Udział kobiet w składzie organów publicznych pochodzących z wyboru, pomimo wielu znaczących pozytywnych przykładów, wciąż jest niewielki - ocenił Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar. W 2015 r. kobiety stanowiły niespełna 42 proc. ogółu kandydatów do Sejmu i 14 proc. - do Senatu.
RPO zwrócił się do pełnomocnika rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego i równego traktowania Wojciecha Kaczmarczyka o zajęcie stanowiska w sprawie podjęcia działań odnoszących się do problematyki korzystania przez kobiety z biernego prawa wyborczego i poinformowanie o planowanej aktywności w tym zakresie.
Zdaniem Adama Bodnara na podstawie licznych badań i analiz można sformułować wniosek o wciąż niewielkim, pomimo wielu znaczących pozytywnych przykładów, udziale Polek w składzie organów publicznych pochodzących z wyboru. Dotyczy to zarówno liczby kobiet zasiadających w Sejmie i Senacie, jak i w radach gmin, radach powiatów, czy sejmikach województw (kobiety stanowią ok. 25 proc. wszystkich radnych). Niewiele kobiet jest także wójtami, burmistrzami i prezydentami miast.
W odniesieniu do problematyki równości płci w szeroko pojętym procesie wyborczym, zasadne jest przygotowywanie i wdrażanie rozbudowanych inicjatyw w zakresie edukacji i promocji, a także rozważenie podjęcia zmian prawnych - ocenił Bodnar. W moim przekonaniu należy poważnie rozważyć zmiany prawne mające na celu wpłynięcie na skuteczniejsze, rzeczywiste zagwarantowanie zasady równości płci i zwiększenie zaangażowania kobiet w proces wyborczy - podkreślił.
RPO przypomniał, że w Polsce po długiej debacie podjęto decyzję o zastosowaniu w prawie wyborczym tzw. mechanizmu kwotowego. Na mocy przepisów wprowadzonych w 2011 r. w wyborach proporcjonalnych (do Sejmu, Parlamentu Europejskiego, rad powiatów, sejmików województw) na każdej liście wyborczej zgłaszanej przez komitet wyborczy nie może zostać umieszczonych mniej niż 35 proc. przedstawicieli każdej z płci.
Bodnar ocenił, że postulaty korekty mechanizmu kwotowego i rozszerzenia go o tzw. suwak wydają się mieć głębokie uzasadnienie. Podkreślił że "postulowane prace legislacyjne w tym zakresie można by odczytywać jako wyraz konsekwencji ustawodawcy, który podjął już przecież doniosłą decyzję o wprowadzeniu mechanizmu kwotowego, dostrzegając ważne przyczyny jego stosowania i licząc na osiągnięcie pożądanych rezultatów".
Zwrócił też uwagę na niski odsetek kobiet w wyborach do Senatu. W 2015 r. wśród ogółu kandydatów kobiety stanowiły niespełna 14 proc. (w wyborach do Sejmu - 42 proc.). Mandaty uzyskało 13 kobiet i 87 mężczyzn.
Zdaniem RPO należy przeprowadzić analizy pozwalające na zidentyfikowanie potencjalnych barier w kandydowaniu kobiet w wyborach odbywających się w systemie wyborczym większościowym i wskazujące metody ich likwidowania.
(mn)
