"Marsz Żoliborza", "Warszawo ma" czy "Pałacyk Michla" to niektóre z utworów, jakie warszawiacy - wspomagani przez profesjonalnych muzyków - będą mogli zaśpiewać podczas koncertu piosenek powstańczych dziś wieczorem na stołecznym pl. Piłsudskiego. Koncert "Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki" będzie częścią obchodów 73. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.
To już 11. edycja wspólnego śpiewania. W tym roku również spotykamy się na pl. Piłsudskiego, by wspólnie wykonywać piosenki z powstania warszawskiego. Liczymy na udział warszawiaków, którzy co roku tłumnie przybywają na to wydarzenie. To bardzo ważna inicjatywa, dzięki której czujemy, że jesteśmy razem i czcimy rocznicę powstania. Kilka lat temu postanowiliśmy zorganizować akcję naboru śpiewających osób do Chóru Warszawiaków, by w ten sposób jeszcze bardziej podkreślić, że to Warszawa śpiewa razem z nami, by podkreślić obecność warszawiaków także na scenie - mówi Justyna Rudkowska z Działu Edukacji Kulturalnej Instytutu Stefana Starzyńskiego, oddziału Muzeum Powstania Warszawskiego, organizującego imprezę.
Śpiewających jak co roku będą wspierać profesjonalni muzycy. Za aranżację piosenek odpowiada Andrzej Borzym jr., który jest także kierownikiem artystycznym całego przedsięwzięcia i dyrygentem. W tym roku na scenie pojawi się także Chór Kameralny, Orkiestra Warszawy, wspomniany Chór Warszawiaków i trójka solistów, z którymi razem będziemy wykonywać piosenki powstańcze - będą to Klementyna Umer, Łukasz Lipski i Piotr Pieron. W repertuarze znajdą się znane i lubiane utwory z okresu powstania warszawskiego takie jak Pałacyk Michla, Warszawskie dzieci, Warszawo ma, czy Marsz Żoliborza. Te wszystkie piosenki warszawiacy doskonale znają i chętnie śpiewają - podkreśla Justyna Rudkowska. Dla uczestników koncertu przygotowano także śpiewniki z tekstami piosenek. Impreza jest otwarta dla wszystkich chętnych.
W Powstaniu Warszawskim brało też udział wielu sportowców. Również medalistów olimpijskich. To właśnie im poświęcony będzie wieczorny bieg przy Centrum Olimpijskim w Warszawie.
Chociaż nie jestem jeszcze odpowiednio przygotowana do pokonania pięciu kilometrów, to jednak wystartuję. Takiego biegu, który byłby organizowany 1 sierpnia i dedykowany sportowcom powstania, jeszcze nie było, stąd moja motywacja jest silniejsza - podkreśliła olimpijka z Monachium (1972) Ludwika Chewińska, do której od... 41 lat należy najlepszy rezultat w kraju w pchnięciu kulą - 19,58. Wynik ten jest aktualnie najstarszym rekordem Polski.
W 1944 roku do powstania zgłosiło się blisko 1000 sportowców z warszawskich klubów, w tym 27 olimpijczyków. Zginęło 124. Ponad 200 zostało rannych.
1 sierpnia zdobyto koszary SS przy ul. Koszykowej 38. W akcji batalionu "Ruczaj" uczestniczyli czołowi tenisiści tamtych czasów: bracia Ignacy i Ksawery Tłoczyńscy, Czesław Spychała i Antoni Smordowski. Towarzyszył im także Tadeusz Hanke, trzykrotny mistrz Polski w sztafecie 4x400 m, pięcioboju i skoku w dal. 5 sierpnia, w wyniku rozległych ran, zmarł siatkarz, kapral podchorąży Wojciech Gosiewski. Miał 22 lata.
Porucznik Eugeniusz "Brok" Lokajski, oszczepnik, uczestnik igrzysk w 1936 roku w Berlinie, był oficerem łącznikowym kompanii "Koszta". Dokumentował walki powstańców. Największą bazę zdjęć stanowi cykl z 20 sierpnia, przedstawiający zdobycie budynku PAST-y, ważnego punktu niemieckiego oporu. Z jego fotografii, reprodukowanych po wojnie w dziesiątkach wydawnictw i albumów na całym świecie, wyłania się obraz walczącej Warszawy. Zginął w ostatnich dniach powstania podczas bombardowania Śródmieścia.
Na czele Komendy Głównej AK stał gen. Tadeusz Komorowski ps. "Bór", olimpijczyk 1924 roku z Amsterdamu, znakomity jeździec; także ten sport uprawiał dowódca sławnego batalionu "Kiliński", srebrny medalista igrzysk w Berlinie, rotmistrz Henryk Roycewicz ps. "Leliwa", zdobywca PAST-y. Ciężko ranny podczas powstania, po wojnie był więźniem Rakowieckiej i Wronek.
