"Na pewno nie będzie dziś dymisji ministra rolnictwa” – zapowiada w rozmowie z reporterem RMF FM rzecznik rządu Małgorzata Kidawa-Błońska przed dzisiejszym spotkaniem premier Ewy Kopacz z Markiem Sawickim. Szef resortu rolnictwa trafi na dywanik po miażdżącym raporcie Najwyższej Izby Kontroli dotyczącym ELEWARR-u - podległej mu spółki zajmującej się państwowymi rezerwami zbóż.
Trzy lata temu Izba przeprowadziła podobną kontrolę i doszła do identycznych wniosków. Ówczesnym ministrem rolnictwa był Marek Sawicki. Wtedy stracił stanowisko.
Rzeczniczka rządu w rozmowie z reporterem RMF FM stwierdziła, że podczas dzisiejszego spotkania premier z szefem resortu rolnictwa najprawdopodobniej zapadną decyzje co do dalszych losów ELEWARR-u. NIK w raporcie rekomendował całkowitą likwidację spółki - do tego raczej nie dojdzie, ale dużych zmian można się spodziewać. W takiej formie i tak działająca ta spółka nie przynosi ani korzyści państwu, ani nie przyczynia się do rozwoju tej strefy - zaznacza Małgorzata Kidawa-Błońska.
Według raportu NIK-u w ELEWARR-ze dochodziło m.in. do rozdawania członkom zarządu niezgodnych z prawem, gigantycznych premii.
W piątek, komentując całą sprawę, Sawick stwierdził: "Jestem trochę zdziwiony, dlaczego jest odgrzewana sprawa sprzed trzech lat akurat w tym momencie". Dodał, że ELEWARR nie jest spółką Skarbu Państwa, a spółką prawa handlowego - jednoosobową spółką ARR; oznacza to, że ELEWARR musi na siebie zarobić.
NIK z jednej strony dokonuje oceny politycznej, nie uwzględniając realiów prawnych, z drugiej zaś wskazuje, co ewentualnie rząd w danej sprawie spółki prawa handlowego ma zrobić. Jest to zdumiewająca interpretacja i ocena. NIK ma prawo do kontroli, ale z pewnością nie ma prawa do wskazywania dróg rozwiązywanie tego problemu - uważa Sawicki.
Zaznaczył, że po tym, jak w 2011 r. NIK opublikowała swój raport ws. ELEWARR-u, zmieniono strukturę kierownictwa spółki - zarząd jest jednoosobowy, a wynagrodzenie zarządu jest uzależnione od wyników spółki. Ponadto - mówił Sawicki - nieprawdą jest, że spółka przynosi starty, bo osiąga zysk.
Nie mogę ELEWARR-owi nakazać, by za kupowane zboże płacił o 10-20 zł więcej niż inne podmioty, bo byłbym oskarżony o to, że narażam spółkę na straty - powiedział minister.
W pierwszej kontroli - opublikowanej w 2011 r. - NIK stwierdziła m.in., że członkom zarządu spółki przyznano wynagrodzenia przekraczające limity dozwolone w ustawie kominowej. Łączna kwota wynagrodzeń, pobranych niezgodnie z prawem, sięgnęła 1 mln 401,8 tys. zł. W kontroli sprawdzającej kontrolerzy Izby ustalili, że prezes Agencji Rynku Rolnego nie podjął działań w celu wyegzekwowania nienależnie pobranych w latach 2008-2010 wynagrodzeń przez członków rady nadzorczej, zarządu i głównego księgowego spółki. Tym samym prezes ARR dopuścił do przedawnienia roszczeń w kwocie 1 mln 401,8 tys. zł - wyjaśniła Izba.
Dodatkowo - jak wskazuje NIK - prezes ARR ponownie, niezgodnie z ustawą kominową, zaakceptował wynagrodzenia dla członków zarządu spółki w wysokości 208 tys. zł. Stwierdzone przez NIK w kontroli sprawdzającej nieprawidłowości finansowe wyniosły tym razem 1 mln 129,6 tys. zł (suma nienależnie pobranych wynagrodzeń przez członków zarządu i członków rady nadzorczej spółki). Tak więc nieprawidłowości finansowe dotyczące nienależnie pobranych wynagrodzeń wyniosły łącznie (ustalenia z obu kontroli) 2 mln 531,4 tys. zł - dodała Izba.
Z kontroli NIK wynika ponadto, że utworzone w 2010 r. stanowisko dyrektora generalnego i zatrudnienie na tę funkcję byłego prezesa spółki miało na celu obejście ustawy kominowej.
NIK zwróciła też uwagę, że udział spółki w rynku zbóż i rzepaku stale spadał. Następowała dalsza dekapitalizacja jej majątku. W okresie 2010-2013 średnioroczne wykorzystanie pojemności magazynowej spółki wyniosło około 40 proc. W 2013 r. udział ELEWARR sp. z o.o. w przechowywaniu państwowych rezerw zbóż zmniejszył się o 7 proc. w stosunku do lat 2010-2012. Istotnie zmalała też rola spółki w przechowywaniu zbóż stanowiących zapasy interwencyjne UE - napisano w raporcie.
Tymczasem w latach 2010-2012, mimo trudnej sytuacji ekonomicznej spółki, wzrosły wynagrodzenia na stanowiskach kierowniczych, w tym dyrektora generalnego i dyrektorów oddziałów aż o 30 proc.
Odnosząc się do zarzutów NIK, p.o. rzecznika Agencji Rynku Rolnego Iwona Ciechan zapewniła, że "prezes ARR niezwłocznie po powołaniu zapoznał się wnikliwie z sytuacją spółki ELEWARR i podjął kroki zmierzające do ustabilizowania sytuacji organizacyjnej i finansowej". To z jego inicjatywy zarząd spółki został zmniejszony do jednoosobowego, a rada nadzorcza do trzech członków. Likwidacji uległo również stanowisko dyrektora generalnego. Prawidłowość zasad i wysokości wynagrodzeń były potwierdzane wielokrotnie w różnych opiniach prawnych i żadna z późniejszych kontroli nie zakwestionowała tych zasad - podkreśliła.
(mpw)
