Iranka Narges Mohammadi laureatką Pokojowej Nagrody Nobla 2023

Przebywająca w więzieniu obrończyni praw kobiet w Iranie Narges Mohammadi została laureatką Pokojowej Nagrody Nobla za 2023 rok - ogłosił Norweski Komitet Noblowski. 

"Kobieta, życie, wolność" - tymi słowami rozpoczęła przewodnicząca Norweskiego Komitetu Noblowskiego Berit Reiss-Andersen spotkanie, podczas którego ogłosiła nazwisko tegorocznej laureatki Pokojowej Nagrody Nobla.

Została nią odsiadującą wyrok za "propagandę przeciwko państwu" Narges Mohammadi. 

"Norweski Komitet Noblowski podjął decyzję o przyznaniu Pokojowej Nagrody Nobla za walkę z uciskiem w Iranie i jej walkę na rzecz promowania praw człowieka dla wszystkich" - mówiła Reiss-Andersen.

W uzasadnieniu padły słowa o walce na rzecz kobiet i przeciwko ich dyskryminacji.

Wspiera kobiety w ich walce. Ta walka w Iranie napotyka na prześladowania, więzienie, tortury, a nawet śmierć - mówiła.

Przypomniała, że Mohammadi od dawna walczy o prawa kobiet w Iranie, które kwestionują rygorystyczne zasady zasłaniania ciała narzucone przez duchowieństwo islamskie oraz wzywa do zniesienia kary śmierci i wprowadzenia demokratycznych reform.

Jak podkreślała Berit Reiss-Andersen, Pokojowa Nagroda Nobla jest dla całego ruchu opozycyjnego w Iranie, którego Mohammadi jest wyraźnym liderem.

Narges Mohammadi urodziła się w 1972 roku, jest z wykształcenia fizykiem, ale znana jest przede wszystkim ze swojej działalność dziennikarskiej.

Irański reżim aresztował Narges Mohammadi 13 razy, wydał wobec niej 5 wyroków i skazał w sumie na 31 lat więzienia oraz chłostę - 154 uderzenia biczem. Więzienie w Teheranie opuścić ma w 2026 roku.

Więzienie Ewin cieszy się złą sławą. W tym zakładzie karnym dysydentka przygotowała raport na temat torturowania więźniarek.

Rodzina noblistki napisała w komunikacie, że Nagroda Nobla to "historyczny i ważny moment dla walki o wolność w Iranie".

"Dedykujemy tę nagrodę wszystkim Irańczykom, a zwłaszcza irańskim kobietom i dziewczynom, które zainspirowały cały świat swą odwagą i walką o wolność i równość" - oznajmiła rodzina.

Przebywający w Paryżu mąż laureatki, Taghi Ramahi powiedział agencji Reutera, że przyznanie Nobla obrończyni praw kobiet w Iranie jeszcze wzmocni jej walkę oraz ruch, któremu przewodzi.

Ta Nagroda Nobla zintensyfikuje walkę Narges o prawa człowieka, ale co jeszcze ważniejsze, jest to w istocie nagroda dla tej kobiety, jej życia oraz (ruchu) wolności - dodał.

Narges Mohammadi dostała Pokojową Nagrodę Nobla za "swoje działania przeciw bezpieczeństwu narodowemu Iranu" - oznajmiła półoficjalna irańska agencja prasowa Fars.

"Dostała tę nagrodę od przedstawicieli państw Zachodu" - podkreśliła agencja, dodając, że aktywistka "kilkakrotnie trafiła na czołówki mediów z powodu swoich działań przeciw bezpieczeństwu narodowemu".

Władze Iranu nie skomentowały na razie przyznania Nagrody Nobla Mohammadi.

W tym roku napłynęło 305 nominacji dotyczących 212 osób oraz 93 organizacji. To najmniejsza liczba zgłoszeń od 2019 roku. W rekordowym 2016 roku przyjęto aż 376 propozycji.

Nominacje do Pokojowej Nagrody Nobla są tajne przez 50 lat, ale zdarza się, że ich autorzy, m.in. członkowie parlamentów narodowych, zdradzają swoje propozycje.

27 listopada 1895 roku Alfred Nobel podpisał testament, w którym olbrzymią część swojej fortuny przeznaczył na ufundowanie szeregu nagród. Chciał, by były one przeznaczane naukowcom, którzy wspólnie lub równolegle przyczynili się do przełomowego odkrycia lub udoskonalili metodę albo narzędzie służące badaczom. Kluczowym kryterium miały być korzyści dla ludzkości. Nagrody te przyznawane są w Sztokholmie.

Jednak Pokojowa Nagroda Nobla jest przyznawana w Oslo - taki zapis znajduje się w ostatniej woli fundatora, który choć urodził się w Szwecji, był kosmopolitą. Za życia Alfreda Nobla Szwecja i Norwegia były zjednoczone pod jedną koroną, aż do 1905 roku, kiedy Norwegia stała się niepodległym królestwem.

W tym roku napłynęło 305 nominacji dotyczących 212 osób oraz 93 organizacji. To najmniejsza liczba zgłoszeń od 2019 roku. W rekordowym 2016 roku przyjęto aż 376 propozycji.