Łuszczyca to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która objawia się przede wszystkim zmianami skórnymi, ale może również wpływać na stawy, układ sercowo-naczyniowy i ogólny komfort życia. Charakteryzuje się nawracającym przebiegiem z okresami zaostrzeń i remisji. Choć nie jest zakaźna, jej objawy mogą powodować stres, obniżone poczucie własnej wartości i trudności w codziennym funkcjonowaniu.

Czym jest łuszczyca?

Łuszczyca jest chorobą wynikającą z nadaktywności układu odpornościowego. W normalnych warunkach proces odnowy komórek naskórka trwa około 28 dni. U osób z łuszczycą proces ten skraca się do 3-5 dni, co prowadzi do nadmiernego gromadzenia komórek, powstawania łusek i stanów zapalnych.

Główne mechanizmy choroby obejmują:

  • zbyt szybkie namnażanie się komórek skóry, co prowadzi do powstawania grubych, łuszczących się zmian,

  • nadmierna aktywność komórek odpornościowych w skórze, które wywołują stan zapalny,

  • wydzielanie przez te komórki substancji sygnałowych (tzw. cytokin), które podtrzymują stan zapalny i przyspieszają produkcję nowych komórek skóry.

Rodzaje łuszczycy

Łuszczyca występuje w różnych postaciach klinicznych, które różnią się przebiegiem, lokalizacją zmian i nasileniem objawów:

Łuszczyca plackowata

Najczęstsza forma. Objawia się czerwonymi wykwitami pokrytymi srebrzystą łuską, głównie na łokciach, kolanach, owłosionej skórze głowy i plecach. Zmiany często powodują świąd i pieczenie, a ich intensywność może nasilać się w okresach zimowych i przy stresie.

Łuszczyca krostkowa

Charakteryzuje się obecnością licznych pęcherzyków wypełnionych ropą, które mogą łączyć się w większe skupiska. Jest rzadsza, ale wymaga szybkiej interwencji dermatologicznej, ponieważ może prowadzić do ogólnoustrojowych powikłań.

Łuszczyca odwrócona

Zmiany skórne lokalizują się w fałdach skórnych, takich jak pachwiny, pod piersiami i pod pachami. Skóra w tych miejscach jest zaczerwieniona, wilgotna i bardziej podatna na podrażnienia, co utrudnia leczenie miejscowe.

Łuszczyca erytrodermiczna

Najcięższa postać choroby, obejmuje rozległe powierzchnie skóry i może prowadzić do zaburzeń termoregulacji oraz zwiększonego ryzyka infekcji. Wymaga natychmiastowej hospitalizacji.

Łuszczycowe zapalenie stawów

U części pacjentów z łuszczycą plackowatą rozwija się zapalenie stawów, które objawia się bólem, sztywnością i obrzękiem stawów. Nieleczone może prowadzić do deformacji i ograniczenia ruchomości.

Objawy łuszczycy

Typowe objawy obejmują:

  • czerwone, wyraźnie odgraniczone zmiany skórne;

  • srebrzyste łuski łatwo odrywające się przy drapaniu;

  • świąd i pieczenie nasilające się nocą;

  • zmiany w paznokciach: wgłębienia, żółte przebarwienia, łamliwość, odwarstwienie płytki;

  • objawy ogólnoustrojowe w ciężkich postaciach, takie jak zmęczenie czy stany podgorączkowe.

U dzieci zmiany skórne mogą występować w nietypowych miejscach, takich jak twarz czy fałdy skórne, dlatego wczesna diagnoza jest kluczowa.

Diagnostyka łuszczycy

Rozpoznanie opiera się na badaniu klinicznym. Biopsja skóry stosowana jest w przypadkach nietypowych lub trudnych diagnostycznie. Lekarz może też zlecić badania w kierunku chorób współistniejących, takich jak:

  • choroby sercowo-naczyniowe,

  • insulinooporność i cukrzyca typu 2,

  • otyłość,

  • łuszczycowe zapalenie stawów.

Platforma Medme umożliwia pacjentom łatwe zarezerwowanie wizyty u dermatologa lub dostęp do badań diagnostycznych w wybranej aptece.

Leczenie łuszczycy

Terapia zależy od postaci choroby, nasilenia zmian i współistniejących schorzeń. Stosuje się leczenie miejscowe, ogólnoustrojowe oraz fototerapię.

Leczenie miejscowe

  • Kortykosteroidy miejscowe - zmniejszają stan zapalny i łuszczenie, stosowane zwykle w postaci kremów lub maści.

  • Preparaty z witaminą D - regulują proliferację komórek skóry i wspomagają leczenie.

  • Środki keratolityczne i nawilżające - ułatwiają złuszczanie łusek, ograniczają pękanie skóry i poprawiają komfort.

Leczenie ogólnoustrojowe

  • Metotreksat, cyklosporyna, acytretyna - leki immunosupresyjne stosowane w cięższych przypadkach.

  • Leki biologiczne (inhibitory TNF-α, IL-17, IL-23) - blokują kluczowe cytokiny i są stosowane w łuszczycy umiarkowanej i ciężkiej.

Fototerapia

Naświetlanie promieniowaniem UVB lub PUVA spowalnia proliferację komórek skóry i zmniejsza stan zapalny. Jest szczególnie skuteczne w rozległych zmianach, gdy leczenie miejscowe nie wystarcza.

Pacjenci mogą również skorzystać z recepta online w celu szybkiego uzyskania leków wymagających recepty bez wychodzenia z domu.

Styl życia i codzienna pielęgnacja

Odpowiedni styl życia i codzienna pielęgnacja skóry mogą ograniczyć nawroty łuszczycy:

  • stosowanie łagodnych, nawilżających kosmetyków;
  • unikanie czynników drażniących skórę, np. mydeł o wysokim pH, detergentów, perfum;
  • regularne nawilżanie skóry, zwłaszcza zimą;
  • unikanie stresu i stosowanie technik relaksacyjnych;
    zdrowa dieta, bogata w warzywa, owoce i nienasycone kwasy tłuszczowe;
  • utrzymanie prawidłowej masy ciała;
  • ochrona skóry przed nadmiernym promieniowaniem UV i urazami mechanicznymi.

Praktyczne porady dotyczące życia z łuszczycą można znaleźć w poradniku Medme.

Powikłania łuszczycy

Nieprawidłowo kontrolowana łuszczyca może prowadzić do powikłań ogólnoustrojowych:

  • łuszczycowe zapalenie stawów,
  • choroby sercowo-naczyniowe i metaboliczne,
  • zaburzenia nastroju, depresja i lęki,
  • zmniejszona jakość życia i problemy społeczne.

Regularna współpraca z dermatologiem i konsekwentne leczenie zmniejsza ryzyko powikłań.

Podsumowanie

Łuszczyca to przewlekła choroba autoimmunologiczna z charakterystycznymi zmianami skórnymi, która może wpływać na całe ciało. Skuteczne leczenie obejmuje terapię miejscową, ogólnoustrojową, fototerapię oraz odpowiednią pielęgnację skóry. Edukacja pacjenta, zdrowy styl życia i ścisła współpraca z lekarzem pozwalają ograniczyć nawroty i poprawić komfort życia.