O północy z czwartku na piątek według czasu brukselskiego, czyli o 23:00 czasu londyńskiego zakończył się 11-miesięczny okres przejściowy po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Jednocześnie weszła w życie uzgodniona 24 grudnia 2020 roku umowa handlowa zawarta między Wielką Brytanią a Unią Europejską.
Zakończenie okresu przejściowego po brexicie faktycznie jest znacznie większą zmianą niż samo wystąpienie z UE, co nastąpiło 31 stycznia 2020 r. W czasie 11-miesięcznego okresu przejściowego Wielka Brytania nadal musiała wpłacać składki do budżetu Unii i przestrzegać unijnych praw i regulacji oraz pozostawała częścią jednolitego rynku UE i unii celnej. Czyli w praktyce miała wszystkie obowiązki członka, ale bez prawa głosu.
Z powodu restrykcji epidemicznych moment wyjścia z okresu przejściowego nie był w żaden sposób celebrowany. Jedynie na Parliament Square w Londynie zebrała się naprawdę niewielka grupka ludzi, który punktualnie o 23:00 wznieśli toast.
"To niesamowity moment dla tego kraju. Mamy naszą wolność w naszych rękach i od nas zależy, czy wykorzystamy ją jak najlepiej" - powiedział brytyjski premier Boris Johnson w opublikowanym w czwartek wieczorem noworocznym przesłaniu.
"To wielka chwila dla naszego kraju, wielki skok do przodu. Czas wznieść szklanicę" - napisał na Twitterze Nigel Farage, jeden z architektów brexitu, polityk, który przez ponad 30 lat prowadził kampanię na rzecz wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE, ale jednocześnie krytykował zawarte przez Johnsona porozumienie jako niewystarczające zerwanie z Brukselą.
Zupełnie inne nastroje panują w Szkocji. "Europo, Szkocja wkrótce wróci. Zostaw światło włączone" - napisała szefowa szkockiego rządu Nicola Sturgeon, która w 2021 r. chce przeprowadzić jeszcze jedno referendum niepodległościowe, a po zakładanym przez nią zwycięstwie, złożyć wniosek o członkostwo Szkocji w UE.
Zawarcie umowy handlowej z UE pozwoliło uniknąć wprowadzenia od 1 stycznia 2021 roku ceł, kwot ilościowych i innych barier handlowych, co oznacza, że handel między Wielką Brytanią a Unią Europejską będzie się odbywał na niemal niezmienionych zasadach, tym niemniej wyjście z okresu przejściowego niesie za sobą duże zmiany.
Najważniejszą jest zakończenie swobodnego przepływu osób z UE i wejście w życie w Wielkiej Brytanii nowego, punktowego systemu imigracyjnego, co oznacza, że wszyscy obywatele krajów unijnych chcący pracować w tym kraju muszą się ubiegać o wizę.
Drugą kluczową zmianą jest możliwość prowadzenia przez Wielką Brytanię niezależnej polityki handlowej i zawierania własnych umów o wolnym handlu.
Właśnie ograniczenie imigracji i niezależna polityka handlowa były obok uwolnienia się od unijnej biurokracji i zakończenia wpłat do budżetu UE głównymi argumentami zwolenników brexitu.
Wyjście Wielkiej Brytanii z UE to konsekwencja rozpisanego przez ówczesnego premiera Davida Camerona referendum z dnia 23 czerwca 2016 roku, w którym za takim rozwiązaniem opowiedziało się 52 proc. głosujących.
Formalnie wniosek o wystąpienie z UE złożyła 29 marca 2017 roku jego następczyni Theresa May.
Zaplanowane pierwotnie na 29 marca 2019 roku wyjście było dwukrotnie przekładane i doszło do niego dopiero 31 stycznia 2020 roku.
Wielka Brytania weszła do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, które były poprzedniczkami UE, 1 stycznia 1973 r.
