, herb oraz udział w najważniejszych wydarzeniach tamtych czasów. Oprócz faktów historycznych zwraca uwagę także na kulturowe znaczenie postaci Zawiszy, przypominając, że "polegać jak na Zawiszy" to wciąż żywe powiedzenie w polszczyźnie.
