Kabul, stolica Afganistanu, stoi w obliczu bezprecedensowego kryzysu. Według najnowszego raportu organizacji Mercy Corps miasto może stać się pierwszą współczesną metropolią, która całkowicie wyczerpie swoje zasoby wody. Siedem milionów mieszkańców staje przed egzystencjalnym zagrożeniem, które wymaga natychmiastowej reakcji społeczności międzynarodowej – pisze brytyjski "The Guardian".
- Eksperci wskazują, że w Kabulu, stolicy Afganistanu, zasoby wody mogą wyczerpać się do 2030 r.
- Obecnie niektóre rodziny wydają nawet 30 proc. dochodów na zakup wody.
- Sytuacja jest niełatwa m.in. przez brak centralnego zarządzania. Po objęciu władzy przez talibów zablokowano 3 mld międzynarodowego wsparcia na projekty wodne i sanitarne w Afganistanie.
- Brytyjski "Guardian", który opisał problem, wskazuje, że mimo problemów, mieszkańcy azjatyckiego kraju są gotowi poświęcić swoje skromne zasoby na skuteczne rozwiązanie problemu.
W ciągu ostatniej dekady poziom wód gruntowych w Kabulu spadł nawet o 30 metrów. To efekt gwałtownej urbanizacji (w ciągu 25 lat liczba mieszkańców stolicy wzrosła siedmiokrotnie) oraz zmian klimatycznych - wskazują autorzy wspomnianego raportu.
Prawie połowa studni głębinowych - głównego źródła wody pitnej dla mieszkańców - już wyschła. Obecny roczny pobór wody o 44 miliony metrów sześciennych przekracza naturalne możliwości odtworzeniowe.
Jeśli ten trend się utrzyma, wszystkie zasoby wodne Kabulu mogą wyczerpać się już do 2030 roku. To oznacza realne zagrożenie dla życia milionów ludzi.
Dayne Curry, działacz Mercy Corps w Afganistanie, wskazuje, że jeśli społeczność międzynarodowa nie zajmie się potrzebami wodnymi Afgańczyków, doprowadzi to do jeszcze większej emigracji z tego kraju.
W Kabulu dostęp do wody stał się przedmiotem codziennej walki. Niektóre rodziny wydają nawet 30 proc. swoich dochodów na jej zakup, a ponad dwie trzecie gospodarstw domowych zadłużyło się z tego powodu. Co gorsza, aż 80 proc. wód gruntowych w afgańskiej stolicy jest zanieczyszczonych - zawierają one wysokie stężenia ścieków, soli i arsenu.
Prywatne firmy wykorzystują kryzys, kopiąc nowe studnie i sprzedając wodę po zawyżonych cenach. Jeszcze niedawno, raz na 10 dni płaciliśmy 500 afganów (ok. 27 zł) za napełnienie kanistrów. Teraz ta sama ilość kosztuje już 1000 afganów - mówi Nazifa, nauczycielka z Kabulu. Sytuacja pogorszyła się w ciągu ostatnich dwóch tygodni i boimy się, że będzie jeszcze drożej - dodaje kobieta. Jej zdaniem, obecnie w mieście nie ma dobrej jakości wody ze studni.
Sytuację pogarsza brak centralnego zarządzania i regulacji. W 2025 roku ONZ poinformowała, że na zaplanowane programy wodno-sanitarne w Afganistanie potrzeba 264 milionów dolarów, a dotychczas udało się zebrać zaledwie 8,4 miliona. Dodatkowo od czasu przejęcia władzy przez talibów w 2021 roku, zamrożono 3 miliardy dolarów międzynarodowego wsparcia na projekty wodne i sanitarne.
Możemy wydawać miliony na doraźne rozwiązania, ale bez długofalowych inwestycji problem nie zniknie - podkreśla Dayne Curry.
Jednym z projektów, który mógłby poprawić sytuację Kabulu, jest budowa rurociągu z rzeki Pandższer. Pozwoliłby on dostarczyć wodę pitną dla 2 milionów mieszkańców. Projekt czeka jednak na zatwierdzenie budżetu, a afgańskie władze poszukują dodatkowych inwestorów gotowych wyłożyć brakujące 170 mln dolarów.
Nie mamy czasu na czekanie. Jeśli nie zaczniemy działać natychmiast, czeka nas katastrofa bez odwrotu - ostrzega dr Najibullah Sadid, ekspert ds. gospodarki wodnej.
Woda to prawo człowieka i naturalne bogactwo Afganistanu. To nie jest kwestia polityczna - mówi Nazifa. Mieszkańcy Kabulu muszą dziś wybierać między jedzeniem a wodą, a ich ogrody i sady usychają. Kobieta cytowana przez The Guardian wskazała, że żyjąc w "wojskowym państwie", nie ma możliwości zwrócenia się o pomoc. Niemniej, eksperci wskazują, że Afgańczycy są gotowi zainwestować nawet te niewielkie środki, które mają w skuteczne rozwiązanie problemu.
