Szlak kopernikowski wiedzie przez trzy województwa - warmińsko-mazurskie, pomorskie i kujawsko-pomorskie. To prawie 380 kilometrów pasjonującej podróży śladami wielkich odkryć, które na zawsze zmieniły postrzeganie wszechświata. Na Warmii Kopernik spędził 40 lat swojego życia, pełniąc funkcję kanonika kapituły warmińskiej, a niezależnie od tego obserwował niebo, pracował nad teorią heliocentryczną i spisywał swoje dzieło. W kolejną sobotę wakacji - w naszym cyklu znów odkrywamy dla Was fascynującą trasę!

Szlak kopernikowski oznaczony jest kolorem czerwonym. Rozpoczyna się przy Wysokiej Bramie w Olsztynie, a następnie biegnie przez tereny województw: warmińsko-mazurskiego, pomorskiego i kujawsko-pomorskiego, aż do Grudziądza. Cała trasa liczy prawie 380 kilometrów i przebiega między innymi przez: Dobre Miasto, Lidzbark Warmiński, Pieniężno, Braniewo, Frombork, Tolkmicko, Elbląg, Malbork, Kwidzyn, aż do wspomnianego już Grudziądza.


Szlak kopernikowski jest najdłuższym polskim szlakiem na nizinach, jeśli weźmiemy pod uwagę szlaki turystyczne, znakowane regularnie. Prawie 380 kilometrów to jest około 15 dni wędrówki. Wprawny wędrowiec może to skrócić do 11-12 dni. Oczywiście nazwa szlaku nawiązuje do polskiego astronoma, ale historia to tak naprawdę tylko jedna część. Odwiedzamy miejsca, które są także wyjątkowe pod względem przyrodniczym - rejon Warmii, gdzie zaczynamy, później Elbląg i Żuławy Wiślane i dolina Wisły w rejonie Kwidzyna, Grudziądza - tak szlak kopernikowski opisuje Łukasz Supergan, podróżnik, autor książki "Szlaki Polski. 30 najpiękniejszych tras długodystansowych".

Olsztyn i pamiątka po Koperniku

Mikołaj Kopernik był niewątpliwie najsłynniejszym mieszkańcem zamku w Olsztynie (w latach 1516-19 i 1520-21). Pełnił tu funkcję administratora dóbr kapituły warmińskiej. W zamku działa Muzeum Warmii i Mazur oraz znajduje się jedyna na świecie, unikatowa pamiątka po Koperniku. To doświadczalna tablica astronomiczna wykonana na ścianie krużganku. Tablica owa pozwalała na określenie pozornego ruchu Słońca w dniach bliskich równonocy wiosennej i jesiennej i była połączona ze swoistą formą zegara słonecznego - mówi dr Sebastian Mierzyński z Muzeum Warmii i Mazur.

Z Olsztyna szlak biegnie dalej przez obfitujące w zabytki warmińskie miejscowości. Pierwsza z nich to wieś Głotowo z barokowym kościołem i wzorowanej na jerozolimskiej Kalwarią Warmińską. Nad Dobrym Miastem dominuje gotycki kościół kolegiacki, zaś pozostałością fortyfikacji miejskich jest Baszta Bociania. W Smolajnach zachował się barokowy pałac biskupi. Lidzbark Warmiński to miasto, w którym Kopernik spędził siedem lat, pełniąc funkcję sekretarza i lekarza biskupa. Mieszkał na tutejszym zamku. Inne gotyckie zabytki miasta to kościół św. Piotra i Pawła oraz Wysoka Brama. 



W Pieniężnie są pozostałości zamku, w którym Kopernik bywał w 1517 i 1519 r. Odwiedzał także Braniewo, gdzie z zamku zachowała się tylko wieża, nieopodal gotyckiego kościoła.

Frombork i grób Kopernika

"Odległy zakątek Ziemi" - tak o Warmii pisał wybitny astronom. We Fromborku Kopernik piastował ważne funkcje będąc przedstawicielem warmińskiej kapituły katedralnej i biskupów: kanclerza i wizytatora dóbr kapituły, komisarza Warmii, generalnego administratora biskupstwa (1510-1543). To tu powstało najsłynniejsze dzieło uczonego "O obrotach sfer niebieskich". Co ciekawe, tytuł nadany przez Kopernika brzmiał "O obrotach", a dalsza część tytułu została dodana bez zgody astronoma przez wydawcę z Norymbergi.

Można odnieść się do teorii Kopernika i powiedzieć, że Frombork jest Słońcem, a inne miasta szlaku kopernikowskiego krążą wokół. Z tym miastem Mikołaj Kopernik związał swoje dorosłe życie i tutaj w Katedrze jest pochowany - mówi ks. prał. Jacek Wojtkowski.

Nagrobek Kopernika został umieszczony przy ołtarzu Świętego Krzyża, którym uczony opiekował się za życia. Katedra jest jedną z największych i najważniejszych świątyni na Warmii, można tu podziwiać jedne z najsłynniejszych organów barokowych w kraju i poliptyk z Madonną Apokaliptyczną. 

Mikołaj Kopernik był człowiekiem renesansu. W szpitalu we Fromborku, który prowadziła kapituła, pełnił funkcję lekarza. Czuwał nad zdrowiem kanoników, biskupów, dworzan książęcych i innych ważnych osobistości. Obecnie w zespole szpitala mieści się Dział Historii Medycyny Muzeum Mikołaja Kopernika.

Szlak kopernikowski z Fromborka, przez Elbląg, Malbork i Kwidzyn dociera do Grudziądza. W 2015 roku postawiono tam pomnik-ławkę z Mikołajem Kopernikiem. Astronom w 1522 roku w ratuszu na Rynku wygłosił swój traktat o monecie. To wydarzenie upamiętnione zostało też pamiątkową tablicą na jednej z kamienic.

Jak co tydzień, możecie nam napisać, dlaczego lubicie pisze wędrówki. Dla kilku osób mamy książki Łukasza Supergana "Szlaki Polski".

Opracowanie: