Przepisy podpisanej przez prezydenta Andrzeja Dudę tarczy antykryzysowej 2.0, uniemożliwią między innymi przeprowadzenie tradycyjnych wyborów prezydenckich 10 maja w lokalach wyborczych. Zasadnicza część ustawy dotyczy wsparcia przedsiębiorstw w czasie pandemii koronawirusa.



Podczas nocnego głosowania Sejm poprał część senackich poprawek do tzw. tarczy antykryzysowej 2.0. Z 95 zgłoszonych przez Senat poprawek przyjęte zostało 45, 50 odrzucono.

Główne założenia tarczy antykryzysowej 2.0

Zasadnicza część ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2., uchwalonej przez Sejm, odnosi się do pomocy dla firm.

Przewidziano w niej, że Agencja Rozwoju Przemysłu zaoferuje przedsiębiorcom różne instrumenty wspierające bieżącą płynność finansową. Kapitał ma być kierowany przede wszystkim do sektora transportowego. Pomoc ma polegać również na udzielaniu pożyczek płynnościowych umożliwiających wsparcie bieżącego funkcjonowania firm z 15 miesięczną karencją w spłacie.

Ustawa zakłada ponadto zwiększenie dostępności pożyczek dla mikroprzedsiębiorców. Będą mogły je dostać podmioty, które nie zatrudniają pracowników. Aby skorzystać z umorzenia pożyczki, mikrofirma będzie musiała prowadzić działalność przez 3 miesiące od dnia udzielenia pożyczki.

Nowe prawo rozszerza też krąg przedsiębiorców, którzy będą uprawnieni do skorzystania z 3-miesięcznych "wakacji składkowych" o firmy zatrudniające do 49 osób. Zastrzeżono, że firmy zatrudniające od 10 do 49 osób będą zwolnione z opłacania składek w wysokości 50 proc. łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek. Zwolnieniem ze składek objęto też wszystkich płatników będących spółdzielniami socjalnymi, bez względu na liczbę pracowników.

Ustawa przewiduje również ponowną wypłatę świadczenia postojowego. Zamiast jednokrotnego wsparcia dla przedsiębiorców i osób wykonujących umowy cywilnoprawne, będzie możliwość ponownego przyznania tego świadczenia, nie więcej niż trzykrotnie.

Ustawa daje możliwość objęcia pomocą przedsiębiorstw, które powstały między 1 lutego a 1 kwietnia br. Przewiduje też zwolnienie ze składki ZUS wszystkich firm jednoosobowych, bez względu na wysokość przychodu.

Ponadto ustawa umożliwia uruchomienie tzw. tarczy finansowej pozwalając na przykład Polskiemu Funduszowi Rozwoju emitować obligacje.

Zgodnie z ustawą przychody z tytułu zwolnienia z obowiązku opłacania należności składkowych, nie są przychodem w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Podobnie, przychodem takim nie będzie także kwota umorzonej pożyczki stanowiącej wsparcie.

Nowe prawo zakłada, że w przypadku upływu kadencji organów polskiego związku sportowego do dnia 30 czerwca 2021 r. kadencja tych organów ulega przedłużeniu nie dłużej niż do dnia 30 września 2021 r.

Według ustawy w czasie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego oraz działające kolegialnie organy wykonawcze w jednostkach samorządu terytorialnego, mogą obradować zdalnie.

Rozwiązania dla szkolnictwa wyższego i nauki

Nowe przepisy mają usprawnić m.in. działania podmiotów szkolnictwa wyższego i nauki w warunkach epidemii. Nowa regulacja dotyczy m.in. przedłużenia o rok okresu ewaluacji działalności naukowej (zmienia Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce). Pierwsza ewaluacja jakości działalności naukowej obejmie lata 2017-2021 i rozpocznie się 1 stycznia 2022 r. Nowe przepisy dotyczące prowadzonej co cztery lata ewaluacji m.in. uczelni wprowadziła ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (obowiązuje od 1 października 2018 r.). W ewaluacji przyznawane będą kategorie naukowe w poszczególnych dyscyplinach nauki. Od tych kategorii zaś zależy m.in. możliwość prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim i nadawania stopni naukowych. Pierwsza ewaluacja miała objąć lata 2017-2020.

Ustawa daje więcej uprawnień rektorowi: będzie mógł on wydawać zarządzenia w sprawach należących do kompetencji senatu uczelni w przypadku, gdy działanie tego organu nie będą możliwe, a podjęcie decyzji będzie niezbędne dla zapewniania ciągłości funkcjonowania uczelni.

Przepisy przewidują również możliwość przeprowadzenia egzaminów online. Zmiany dotyczą zarówno egzaminów semestralnych i egzaminów dyplomowych na studiach, jak i obrony pracy doktorskiej oraz kolokwium habilitacyjnego.

Ustawa wprowadza przedłużenie ważności legitymacji studenckich, doktoranckich i legitymacji służbowych nauczyciela akademickiego bez konieczności potwierdzania ich ważności na czas ograniczenia funkcjonowania uczelni lub zawieszenia na nich kształcenia oraz 60 dni po jego zakończeniu.

Możliwe będzie też przyznawanie zapomóg studentom i doktorantom bez obowiązku stosowania Kodeksu postępowania administracyjnego.

Możliwe będzie odbywanie online posiedzeń organów PAN: zgromadzenia ogólnego i prezydium oraz komisji i zespołów doradczych.

Tarcza antykryzysowa a wybory prezydenckie

Art. 100 przyjętej ustawy uniemożliwia Państwowej Komisji Wyborczej wydrukowanie kart do głosowania, wstrzymuje wydawanie zaświadczeń o prawie do głosowania i wstrzymuje podawanie informacji o obwodach do głosowania. Reporterzy RMF FM zwracali na to uwagę już kilka dni temu. Na mocy innego przepisu, premier zyskał prawo do ogłoszenia dodatkowego dnia wolnego od pracy, co teoretycznie daje możliwość - choć prawnie bardzo kontrowersyjną - na przeprowadzenie wyborów najpóźniej w sobotę 23 maja. 

Oznacza to, że tradycyjnych wyborów - jakie znamy i jakie zostały opisane w konstytucji - nie będzie. Ustawa wprowadzająca wybory kopertowe może wejść w życie najwcześniej w środę 6 maja - 4 dni przed wyborami. Do tego czasu rządzący zafundowali okres wyborczej niepewności. Do tego czasu karty do głosowania nie zostaną wydrukowane, zablokowane zostanie wydawanie zaświadczeń o prawie do głosowania, nie poznamy też obwodów głosowania.

Partia rządząca przeforsowała ten przepis w tarczy antykryzysowej z myślą o wyborach kopertowych, ale przepisy, które umożliwią ich przeprowadzenie mają szansę wejść w życie 3, 4 dni przed dniem głosowania.

Nie jest to jednak w stu procentach pewne, bo jeśli Jarosław Gowin i grupa posłów Porozumienia zdecydują się zagłosować przeciwko tej ustawie, to okaże się, że przeprowadzenie wyborów 10 maja nie będzie możliwe w żadnej formie.

Jeśli cała Zjednoczona Prawica poprze tę ustawę, to marszałek Sejmu zyska możliwość odłożenia wyborów maksymalnie do 23 maja.

Odrzucone poprawki

Podczas wczorajszego głosowania Sejm odrzucił m.in. propozycję dodatkowego zasiłku dla opiekunów dzieci do 12. roku życia. Podobnie jak poprawkę, która wykreśla zapisy umożliwiające premierowi ustanowienie dnia wolnego od pracy, czy skreślającą regulacje ułatwiające budowę masztów antenowych. Odrzucona została również poprawka uniemożliwiająca Poczcie Polskiej zbieranie i przetwarzanie danych z rejestru PESEL.