Trybunał UE: Zawód notariusza także dla cudzoziemców

Trybunał Sprawiedliwości podzielił zdanie KE, że Belgia, Niemcy, Grecja, Francja, Luksemburg i Austria dopuściły się dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, zakazanej przez unijny traktat. Kraje te argumentowały, że notariusz jest funkcjonariuszem publicznym, który uczestniczy w wykonywaniu władzy publicznej i którego działalność nie podlega przepisom dotyczącym swobody przedsiębiorczości w UE. Trybunał odrzucił tę argumentację i kraje będą zmuszone zmienić swoje prawodawstwo.

Sam fakt, że działalność notariuszy służy osiągnięciu celu leżącego w interesie ogólnym, jakim jest zagwarantowanie zgodności z prawem i pewności prawnej czynności dokonywanych między jednostkami, nie wystarcza do tego, by dana działalność była uznawana za związaną bezpośrednio i szczególnie z wykonywaniem władzy publicznej - orzekli sędziowie.

Postępowanie przeciwko Polsce w analogicznej sprawie KE otworzyła w 2006 r., uważając, iż przepis, że notariuszem może być tylko Polak, łamie unijne zasady dotyczące swobody przedsiębiorczości przewidziane w traktatach oraz dyrektywę z 1989 roku o wzajemnym uznawaniu dyplomów.

Taki warunek jest przewidziany w polskim Prawie o notariacie z 1991 roku. Jeden z artykułów tej ustawy stanowi, że "notariuszem może być powołany ten, kto posiada obywatelstwo polskie".

KE uważa, że zawód notariusza nie wchodzi w zakres wykonywania władzy publicznej, "gdyż notariusz nie może narzucić decyzji sprzecznej z wolą jednej ze stron, której udziela porady. Innymi słowy nie rozstrzyga on sporów i nie sprawuje władzy w imieniu państwa".

Polscy notariusze nie zgadzali się z takim stanowiskiem i w liście do Komisji Europejskiej bronili praw swojej korporacji. Notariusze argumentują m.in., że ze względu na odmienności prawodawstwa trudno sobie wyobrazić, by notariuszem został obywatel innego państwa.