Tablicę upamiętniającą Emanuela Ringelbluma, historyka, działacza społecznego, twórcę archiwum getta warszawskiego odsłonięto w czwartek w I Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Długosza w Nowym Sączu. Autor "Kroniki getta warszawskiego" był absolwentem tej szkoły.
Dyrektor I LO Andrzej Padula przypomniał podczas uroczystości, że w czwartek przypada 78. rocznica śmierci wybitnego absolwenta tej szkoły. Możemy dokonać porównania z patronem naszej szkoły. Podobnie jak Jan Długosz, tak Emanuel Ringelblum był pedagogiem, był nauczycielem, był historykiem, był kronikarzem, a może co najważniejsze - był strażnikiem prawdy i pamięci. Pamięci o nieludzkim traktowaniu ludzi w czasie II wojny światowej - powiedział dyrektor.
Łukasz Połomski, prezes organizacji Sądecki Sztetl, która razem z projektem "Ludzie, nie liczby" była pomysłodawcą upamiętnienia przypomniał, że młody Emanuel Ringelblum przybył wraz z rodziną z rodzinnego Buczacza (obecna Ukraina) do Nowego Sącza w 1914 roku, gdzie kontynuował naukę w tamtejszym gimnazjum. Maturę zdał w 1920 roku, po czym wyjechał na studnia historyczne w Uniwersytecie Warszawskim.
Myśląc o tej postaci nie mogę się nie odnieść do współczesnych czasów - Emanuel przyjechał tutaj do miasta w 1914 roku jako uchodźca, który zamieszkał w wielkiej biedzie (...), ale tu skończył szkołę, tu zdał maturę - wskazał
Jak ocenił prezydent Nowego Sącza Ludomir Handzel, tablica pamiątkowa pokazuje, że "świat jest różnorodny". Szczególnie dziękuję dyrekcji i społeczności I Liceum, że tą różnorodność wskazujemy i przypominamy, że przed II wojną światową w Nowym Sączu ponad 30 proc. populacji stanowili Żydzi. Musimy o tym pamiętać, bo to jest także nasza historia - podkreślił.
Upamiętnienie Emanuela Ringelbluma w I LO jest częścią tegorocznych obchodów 80. rocznicy deportacji i zagłady sądeckich Żydów w Bełżcu. Podjęte działania przybiorą dwie formy - upamiętnienia w formie pomnika oraz działań edukacyjnych skierowanych głównie do młodzieży. Obchody uwieńczy odsłonięcie pomnika Zagłady sądeckich Żydów, które nastąpi 28 sierpnia 2022 r.
Emanuel Ringelblum (1900-44) był wybitnym historykiem, działaczem społecznym i politycznym związanym z partią Poalej Syjon-Lewica, organizatorem Podziemnego Archiwum Getta - zwanego Archiwum Ringelbluma.
Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego, liczący blisko 30 tys. kart zbiór różnego typu dokumentów, świadectw, relacji, druków i zdjęć, gromadzone było przez sztab konspiratorów. Pomysłodawcą i koordynatorem archiwum był Emanuel Ringelblum. Znając i rozumiejąc wartość źródeł, postanowił zbierać materiały ilustrujące wszelkie aspekty życia w "dzielnicy zamkniętej". Ringelblum pozyskał do swego dzieła licznych współpracowników.
Zbierano dokumenty osobiste i urzędowe (obwieszczenia władz, druki, kartki żywnościowe), prowadzono ankiety i spisywano relacje poszczególnych grup zawodowych, organizowano konkursy na wspomnienia, zbierano korespondencję, dokumentowano działalność instytucji getta. Sam Ringelblum prowadził dzień po dniu kronikę wydarzeń. Wśród dokumentów archiwum są pamiętniki, listy, kartki żywnościowe, pocztówki, a także prace historyczne, ekonomiczne, literackie, o tematyce społecznej, grafika i obrazy, raporty o sytuacji ludności żydowskiej, przekazywane rządowi na uchodźstwie.
Zagłada getta nie przerwała działalności grupy. Pomyślano jednak o zabezpieczeniu zbioru - 3 sierpnia 1942 r. zakopano dziesięć metalowych skrzyń pod budynkiem szkoły na Nowolipkach, pod koniec lutego 1943 r. pod tym samym adresem ukryto w dwóch bańkach po mleku drugą część dokumentów. Trzecią ich część zabezpieczono przy ul. Świętojerskiej w nocy przed wybuchem powstania w getcie. 18 września 1946 r. z piwnic domu na Nowolipkach wydobyto dziesięć metalowych skrzyń, 1 grudnia 1950 r. odkopano dwie bańki po mleku. Części trzeciej archiwum nie udało się odnaleźć.
Sam Ringelblum po powstaniu w getcie ukrywał się po aryjskiej stronie, na warszawskiej Ochocie w tzw. Bunkrze "Krysia" - piwnicy pod szklarnią ogrodnika Mieczysława Wolskiego. 7 marca 1944 r. Niemcy odkryli kryjówkę i ponad 30 znajdujących się tam osób - razem z Wolskim i pomagającym mu w ukrywaniu Żydów Januszem Wysockim - rozstrzelali w ruinach getta.
Archiwum Ringelbluma przechowywane jest w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie. W 1992 r. zostało wpisane przez UNESCO na Listę "Pamięć Świata" rejestrującej najważniejsze dokumenty, jakie przechowała ludzkość.