Obok Roycewicza można wymienić pięciu brązowych medalistów olimpijskich: Marię Kwaśniewską w rzucie oszczepem (Berlin 1936), wioślarzy - Edwarda Kobylińskiego (Los Angeles 1932) i Jerzego Ustupskiego (Berlin 1936), szermierzy Tadeusza Friedricha i Adama Papee (Paryż 1924 i Amsterdam 1928) oraz dwóch wybitnych artystów, laureatów olimpijskich konkursów sztuki: Józefa Klukowskiego i Stanisława Ostoję-Chrostowskiego.
Wśród 5 tysięcy sanitariuszek i łączniczek, które, gdy wybiła godzina "W", pojawiły się na posterunkach w 25 miejskich szpitalach, ponad 120 szpitalikach polowych oraz w 200 punktach ratowniczo-sanitarnych, znalazło się wiele czołowych zawodniczek warszawskich klubów sportowych.
Wielkim talentem była Danuta Stefańska-Majewska z 7. Pułku Piechoty "Garłuch". Siatkarka, koszykarka i piłkarka ręczna została rozstrzelana przez Niemców 2 sierpnia podczas próby przedostania się do Puszczy Kampinoskiej. 4 sierpnia poległa mistrzyni i rekordzistka Polski w rzucie oszczepem Zofia Chenclewska. Dr Bożena Kokalij Kowalewska-Pietrzykowska, trzykrotna mistrzyni kraju w skokach do wody, zginęła pełniąc służbę lekarską. Sanitariuszką była 25-krotna mistrzyni kraju w narciarstwie alpejskim Barbara Grocholska.
Bieg Powstańcza Piątka pamięci polskich sportowców rozpocznie się o godz. 19.18 przy Centrum Olimpijskim.
Warszawa:
09:00 - złożenie kwiatów przy tablicy upamiętniającej podpisanie przez płk. Antoniego Chruściela "Montera", dowódcę Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej
10:00 - uroczystości przy pomniku "Mokotów Walczący - 1944" (Park im. gen. Gustawa Orlicza-Dreszera). "Marsz Mokotowa" - przemarsz ul. Puławską do ul. Dworkowej
11:00 - złożenie wieńca przed Pomnikiem Ofiar Rzezi, z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy (u zbiegu ul. Leszno i al. Solidarności)
12:00 - uroczysta zmiana posterunku honorowego przed Grobem Nieznanego Żołnierza, złożenie wieńców (Pl. Piłsudskiego)
13:30 - złożenie kwiatów pod pomnikiem gen. Stefana Roweckiego "Grota" (róg ul. F. Chopina i Al. Ujazdowskich)
14:00 - uroczystość przy Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej (ul. Wiejska)
16:00 - składanie kwiatów przy grobie gen. Antoniego Chruściela "Montera" (Cmentarz Wojskowy na Powązkach)
17:00 - Godzina "W" - Oddanie Hołdu Powstańcom, z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy (Pomnik Gloria Victis, Cmentarz Wojskowy na Powązkach)
19:30 - złożenie wieńców przy pomniku "Polegli - Niepokonani", wspólna modlitwa (Cmentarz Powstańców Warszawy na Woli)
20:00 - "Warszawiacy śpiewają (Nie)Zakazane piosenki", z udziałem Orkiestry Warszawy oraz Chóru Warszawiaków (Pl. Piłsudskiego)
21:00 - uroczystości na Kopcu Powstania Warszawskiego- rozpalenie Ogniska Pamięci (ul. Bartycka)
Białystok
17:00 Obchody 73. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego (Pomnik Armii Krajowej, ul. Kilińskiego)
Gdańsk
17:00 Uroczystości upamiętniające 73. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego (Cmentarz Łostowicki, przy ścianie pamięci w kwaterze Armii Krajowej)
18:30 Obchody 73. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego organizowane przez Muzeum II Wojny Światowej
18:30 - otwarcie wystawy czasowej "Warsaw Rising"przygotowanej przez Muzeum Powstania Warszawskiego
19:00 - projekcja fabularyzowanego dokumentu "Powstanie Warszawskie" (Muzeum II Wojny Światowej, pl. Władysława Bartoszewskiego)
Kraków
Godz. 17.05 uroczysta msza w bazylice Mariackiej w intencji Ojczyzny i żołnierzy poległych za wolność. Po niej uczestnicy uroczystości przejdą na plac Matejki. O godz. 18.30, przy Grobie Nieznanego Żołnierza rozpoczną się uroczystości z udziałem Wojska Polskiego.
(ug)
