Szeroka dyskusja nad wypowiedzeniem konwencji stambulskiej sprawia wrażenie sporu na zamówienie. Warto więc sobie uprzytomnić, że tekst konwencji znany jest od ponad 9 lat, a sam dokument obowiązuje od ponad 5. Warto więc spytać, czy w tym czasie doszło w Polsce do wykorzenienia tradycji?
Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej powstała w 2011 roku. Dyskusja na temat jej treści trwała w Polsce kilka lat, jednak ostatecznie 6 lutego 2015 Sejm wyraził zgodę na jej ratyfikację, a prezydent 13 kwietnia tego samego roku Konwencję ratyfikował. Na tym jednak nie koniec.
Obowiązujący w Polsce niemal od 5 lat (Konwencja weszła w życie 1 sierpnia 2015) tekst Konwencji został doprecyzowany opublikowanym w Dzienniku Ustaw oświadczeniem rządowym z 30 kwietnia 2015. Polski rząd obwieścił w nim 2 deklaracje i aż 4 zastrzeżenia, wymieniające artykuły konwencji, których Polska stosować nie będzie. Kluczowa wśród nich wydaje się pierwsza z deklaracji, stwierdzająca, że Polska "będzie stosować Konwencję zgodnie z zasadami i przepisami Konstytucji".
Co więcej, także warunkowo i nie w pełni konwencję stosują Francja, Hiszpania, Dania, Szwecja, Finlandia, Serbia, Słowenia, Finlandia, Monako, Malta i Andora - wszystkie te kraje także zastrzegły sobie prawo do niestosowania części przepisów Konwencji.
Obserwowany dziś powrót do sporu, który został już rozstrzygnięty decyzjami parlamentu i prezydenta, nie tylko podważa wiarygodność Polski jako strony umowy międzynarodowej. Fatalnie potwierdza też bardzo wyraziste traktowanie kwestii przemocy wobec kobiet jako oręża w wewnętrznej polityce nie tylko Polski czy jej Sejmu, a wręcz samej tworzącej rząd koalicji Zjednoczonej Prawicy.
Od pięciu lat żaden z jej polityków nie wystąpił z tak nagłą i wręcz brutalną krytyką Konwencji ("neomarksistowska propaganda", "uczenie kilkuletnich chłopców, że mogą chodzić w sukienkach", "genderowski bełkot"). Od 5 lat ta złowroga zdaniem przeciwników konwencja czyniła spustoszenie w polskiej obyczajowości, prawie i tradycji - a jednak rządzący politycy nic w tej sprawie nie robili. Albo więc nie było takiej potrzeby, bo konwencja wcale taka groźna nie jest, albo potrzeba pojawiła się akurat teraz.
Zobacz również:
Nie jest chyba przypadkiem, że zastrzeżenia do konwencji po 5 latach wyciągnięto akurat wtedy, kiedy pojawiła się zapowiedź rekonstrukcji rządu, sprecyzowana do ograniczenia w nim wpływów formalnych koalicjantów PiS - Solidarnej Polski Zbigniewa Ziobro i Porozumienia Jarosława Gowina. Nagłe olśnienie Zbigniewa Ziobry w sprawie złowrogich skutków działania konwencji antyprzemocowej już wywołało zamieszanie w rządzie; minister Maląg wzięła jego wypowiedzi niemal za stanowisko rządu, naciskana pytaniami wicepremier Emilewicz - najwyższy w rządzie rangą przedstawiciel partii Gowina - poparła wypowiedzenie dokumentu.
Nie sposób oprzeć się wrażeniu, że wyciągnięcie niewygodnej dla koalicji rządzącej sprawy staje się narzędziem nacisku; jeśli partie Ziobry i Gowina stracą po jednym ministrze w rządzie - nadal będą domagać się wypowiedzenia konwencji, zdobywając tym poparcie najbardziej konserwatywnych grup wyborców. To kłopot dla PiS. Wytykanie im, że przez 5 ostatnich lat palcem w sprawie konwencji nie kiwnęli nie będzie miało znaczenia - chodzi wyłącznie o doraźne powstrzymanie planów pozbawienia ich wpływów w rządzie.
Chociaż budowane wokół konwencji antyprzemocowej napięcie jest sztuczne, wynikające z niego problemy stawiają PiS w trudnej sytuacji. Do rozwiązania jest bowiem nie tylko sprawa spornej konwencji, ale spójności działań rządu i tworzącej go koalicji.
