"Zdecydowanie było widać, że dotknęło ich to, co tu zobaczyli i usłyszeli" - powiedział dziennikarzom po zakończeniu wizyty księcia i księżnej Cambridge, Williama i Kate w byłym obozie koncentracyjnym Stutthof, dyrektor znajdującego się tu muzeum, Piotr Tarnowski. Wizyta brytyjskich gości trwała ponad półtorej godziny. Na jej zakończenie dokonali wpisu do księgi pamiątkowej.

"Zdecydowanie było widać, że dotknęło ich to, co tu zobaczyli i usłyszeli" - powiedział dziennikarzom po zakończeniu wizyty księcia i księżnej Cambridge, Williama i Kate w byłym obozie koncentracyjnym Stutthof, dyrektor znajdującego się tu muzeum, Piotr Tarnowski. Wizyta brytyjskich gości trwała ponad półtorej godziny. Na jej zakończenie dokonali wpisu do księgi pamiątkowej.
Księżna Kate i książę William w obozie Stuthoff /Dominik Kulaszewicz /PAP/EPA

"Jesteśmy głęboko poruszeni wizytą w Stutthofie, które było miejscem tak strasznego bólu, cierpienia i śmierci. Ta druzgocząca wizyta przypomniała nam o przerażającym mordzie na sześciu milionach Żydów, zwiezionych z całej Europy, którzy zginęli w wywołującym zgrozę Holokauście. W zatrważający sposób przypomina to również o cenie wojny oraz o fakcie, że sama tylko Polska straciła miliony swoich obywateli, którzy padli ofiarą najbardziej brutalnej okupacji. Każdy z nas niesie wielkie brzemię odpowiedzialności, by zapewnić, że potrafimy wyciągnąć naukę oraz że groza tego, co się wydarzyło, nigdy nie zostanie zapomniana i nigdy nie powtórzy się" - napisali książę William i księżna Kate.

Widać było, że wizyta tutaj zrobiła na nich duże wrażenie, ale nie w taki sposób doraźny "tu i teraz", ale wywołało to refleksję. Parze książęcej pokazaliśmy przede wszystkim opresję, tj. warunki, w jakich przebywał więzień; różnicę między tym, co było na wolności, a tym, co było w obozie. Do jakich niegodziwości był w stanie dla osiągnięcia swoich merkantylnych posunąć się oprawca - wyjaśnił dyrektor Muzeum Stutthof w Sztutowie.

Podkreślił, że uwagę obojga gości przykuła kwestia tego, "jak człowiek, który w normalnych warunkach wykonuje normalne zawody, niezwiązane z przemocą, a tu jako człowiek załogi obozowej potrafił robić te wszystkie straszne rzeczy innym ludziom".

Zrozumienie tego i wręcz dyskusja na ten temat to była lwia część rozmów naszych gości podczas wizyty. Para książęca miała mnóstwo pytań, które obracały się wokół zrozumienia mechanizmów zła, istoty człowieczeństwa i chęci zachowania człowieczeństwa mimo opresji. Widać było, że książę i księżna byli do wizyty przygotowani, byli skupieni i skoncentrowani - ocenił dyrektor muzeum.

Jak mówił wcześniej Tarnowski, powołując się na informacje brytyjskiej ambasady, para książęca nie była nigdy wcześniej na terenie nazistowskiego obozu zagłady.

William i Kate zwiedzili m.in. barak mieszkalny, krematorium i komorę gazową. Brytyjscy goście spotkali się także z pięcioma b. więźniami obozu, w tym dwoma Anglikami.

86-letni Wiesław Anders z Warszawy przyznał, że jest szczęśliwy ze spotkania z parą książęcą. Same dobre wrażenia - powiedział PAP.

Sympatyczni, bardzo ciepli, kontaktowi. To wspaniała para, zrobiła wielką reklamę dla swojego kraju. Pytali o nasze przeżycia, warunki bytowe, stosunki międzyludzkie. Ja jako 14-latek pracowałem dużo w ciężkich komandach. Poniewierka, głód, brud, tyfus, wszy, które prawie nas zjadały. Szerzył się tyfus. Powiedziałem księciu, że w obozie był stos całopalny, bo krematorium nie nadążyło palić zwłok, tak dużo ludzi umierało - powiedział Anders, który trafił do Stutthofu po upadku Powstania Warszawskiego.

Obóz koncentracyjny Stutthof powstał 2 września 1939 r. na Żuławach Wiślanych, nieopodal miejscowości Sztutowo, która przed II wojną światową wchodziła w skład Wolnego Miasta Gdańska. Był pierwszym obozem założonym poza granicami Niemiec i jednym z ostatnich wyzwolonych w maju 1945 r. przez wojska sowieckie. Początkowo obóz był przeznaczony dla Polaków z Pomorza. Od 1942 r. do obozu zaczęli trafiać Polacy z innych regionów, a także Żydzi i osoby innych narodowości, m.in. Rosjanie, Norwegowie i Węgrzy.

W styczniu 1945 r. Niemcy rozpoczęli pieszą ewakuację około połowy z 24 tysięcy przebywających wówczas w KL Stutthof więźniów. Wiele tysięcy z nich, z powodu mrozu, głodu i wycieńczenia, zmarło w drodze. Marsz ten nazwany został Marszem Śmierci.

Wśród 110 tysięcy więźniów Stutthofu były osoby pochodzące z 28 krajów. Liczbę ofiar obozu szacuje się na około 65 tysięcy, spośród których ok. 28 tys. stanowiły osoby pochodzenia żydowskiego.

(az)