12 maja 2025 roku w Dzienniku Ustaw RP ogłoszono dwie kluczowe ustawy przygotowane przez Ministerstwo Pracy: ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia oraz ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 czerwca.
- Zmiany przewidują: rejestrację w urzędzie pracy według miejsca zamieszkania
- Zniesienie ograniczeń wiekowych
- Szerszy dostęp do wsparcia - m.in. dla emerytów, rolników, rodzin wielodzietnych i samotnych rodziców
- Uproszczenie zatrudniania cudzoziemców
- Zastąpienie "testu rynku pracy" nowym mechanizmem
To największa reforma systemu zatrudnienia od lat, mająca na celu dostosowanie go do współczesnych realiów i potrzeb zarówno pracodawców, jak i osób poszukujących pracy, w tym cudzoziemców przebywających w Polsce.
Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia wprowadza szereg ułatwień. Jedną z istotnych zmian jest możliwość rejestracji w urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce rzeczywistego zamieszkania, a nie - jak dotąd - adresu zameldowania. To rozwiązanie ułatwi korzystanie ze wsparcia osobom mobilnym i tym, które zmieniły miejsce życia bez aktualizacji formalnego adresu.
Zniesione zostaną również ograniczenia wiekowe w dostępie do wielu instrumentów rynku pracy - na przykład do popularnego bonu na zasiedlenie. Co więcej, zasiłek dla bezrobotnych będzie wypłacany w pełnej wysokości, niezależnie od długości okresu uprawniającego do jego pobierania.
Wśród innych zmian znalazły się m.in.:
- możliwość dofinansowania zatrudnienia emerytów
- możliwość rejestracji rolników jako bezrobotnych
- priorytetowe wsparcie dla rodzin wielodzietnych oraz samotnych rodziców
- wdrożenie nowego systemu teleinformatycznego ułatwiającego dostęp do ofert pracy
- uruchomienie pożyczki edukacyjnej w wysokości do 400 proc. przeciętnego wynagrodzenia
Reforma obejmie 340 powiatowych oraz 16 wojewódzkich urzędów pracy, a także instytucje takie jak Państwowa Inspekcja Pracy, Straż Graniczna, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe i Ochotnicze Hufce Pracy.
Druga z ustaw - o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom - to odpowiedź na rosnące potrzeby rynku oraz konieczność zwiększenia przejrzystości i legalności zatrudnienia.
Nowe przepisy mają trzy główne cele:
- ochronę polskich pracowników przed nieuczciwą konkurencją
- zabezpieczenie cudzoziemców przed nadużyciami
- wsparcie przedsiębiorców poprzez uproszczenie procedur legalnego zatrudniania obcokrajowców
Wprowadzone zostaną nowe funkcjonalności w systemach informatycznych oraz lepsze powiązania między bazami danych różnych instytucji. Umożliwi to skuteczniejsze przeciwdziałanie procederowi wyłudzania zezwoleń na pracę w celu wjazdu na teren strefy Schengen.
Nowością będzie również możliwość tworzenia przez starostów lokalnych list zawodów i rodzajów pracy, w których nie będą wydawane zezwolenia na zatrudnienie cudzoziemców - na przykład w sytuacji grupowych zwolnień czy likwidacji dużych zakładów pracy. Mechanizm ten zastąpi obecnie obowiązujący i powszechnie krytykowany "test rynku pracy".
Element Krajowego Planu Odbudowy Obie ustawy stanowią część realizacji Krajowego Planu Odbudowy. Mają przyczynić się do zwiększenia efektywności i elastyczności rynku pracy, poprawy jakości usług publicznych oraz lepszej integracji cudzoziemców w systemie zatrudnienia.