Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz wręczyła reżyserowi Olegowi Sencowowi nagrodę Neptun 2019. Dopiero teraz, ponieważ w sierpniu podczas festiwalu Solidarity of Arts, którego reżyser był symbolicznym bohaterem, przebywał jeszcze w rosyjskim więzieniu. Wtedy w jego imieniu nagrodę odebrała kuzynka Natalia Kapłan.

W piątek w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku prezydent miasta Aleksandra Dulkiewicz wspominała dzień, kiedy w sierpniu nagrodę Neptuna dla Sencowa przekazała jego kuzynce. Jak mówiła, że nie przypuszczała, iż spotka się z reżyserem dwa miesiące po festiwalu.

Laudację na część Olega Sencowa napisaną przez Agnieszkę Holland odczytał reżyser Dariusz Jabłoński. Holland podkreśliła w niej ciekawość świata Sencowa, dzięki której stał się reżyserem. Jak zauważyła, z pewnością nie chciał być politykiem, a w działalność polityczną zaangażował się, bo był obywatelem. Agnieszka Holland dodała, że choć został skazany na 20 lat łagrów, to się nie załamał.

Oleg Sencow, który nie jest w Polsce po raz pierwszy, mówił z kolei, że czuje się tu doskonale. Jakbym wrócił do siebie - powiedział. Podziękował polskim filmowcom za to, że o niego walczyli. 

Aresztowanie i pobyt w łagrach

Ukraiński reżyser zapowiedział, że nadal będzie kręcił filmy, ale nie porzuci działalności społecznej. W trakcie pobytu w łagrze napisał trzy scenariusze, dwa zbiory opowiadań, dwie powieści i dziennik głodówki.

Sencow wspomniał, że jego aresztowanie było prawdopodobnie przypadkowe. Funkcjonariusze dowiedzieli się, że jest reżyserem dopiero następnego dnia. Dostał wtedy propozycję, że albo przyzna się do działalności terrorystycznej i wtedy dostanie kilkuletni wyrok, albo - jak się nie przyzna - to 20 lat. Nie załamał się, ale nadal próbowano go złamać w łagrze.

Kim jest Oleg Sencow

Ukraiński reżyser Oleg Sencow zadebiutował w 2012 roku na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Rotterdamie filmem "Gaamer". Był uczestnikiem tzw. euromajdanu w Kijowie. W maju 2014 roku został aresztowany przez FSB w swoim domu w Symferopolu na Krymie i oskarżony o terroryzm.

Przewieziony potajemnie do Rosji, był więziony bez wyroku przez kilkanaście miesięcy w moskiewskim więzieniu, a następnie przewieziony do łagru, gdzie w maju 2018 roku rozpoczął trwający 145 dni strajk głodowy. Żądał zwolnienia wszystkich ukraińskich więźniów politycznych w Rosji.

7 września tego roku po pięciu latach został ułaskawiony i wrócił na Ukrainę wraz z 34 innymi więźniami.

Nagroda Neptuna za wartości wolności i solidarności

Nagrody prezydenta Gdańska Neptuny są przyznawane od 2006 roku. Ich laureatami mogą zostać polscy i zagraniczni twórcy, "których artystyczna działalność nawiązuje do gdańskiej tradycji bądź współczesności, zaś ich dorobek pozostawia trwały ślad w historii Gdańska".

Dotąd Neptunem uhonorowanych zostało 36 osób.