Dwóch naukowców uhonorowanych dziś Nagrodą Nobla z fizyki prof. Anton Zeilinger i Alain Aspect współpracuje z działającym na Uniwersytecie Gdańskim Międzynarodowym Centrum Teorii Technologii Kwantowych.
Alain Aspect z Francji, John F. Clauser z USA i Anton Zeilinger z Austrii zostali nagrodzeni przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk za podstawy prac, które prowadzą do budowy kwantowych komputerów, a które już doprowadziły do wykorzystania kwantowych metod kryptograficznych.
Prof. Anton Zeilinger od lat współpracuje i przyjaźni się z prof. dr. hab. Markiem Żukowskim z Międzynarodowego Centrum Teorii Technologii Kwantowych UG. Ich pierwsza wspólna publikacja ukazała się w 1991 roku. Razem są autorami około trzydziestu prac, ostatnia została opublikowana w 2021 roku.
To wielka przyjaźń naukowa i osobista. Jestem zachwycony. W 1991, kiedy prof. Anton Zeilinger formował swój zespół w Innsbrucku zaprosił mnie jako profesora wizytującego - wspomina prof. Marek Żukowski, cytowany na stronie Uniwersytetu Gdańskiego. Przez te trzy semestry udało nam się stworzyć kilka fundamentalnych publikacji m.in. pracę dotyczącą wymiany splątania. To ona posłużyła potem jako teoretyczna podstawa do eksperymentu teleportacyjnego, który przyniósł Antonowi ogromną sławę. Artykuł ukazał się 11 grudnia 1997 roku, czyli w moje urodziny. Z przerwami spędziłem w Wiedniu blisko pięć lat pracując z Antonem i jego studentami.
Prof. Anton Zeilinger jest też doktorem honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego. W 2006 roku Senat uczelni nadał mu ten tytuł za "cykl fundamentalnych eksperymentalnych testów kwantowej natury świata i wkład w rozwój kwantowej informacji".
Co roku konkurencja jest olbrzymia, ale w końcu Nobla otrzymuje osoba, która związana jest z nami od wielu lat. Uhonorowano ją za wybitną jakość nauki, którą uprawiała m.in. w związku z naszą działalnością i to długo przed tym wyróżnieniem. Zatem antycypacja tego, że naszym doktorem honorowym zostaje człowiek absolutnie wybitny była bardzo trafna - powiedział prof. dr hab. Piotr Bojarski, Dziekan Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki UG.
Informacja o nagrodzie dla prof. Zeilingera wzbudziła ogromną radość wszystkich uczestników inauguracji roku akademickiego na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki.
Jak podała uczelnia dzięki współpracy między naukowcami UG a prof. Antonem Zeilingerem powstało Krajowe Centrum Informatyki Kwantowej UG oraz Międzynarodowe Centrum Teorii Technologii Kwantowych (ICTQT). Członkiem komitetu tej drugiej instytucji jest Alain Aspect.
