"Zaproponowaliśmy inicjatywę nowego dialogu na temat bezpieczeństwa europejskiego w ramach OBWE. Celem jest redukcja ryzyka konfrontacji. Liczymy na zaangażowanie Rosji w ten projekt" – poinformował minister spraw zagranicznych Zbigniew Rau po spotkaniu z szefem rosyjskiej dyplomacji Siergiejem Ławrowem. "Jestem pewien, że przewodnictwo w OBWE powinno sprzyjać osiągnięciu kompromisu" – przyznał z kolei Ławrow.
Polski minister spraw zagranicznych Zbigniew Rau, który przewodniczy w tej chwili Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), spotkał się w Moskwie z szefem rosyjskiej dyplomacji Siergiejem Ławrowem. Wizyta miała związek z napiętą sytuacją międzynarodową.
Kluczowym tematem rozmów dla mnie, jako dla przewodniczącego OBWE, był stan bezpieczeństwa europejskiego, które znajduje się w głębokim kryzysie - powiedział szef polskiego MSZ podczas wspólnej konferencji z Siergiejem Ławrowem. Jak wskazał Zbigniew Rau, "sytuacja wokół Ukrainy pozostaje niezwykle napięta i grozi jeszcze poważniejszą eskalacją".
Polskie przewodnictwo w OBWE podejmuje wszelkie działania, by jej zapobiec i obniżyć odczuwalne obecnie napięcie - podkreślił.
W tym duchu zaproponowaliśmy inicjatywę nowego dialogu na temat bezpieczeństwa europejskiego - dodał. Przedstawiłem panu ministrowi Ławrowowi logikę tego projektu, traktowanego priorytetowo przez polskie przewodnictwo - przekazał. Dodał, że "jego celem jest redukcja ryzyka konfrontacji oraz wzmocnienie bezpieczeństwa i stabilności na obszarze OBWE".
Rau zaproponował, aby "została stworzona została nieformalna platforma do otwartej politycznej dyskusji oraz współpracy państw OBWE, która pozwoli na omawianie propozycji wzmocnienia efektywności mechanizmów zapobiegania sytuacjom kryzysowym". Według niego "uruchomienie takiej platformy dialogu mogłoby również w dłuższej perspektywie służyć poprawie funkcjonowania samej Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie".
Oczekujemy, że inicjatywa ta pozwoli na lepsze zrozumienie stanowisk wszystkich państw uczestniczących i poprawę przewidywalności działań, a także wzmocnienie trzech fundamentalnych zasad dla pokoju i bezpieczeństwa w Europie: zasady wszechstronnego podejścia do bezpieczeństwa, niepodzielności bezpieczeństwa i pokojowych relacji między państwami - wskazał Rau.
Efekt będzie zależał jednak od konstruktywnej postawy w dyskusjach. Nie da się przewidzieć go na tym etapie - zaznaczył minister. Zbigniew Rau powiedział, iż jasne jest tylko to, że dialog musi mieścić się "w ramach wyznaczonych przez podstawowe zasady stosunków międzynarodowych zawartych w akcie końcowym KBWE w Helsinkach".
Dialog to najlepszy sposób załatwiania spraw trudnych. Mam ogromną nadzieję, że Rosja podziela ten punkt widzenia. Jedynym wyjściem z obecnego kryzysu jest dyplomacja. OBWE może i powinna znaleźć zastosowanie w wysiłkach na rzecz obrony pokoju w Europie - powiedział polski polityk.
Szef rosyjskiego MSZ oświadczył z kolei, że "wypełnienie porozumień mińskich jest bezalternatywne, a najważniejsze obecnie jest zapewnienie bezpośredniego dialogu między Kijowem, Donieckiem i Ługańskiem".
Należy również zapewnić bezinteresowność obserwacji sytuacji; oczekujemy od kierownictwa roboczego misji OBWE (na Ukrainie - przyp. red.) współdziałania z władzami Doniecka i Ługańska z Radą Stałą OBWE - powiedział rosyjski polityk. Doniesienia o planach rosyjskiej inwazji na Ukrainę Ławrow określił mianem "paranoicznych scenariuszy". Podkreślił również znaczenie dialogu Rosji z USA i NATO.
Przy braku postępu w ramach rozmów z NATO i USA rozmowy w Wiedniu (gdzie znajduje się siedziba OBWE - przyp. red.) będą bez sensu, będą nieskuteczne - dodał.
Zdaniem szefa rosyjskiego MSZ w OBWE drzemie wielki potencjał. Organizacja ma według Ławrowa także wiele problemów, które wymagają pilnych rozwiązań i zaufania między członkami organizacji.
Agresywna retoryka, konfrontacyjne podejście przepełniają naszą wspólną przestrzeń, dominują nad duchem współpracy, nad kulturą wzajemnego poważania w ramach OBWE, która była właściwa dla tej organizacji po jej stworzeniu, i chcielibyśmy wszyscy to odbudować - powiedział Ławrow.
W obecnych niełatwych warunkach pełnienie funkcji przewodniczącego OBWE ma szczególne znaczenie, jest to wielka odpowiedzialność. Gdy pan minister (Rau - przyp. red.) prezentował na posiedzeniu Rady Stałej (OBWE) priorytety polskiego przewodnictwa, mówił, że ważne jest poszukiwanie rozwiązań akceptowanych przez wszystkich. I jestem pewien, że przewodnictwo powinno sprzyjać osiągnięciu kompromisu, ukształtowaniu się wspólnego podejścia. W tym celu należy trzymać się mandatu przewodniczącego, unikać sformułowań pozbawionych konsensusu - oświadczył. Szef rosyjskiej dyplomacji przyznał, że Rau "potwierdził takie podejście".
Ławrow podkreślił również konieczność odnalezienia równowagi na kilku polach: m.in. wojskowo-politycznym i ekologiczno-gospodarczym. Zapewnił także o gotowości Rosji do ścisłej współpracy m.in. w kwestiach zagrożeń transgranicznych, pokonywania negatywnych skutków pandemii koronawirusa, ochrony praw mniejszości narodowych, czy zwalczania fałszowania historii.
Rosja, która zgromadziła ponad 100 tysięcy żołnierzy na swoim terytorium przy granicy z Ukrainą, a także na Białorusi twierdzi, że "prowokacja" grozi ze strony Ukrainy.
Zarówno wspierani przez Rosję separatyści w ukraińskim Donbasie, jak i rosyjscy oficjele sugerują, że Kijów może próbować "zbrojnie odzyskać" niekontrolowane przez siebie od 2014 roku tereny.
Tymczasem Kijów i państwa Zachodu mówią o "poważnym ryzyku działań zbrojnych Rosji" wobec Ukrainy. Rosja twierdzi, że nie ma takich planów, jednocześnie żądając od USA i NATO "gwarancji" o nierozszerzaniu Sojuszu o Ukrainę oraz wycofania jego infrastruktury "od swoich granic".
