„Zanosi się na kolejny kryzys w relacjach z USA i Izraelem. Prokuratorzy IPN chcą w poniedziałek rozpocząć ekshumacje ofiar na terenie obozu koncentracyjnego w Treblince, w którym Niemcy mordowali Żydów” – pisze Onet. Według portalu Departament Stanu USA w korespondencji dyplomatycznej ostrzega Polskę przed podjęciem ekshumacji bez konsultacji ze środowiskami żydowskimi. Według tradycji żydowskiej zwłoki są nienaruszalne.
To Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytutu Pamięci Narodowej, podlegająca Prokuraturę Generalną RP, podjęła decyzję o ekshumacjach. Zdecydowano się na nie, ponieważ po badaniach na terenie Treblinki wytypowano nieznane do tej pory miejsca pochówku ofiar. Ludzkie szczątki znaleziono w Treblince I - czyli części, która była obozem pracy dla Polaków i Żydów. Do masowych zbrodni dochodziło w Treblince II, ale więźniowie Treblinki I też byli mordowani.
W wywiadzie dla "Rzeczpospolitej" dr Edward Kopówka, dyrektor Muzeum Treblinka wysunął hipotezę, że wytypowane przez badaczy miejsca pochówku mogą pochodzić z "początkowego okresu działalności obozu Treblinka I" - wtedy w obozie przebywali Polacy, Żydzi i Romowie.
Plany IPN wzbudziły tak wielkie kontrowersje, że w sprawę zaangażował się Departament Stanu USA, ponieważ według tradycji żydowskiej zwłoki są nienaruszalne. Według judaizmu, nie powinno się przeprowadzać ekshumacji.
W piśmie, do którego dotarł Onet, Matthew G. Boyse z Biura Stosunków z Europą Departamentu Stanu wskazuje, że plany IPN "wywołają poważne obawy natury religijnej". Boyse pyta polskiego ambasadora Piotra Wilcza jak mają zostać przeprowadzone ekshumacje i wyraża nadzieję, że ekshumacje będą prowadzone "tylko pod warunkiem odpowiednio wcześniej przeprowadzonych konsultacji ze środowiskami żydowskimi w Polsce".
O całą sprawę dziennikarz Onetu Andrzej Stankiewicz zapytał szefa Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Andrzeja Pozorskiego. Prokurator nie chciał odpowiadać na pytania, ale zapewnił, że w piątek zostanie wydany specjalny komunikat w sprawie ekshumacji w Treblince I.
Według informacji Onetu, o kontrowersjach wokół ekshumacji w Treblince nie wiedzą czołowi politycy PiS.
