Kompulsywne objadanie się jest poważnym zaburzeniem odżywiania, w którym jedzenie przestaje pełnić funkcję źródła energii, a staje się sposobem na radzenie sobie z negatywnymi emocjami, stresem czy nudą. Dowiedz się, czym dokładnie jest kompulsywne objadanie się oraz jak sobie z nim radzić.

Czym jest kompulsywne objadanie się?

Kompulsywne objadanie się to zaburzenie odżywiania, które charakteryzuje się niekontrolowanym spożywaniem posiłków. Osoby dotknięte tym problemem często sięgają po dużą ilość jedzenia, pomimo braku fizycznego głodu. Spożywają porcje znacznie większe niż u przeciętnej osoby, a posiłki odbywają w samotności, często w tajemnicy.

Nadmierne jedzenie może być reakcją na negatywne emocje, takie jak złość, lęk, smutek czy rozczarowanie. Osoby cierpiące na kompulsywne objadanie się używają posiłków jako sposobu na poprawę samopoczucia, radzenie sobie z emocjami lub wypełnienie uczucia wewnętrznej pustki.

Przyczyny kompulsywnego objadania się

Przyczyny kompulsywnego objadania się są wieloczynnikowe. Czynniki psychologiczne odgrywają istotną rolę w powstawaniu tego zaburzenia. Osoby zmagające się z kompulsywnym jedzeniem często doświadczają intensywnych emocji i są bardziej zmienne emocjonalnie. Często odczuwają lęk i niepokój, a posiłki stają się sposobem na radzenie sobie z tymi emocjami.

Czynniki biologiczne również mogą mieć wpływ na kompulsywne objadanie się. Uszkodzenia ośrodka sytości i głodu są w stanie sprawić, że organizm nie wysyła sygnałów do mózgu informujących o uczuciu najedzenia. Ponadto predyspozycje genetyczne mogą przyczyniać się do występowania tego zaburzenia.

Rolę w rozwoju kompulsywnego objadania się odgrywają także czynniki środowiskowe. Przekarmianie w dzieciństwie, brak zdrowych wzorców żywieniowych w rodzinie oraz trudne wydarzenia życiowe mogą prowadzić do szukania ukojenia w jedzeniu.

Objawy kompulsywnego jedzenia

Osoby dotknięte kompulsywnym objadaniem się doświadczają powtarzających się epizodów niekontrolowanego jedzenia. Istnieje kilka charakterystycznych objawów tego zaburzenia:

  • jedzenie dużo szybsze niż normalnie,
  • jedzenie aż do nieprzyjemnego uczucia pełności,
  • jedzenie dużych porcji pomimo braku fizycznego głodu,
  • jedzenie w samotności z powodu wstydu,
  • doświadczanie poczucia winy i uczucia wstydu po napadzie kompulsywnego jedzenia.

W przeciwieństwie do bulimii osoby z kompulsywnym objadaniem się nie stosują czynności kompensacyjnych, takich jak wymioty czy używanie środków przeczyszczających.

Jak rozpoznać kompulsywne objadanie się?

Rozpoznanie kompulsywnego jedzenia może być trudne, ponieważ wiele osób utrzymuje je w tajemnicy. Istnieje jednak kilka oznak, które mogą wskazywać na obecność tego problemu. Pierwszym niepokojącym objawem jest utrata kontroli nad ilością spożywanych posiłków. Osoba może czuć, że nie kontroluje tego, co je, a jedzenie nie jest świadomym wyborem, tylko działaniem napędzanym wewnętrzną siłą.

Dodatkowo, osoby cierpiące na kompulsywne objadanie się często wstydzą się swojego zachowania i mają poczucie winy po jedzeniu. Mogą odczuwać silne emocje, takie jak złość na siebie czy przygnębienie. Często wycofują się z życia towarzyskiego i myślą nadmiernie o jedzeniu.

Skuteczne strategie radzenia sobie z kompulsywnym objadaniem się

Jeśli zmagasz się z kompulsywnym objadaniem się, istnieje kilka strategii, które mogą pomóc Ci poradzić sobie z tym zaburzeniem.

  • Znajdź wsparcie emocjonalne - poszukaj wsparcia w bliskich, przyjaciołach lub grupach wsparcia. Dzielenie się swoimi uczuciami i doświadczeniami z innymi może być pomocne.
  • Zidentyfikuj emocje wyzwalające zaburzenie - zwróć uwagę na uczucia, które stają się przyczyną nadmiernego jedzenia. Czy to stres, lęk lub smutek? Zrozumienie tych emocji pomoże Ci znaleźć alternatywne sposoby radzenia sobie z nimi.
  • Utrzymuj zdrowe nawyki żywieniowe - staraj się regularnie spożywać odpowiednio zbilansowane posiłki. Unikaj głodówek, ponieważ może to prowadzić do napadów objadania się.
  • Znajdź alternatywne strategie radzenia sobie z emocjami - zamiast sięgać po jedzenie, spróbuj innych działań, które mogą Ci pomóc uporać się z negatywnymi emocjami. Może to być medytacja, aktywność fizyczna, pisanie dziennika lub rozmowa z bliską osobą.
  • Zwróć uwagę na sygnały głodu i sytości - ucz się rozpoznawać sygnały swojego ciała dotyczące głodu i sytości. Jedz tylko wtedy, gdy odczuwasz głód, a nie w odpowiedzi na emocje.
  • Unikaj diet i restrykcyjnych planów żywieniowych - mogą one zwiększać ryzyko napadów objadania się. Skup się na zrównoważonym podejściu do jedzenia i wprowadzeniu właściwych nawyków żywieniowych małymi krokami.
  • Znajdź profesjonalną pomoc - jeśli nie jesteś w stanie samodzielnie poradzić sobie z kompulsywnym objadaniem się, warto poszukać pomocy specjalisty. Psychoterapeuci i dietetycy specjalizujący się w zaburzeniach odżywiania mogą wesprzeć Cię w procesie zdrowienia.

Pamiętaj, że każda osoba jest inna, dlatego warto szukać strategii, które najlepiej pasują do Twojej sytuacji. Ważne, aby być cierpliwym i wytrwałym w dążeniu do zdrowego i harmonijnego podejścia do jedzenia.

Tekst został przygotowany we współpracy z Novo Nordisk, organizatorem kampanii "Porozmawiajmy Szczerze o Otyłości". PL24OB00415

Źródła

  • Christopher G. Fairburn, Kompulsywne objadanie się. Jak pokonać napady żarłoczności, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2010, s.27-45
  • Anna Jarosz-Biejat, Ewa Stachowska, Zaburzenia odżywiania. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018, s. 147-162
  • Eating Disorders, https://www.nimh.nih.gov/health/topics/eating-disorders [dostęp online: 12.03.2024]