Niecodzienne zjawisko przyrodnicze z południowej Brazylii zaskoczyło naukowców i miłośników natury na całym świecie. Tysiące rzadkich sumów trzmielich (Rhyacoglanis paranensis) zostało sfilmowanych podczas wspinaczki na śliskie skały wodospadów rzeki Aquidauana. To pierwsza tego typu obserwacja w historii i prawdziwa gratka dla biologów.
Przyroda potrafi zaskakiwać nawet najbardziej doświadczonych badaczy. To, co zaobserwowali przyrodnicy w Brazylii, już teraz uznawane jest za jedno z najbardziej spektakularnych odkryć ostatnich lat - tysiące niewielkich, pomarańczowo-czarnych sumów trzmielich wspinających się na skały o wysokości od jednego do nawet czterech metrów na obrzeżach wodospadu Sossego.
"Te odkrycia podkreślają znaczenie obserwacji terenowych w zrozumieniu ekologicznej roli małych ryb migracyjnych oraz ich potrzeb ochronnych, szczególnie w kontekście potencjalnych zagrożeń wynikających z fragmentacji siedlisk i budowy tam na rzekach" - mówią autorzy badania opublikowanego w prestiżowym "Journal of Fish Biology".
Co sprawia, że sumy decydują się na tak ryzykowny wyczyn? Naukowcy są zgodni: to nie przypadek, lecz efekt naturalnej migracji. Wspinaczka rozpoczęła się na początku pory deszczowej, która dla wielu gatunków ryb jest sygnałem do rozpoczęcia wędrówki w górę rzeki w celu rozmnażania. Badacze zauważyli zarówno samce, jak i samice, z czego większość to dojrzałe osobniki gotowe do tarła.
Ciekawostką jest, że sumy wybierają na wspinaczkę specyficzną porę dnia. W gorące popołudnia chowają się w zacienionych miejscach pod skałami, a swoją niezwykłą podróż rozpoczynają dopiero pod wieczór, gdy słońce zaczyna zachodzić. W nocy na skałach tworzą się prawdziwe "rybie korki" - setki, a nawet tysiące osobników wspinają się jeden nad drugim, tworząc niesamowity, ruchomy dywan.
Wspinaczka po śliskich skałach to nie lada wyzwanie nawet dla zwierząt lądowych. Jak radzą sobie z tym sumy? Naukowcy z Brazylii dokładnie przyjrzeli się ich technice. Ryby szeroko rozstawiają swoje parzyste płetwy, mocno przywierają do podłoża i wykorzystują ruchy boczne oraz ogonowe, aby przesuwać się do przodu. Co więcej, posiadają specjalny mechanizm ssący, umożliwiający im przyczepianie się do płaskich, mokrych powierzchni - nawet tych, po których nieustannie spływa woda.
"Okazy Rhyacoglanis paranensis wspinające się po naszym plastikowym wiaderku pozostawionym na obrzeżach wodospadu Sossego" - napisali naukowcy, dołączając nagranie. Mieli bowiem okazję obserwować ryby nie tylko w naturalnych warunkach, ale również w kontrolowanym środowisku.
Sumy trzmiele to gatunek stosunkowo rzadko spotykany, zamieszkujący głównie szybko płynące rzeki Ameryki Południowej. Ich niezwykłe zachowania migracyjne były dotąd niemal całkowicie nieznane, a badania nad nimi utrudniał zarówno ich skryty tryb życia, jak i trudny dostęp do siedlisk. Co ciekawe, podczas obserwacji u boku sumów zauważono także trzy inne gatunki ryb, które również próbowały swoich sił we wspinaczce.
