Specjaliści zachęcają do regularnych badań urologicznych, gdyż nie wszystkie schorzenia, jak np. rak prostaty, dają widoczne objawy. Z rozmowy z urologiem – doktorem Tomaszem Wiatrem – dowiesz się m.in. dlaczego w wynikach badań tak istotny jest poziom PSA oraz kiedy jest najlepszy moment na wizytę u urologa.

Ewa Kwaśny, RMF FM: Ciągle mówimy o profilaktyce, jeśli chodzi o choroby urologiczne. Czy z perspektywy lekarza urologa, my pacjenci więcej wiemy na temat tych chorób.

Dr n. med. Tomasz Wiatr, specjalista urolog: Widzimy, że na przestrzeni ostatnich lat mocno zmieniła się świadomość pacjentów na korzyść, jednak nadal zostaje bardzo dużo do zrobienia w kwestii budowania świadomości pacjentów na temat chorób urologicznych i tego, że wiele z tych chorób kompletnie nie daje żadnych objawów.

Przypomnijmy, jakie objawy są najbardziej niebezpieczne, jakie powinny nas zaniepokoić?

Przede wszystkim krwiomocz, który najczęściej jest bagatelizowany. Pacjent otrzymuje na przykład antybiotyk od swojego lekarza i zrzucane jest wszystko na karb infekcji, a musimy pamiętać o tym, że krwiomocz bez bólu jest pierwszym objawem, który wymaga weryfikacji, który wymaga diagnostyki przez urologa, celem wykluczenia chorób o charakterze onkologicznym.

Aby zobaczyć, czy jestem krwiomocz wystarczy badaniu tylko moczu?

Tu mówimy o tym, czy mamy do czynienia z krwiomoczem czy krwinkomoeczem. Krwiomocz jest to makroskopowo widoczne czerwone zabarwienie moczu. Natomiast krwinkomocz to jest sytuacja, w której mamy obecność krwinek w badaniu ogólnym moczu. I wtedy kolor moczu jest widoczny jako żółty, natomiast tylko w badaniu ogólnym moczu możemy stwierdzić obecność krwinek.

Jakie problemy związane z chorobami prostaty najczęściej dotykają mężczyzn?

Jeśli mówimy o chorobach prostaty, musimy wyszczególnić tutaj dwie jednostki chorobowe takie jak: łagodne powiększenie gruczołu krokowego lub rak prostaty. W przypadku łagodnego rozrostu gruczołu krokowego, te objawy alarmowe to jest częstsze oddawanie moczu, osłabienie strumienia moczu, konieczność nocnego wstawania. W przypadku raka prostaty, możemy nie mieć do czynienia z żadnymi objawami przez długi czas. Przez długi czas choroba jest zupełnie bezobjawowa. Dlatego też tak ważna jest wczesna kontrola u urologa.

W takim razie jak wykryć raka prostaty?

Jedynym pewnym rozpoznaniem raka gruczołu krokowego jest badanie mikroskopowe, a więc konieczność wykonania biopsji prostaty. Nowoczesna urologa ma do zaoferowania tzw. biopsję fuzyjną. Czyli jeżeli mamy chorego z nieprawidłową wartością PSA, czyli takiego wskaźnika, który się określa w krwi, wówczas pacjent wymaga weryfikacji biopsji. Warto wówczas rozszerzyć diagnostykę o badanie rezonansem magnetycznym i w przypadku stwierdzenia jakichś nieprawidłowości, świetną opcją, doskonałym narzędziem do wykrywania tych właśnie drobnych ognisk jest biopsja fuzyjna, gdzie nakłada się obraz z rezonansu na obraz ultrasonografii i celuje się w podejrzane obszary.

Jaki jest prawidłowy PSA. Czy znaczenie ma wiek mężczyzny?

Jest taki kalkulator, który pozwala nam określić, jaka to wartość PSA jest adekwatna dla określonego wieku, niemniej jednak często to jest bardziej złożony proces. Powinniśmy to PSA obserwować. Np. jaki jest przyrost w krótkim odstępie czasu. I mimo np. prawidłowych wartości, to wcale nie wyklucza obecności raka prostaty.

Czyli jak to sprawdzić? Jeżeli PSA jest np. dobre i nie mamy żadnych dolegliwości, to co mamy robić?

Koniecznie zgłosić się do urologa.

Ale jeżeli nie mamy dolegliwości i PSA jest ok? To co?

Mimo wszystko taka wizyta kontrolna. Ponieważ u takiego chorego może być nieprawidłowe badanie fizykalne, gdzie stwierdzimy nierówność lub jakąś wzmożoną spoistość gruczołu krokowego. I to wcale nie wyklucza obecności raka.

W jakim wieku trzeba się zgłosić do urologa?

Najwcześniej po 45. roku życia, zwłaszcza jeżeli mamy obciążający wywiad rodzinny w kierunku raka prostaty. Ta diagnostyka powinna się zacząć już nawet po 40. roku. W przypadku pacjentów po 50. roku życia taka kontrola powinna się odbywać przynajmniej raz do roku.

A czy rak prostaty w dzisiejszych czasach to wyrok?

Absolutnie nie. Musimy jednak pamiętać o tym, że postawienie tej diagnozy powinno nastąpić jak najszybciej. Dlatego też, jako środowisko urologiczne zwracamy uwagę, że rak prostaty może długo nie dawać objawów, sąd tak ważna jest profilaktyka i tak ważna jest kontrola. Jeżeli wcześnie wykryliśmy takiego raka gruczołu krokowego, jesteśmy go w stanie skutecznie leczyć metodami radykalnymi w postaci: albo leczenia chirurgicznego, albo metodą radioterapii. Ale o tym decyduje już wtedy urolog.

Czy możemy mówić o jakichś nowoczesnych metodach leczenia? 

Absolutnie tak. Jeśli chodzi o leczenie chirurgiczne raka gruczołu krokowego jesteśmy w stanie pacjentom zaoferować techniki minimalnie inwazyjne czy to metodą laparoskopową czy teraz - coraz bardziej popularną - metodą z asystą robota.

To oznacza, że nie ma skutków ubocznych po tym zabiegu?

Ryzyko wystąpienia tych skutków ubocznych takich jak: nietrzymanie moczu czy zaburzenia funkcji seksualnych jest zdecydowanie rzadsze. Musimy jednak pamiętać o tym, że decydując się na leczenie radykalne, priorytetem jest dla nas wynik onkologiczny.

Chorób urologicznych jest wiele, niektóre bardzo groźne. Mówiliśmy już o raku prostaty, ale spotykamy też nowotwory pęcherza, nerki, jądra.

Jak najbardziej tak. I tu musimy pamiętać o tym, że większość z tych nowotworów przez długi czas nie daje objawów. Dlatego też ważna jest kontrola. Mimo braku wystąpienia tych objawów, warto pokazać się u urologa. I to urolog wtedy nakreśla częstotliwość tych kontroli, ponieważ właśnie wspomniany rak pęcherza moczowego, dopóki nie wystąpi, może nie dawać kompletnie żadnych objawów. Rak nerki również może nie dawać żadnych dolegliwości. Z kolei rak jądra, dopóki nie jest badany, również jest nie do wykrycia innymi metodami niż np. ultrasonografia.

Opracowanie: