Pije jej najwięcej Finów, Norwegów, a także Islandczyków. Świeżo mielona uwalnia zapach, który należy do najprzyjemniejszych aromatów na świecie. Doceniania jest za swoje pobudzające właściwości. Każdy chyba zna jej ciemnobrunatną barwę. Mowa oczywiście o kawie, bo 29 września w Polsce obchodzimy Dzień Kawy! To jak... z mlekiem, a może śmietanką?

Jeśli codziennie rano sięgasz po filiżankę gorącej kawy, by zebrać myśli przed nadchodzącym dniem, to należysz do niemal 80% osób, które deklarują, że regularnie po nią sięgają. A czy zastanawiałeś się, jaka jest historia tego aromatycznego naparu? 

Kawa - jak to się zaczęło?

Kawa to nic innego, jak wypalone i zmielone ziarna kawowca zalane gorącą wodą. Proste, prawda? Ciekawa jest jednak jej historia, a dokładnie legenda z nią związana. 

Kawa miała zostać odkryta w Etiopii, gdzie według legendy, pewien pasterz w czasie swojej wędrówki po Afryce przypadkiem natrafił na stado wyjątkowo pobudzonych kóz.

Później czas zrobił swoje i dziś... po filiżankę małej czarnej sięgają miliony, a gdy uwierzymy statystykom - być może i miliardy. Kawa w krajach arabskich rozprzestrzeniła się w XIII wieku. W Europie pojawiła się niemal 300 lat później, a do Polski dotarła pod koniec XVII stulecia. 

Co ciekawe, od upadku komunizmu spożycie kawy w Polsce wielokrotnie wzrosło - w latach 1998 - 2008 aż o 80%.

Na sojowym, bezlaktozowym, a może czarna?

Latte - to od lat królowa kaw, choć formalnie jest to napój kawowy ze względu na dużą zawartość mleka. Chętnie sięgamy też po espresso - to ulubiona kawa mężczyzn. 

Czołową trójkę zamyka cappuccino. Popularnością cieszą się też kawy smakowe, głównie dlatego, że nie zawsze potrafimy przygotować je w domu. 


Statystycznie kobiety lubią pić kawy mleczne, takie jak cappuccino czy latte, bo mają delikatny mleczny smak. Panie bardzo lubią też dodawać aromatyczne dodatki typu cynamon, syrop, a także likier.

Mężczyźni zazwyczaj stawiają na minimalizm i mocny smak, często więc ich wybór to mała czarna.

Kawa alternatywna. Co to znaczy?

Kawa droższa niż złoto? Zapewne. Ekonomiści szacują, że rynek kawy jest mniejszy jedynie od rynku ropy naftowej. Z danych Euromonitor International wynika, że rynek kawy w Polsce, w skład którego wchodzą kawy ziarniste, mielone, kapsułkowe i rozpuszczalne, wart był w 2013 roku 5,27 mld zł - podaje portal kawa.pl.

Z biegiem czasu pojawiły się kolejne metody parzenia kawy. Wśród nich jest między innymi AeroPress. Polega to na umieszczeniu zmielonej kawy w sitku, a następnie użycie specjalnego tłoczka, który pod ciśnieniem tłoczy ten aromatyczny napar. Dzięki temu można przyrządzić kawę o różnej intensywności.

Popularne są też metody typu Chemex, drip, czy coraz popularniejsza w polskich domach - kawiarka.

Apetyt rośnie w miarę... parzenia?

Jak się okazuje, Polacy stawiają na coraz lepsze jakościowo kawy. Niestety, mało kogo stać na najdroższą kawę na świecie - Kopi Luwak. Ziarna te trawione są przez cywety, czyli drapieżne ssaki. 

Dzięki temu, ziarna tracą celulozową osłonkę i goryczkowy smak. Szokuje nie tylko proces jej przygotowania, ale też jej cena, która osiąga pułap nawet 300 złotych za 100 gram. 

Co ciekawe, kawa podobno smakuje najlepiej w godzinach 9:30 - 11:30. Wtedy też można zauważyć największe kolejki w kawiarniach. 

Wady i zalety kawy

Oto kilka zalet, ale też i wad picia kawy. 

Kawa - dzięki kofeinie - wspomaga koncentrację i pobudza. Może to być pomocne, podczas uczenie się, kierowania samochodem, wysiłku intelektualnego. 

Kawa wzmaga metabolizm - nawet o ok. 11 proc. Niestety, organizm przyzwyczaja się do kawy i ta potencjalna zaleta jest bardzo krótkotrwała, odchudzania nie wspomaga. 

Kawa podnosi ciśnienie krwi - dlatego wiele osób czuje po kawie przypływ energii fizycznej i umysłowej. 

Rozszerzanie niektórych naczyń krwionośnych - jeżeli będą to naczynia skórne, tylko się zaczerwienimy. Jeżeli jednak będą to naczynia jelita grubego, może to na dłuższą metę sprzyjać powstawaniu hemoroidów.

Kawa wysusza - osoby pijące dużo kawy, często odczuwają poczucie "wysuszenia" organizmu. 

Kawa może podrażniać żołądek - u wielu osób kawa wywołuje nieprzyjemny dyskomfort w żołądku.

Pamiętajmy, że kawa jest używką i nie ma wartości odżywczych. Dlatego też nie należy przekraczać spożycia 400 mg kofeiny dziennie. Dzieci i kobiety w ciąży oraz karmiące w ogóle nie powinny jej pić. 

Fakty i mity o kawie

Cytat

Kawa jest elementem absolutnie zdrowej diety. Musimy od razu zastrzec, że są osoby, które nie metabolizują kofeiny. Kofeina krąży w ich ciele za długo. Reagują na to podenerwowaniem, zaburzeniami rytmu serca. Te osoby wiedzą, że kawa im po prostu nie służy
- mówiła w radiu RMF24 Katarzyna Świątkowska, autorka książki "Mity medyczne, które mogą zabić. Fakty, które ratują życie".

Są badania, które pokazują, że osoby, które piją regularnie kawę mają mniejsze ryzyko zapadnięcia na depresję. W kawie mamy polifenole - to są bardzo aktywne związki. Uważa się, że one właśnie współodpowiadają za to dobroczynne działanie kawy. Jest też kofeina, która pozytywnie działa i na mózg, i na cały organizm - wyliczała rozmówczyni Bogdana Zalewskiego. 

Cytat

Wbrew opiniom, kawa chroni przed chorobami wątroby. Nawet jest polecana osobom, które mają przewlekłe schorzenia tego narządu, bo regularne spożywanie kawy zmniejsza ryzyko progresji do marskości
- wyjaśniła Katarzyna Świątkowska.

 

Odniosła się też do wpływu picia kawy na poziom magnezu w organizmie. W opracowaniach naukowych kawa jest wymieniana jako źródło magnezu w diecie. Tak jest w Azji, w Stanach Zjednoczonych. Nigdzie nie udokumentowano hipomagnezemii po większym spożyciu kawy - zauważyła.