Kilkaset prac Włodzimierza Tetmajera: jego obrazy oraz szkice - pochodzące także z prywatnych kolekcji oraz wypożyczone od wnuczki artysty - można oglądać w Pałacu Krzysztofory, oddziale Muzeum Krakowa. Zaprezentowano tam wystawę "Włodzimierz Tetmajer - siła barw i temperamentu".
To pierwsza taka przekrojowa wystawa twórczości Włodzimierza Tetmajera. Jak informuje muzeum, dominująca część ekspozycji poświęcona jest malarstwu - sztalugowemu, jak i monumentalnemu. Obejmuje obrazy olejne, szkice do obrazów oraz projekty do polichromii i ilustracji.
W przestrzeni wystawienniczej wydzielono aneksy tematyczne, poświęcone odpowiednio tematom: wątek biograficzny, działalność na polu etnograficznym, działalność ilustratorska, działalność polityczna - czytamy na stronie muzeum.
Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Krakowa podkreśla, że Tetmajer był "wyjątkowym twórcą sztuki młodopolskiej, a równocześnie wyjątkowym źródłem, lustrem prawdy o wsi, o kobiecie, o trudzie, o Polsce".
Jego obrazy są obrazami uniwersalnymi, mówią o nas także dzisiaj bardzo mocno. Myślę, że ktoś, kto będzie tę wystawę zwiedzał z otwartym okiem, będzie bardzo zadowolony, może być też nieco smutny, z pewną zadumą. To nie jest letnia rozrywka, to są raczej cztery pory roku - wskazał.
Jak podkreślił dyrektor, prezentowana ekspozycja to pierwsza wystawa monograficzna Tetmajera - jego prace nigdy nie były tak szeroko prezentowane w jednym miejscu.
Sądzę, że to wynika z tego, że Tetmajer był zamknięty w bańce "malarza Bronowic". Natomiast dzisiaj odkrywamy ładunek emocji i niezwykłego przekazu, który w tej twórczości się znajduje. Dopiero jak się patrzy na te obrazy po latach, to my widzimy, że to człowiek, który rzeczywiście tam żył, on z tych garów jadł, on po tych drogach naprawdę chodził (...). On wybrał takie życie, wszedł w to bardzo głęboko, ewidentnie kochał to i oglądał to okiem szalenie krytycznym - wskazał Niezabitowski.
Kuratorka wystawy Marta Marek zaznacza, że naówczas podkrakowska wieś Bronowice stała się dla malarza tłem, na którym przedstawiał większość malowanych scen, w tym opowiadających o wydarzeniach historycznych np. insurekcji kościuszkowskiej.
Od momentu, kiedy Tetmajer związał się z Bronowicami, to właściwie malował wszystkie obrazy na tle realiów tej wsi. Rozpoznajemy zarówno dawną zabudowę bronowicką, utrwalał ubiory codzienne i świąteczne i trzeba podkreślić, że robił to z wyjątkową znajomością i wyczuciem - mówi kuratorka.
Układ ekspozycji w Muzeum Krakowa odzwierciedla etapy życia i rozwoju artystycznego Włodzimierza Tetmajera. Materiał został poddany selekcji i podzielony na części, tworzące odrębne segmenty.
Część pierwsza obejmuje wczesne prace, których cezura czasowa nie przekracza daty 1890, która oznacza zakończenie wczesnych etapów edukacji i studiów zagranicznych. Znajduje się tam specjalna prezentacja obrazu, który został zidentyfikowany jako wczesna praca "Z nad Wisły" z 1889 roku. W wydzielonej przestrzeni zaplanowany został "aneks biograficzny" obejmujący zdjęcia, pamiątki rodzinne i portrety.
Kolejny segment wystawy (Kolory Bronowic) to prace malarskie z wczesnych lat 90. XIX w. Data 1890, jest znacząca w biografii prywatnej i artystycznej malarza. Zawiera małżeństwo z mieszkanką Bronowic Małych, Anną Mikołajczykówną i od tego roku Bronowice zajmują szczególne miejsce jego w twórczości malarskiej. Wszystkie eksponowane w tej części ekspozycji obrazy - namalowane zostały na bazie odbywanych w tej wsi plenerów i studiów ukierunkowanych na etnograficzne walory kultury wsi. W tej grupie znalazły się dzieła najlepiej znane, wśród nich sceny w karczmie, weselne, orszaki, kolędnicy.
W kolejnej przestrzeni przewidziano kontynuację tematyki obyczajowej i dotyczącej obchodów świąt, w której dominują obrazy z lat ok. 1895-1900. Przemijającym porom roku szczególnie poświęcony został kolejny segment wystawy prezentujący malarstwo krajobrazowe - widoki pól i rodzajowe przedstawiające prace polowe i życie codzienne w otoczeniu wiejskim.
W kolejnej części wystawy zaprezentowane są widoki "Tetmajerówki" i portrety rodziny - zbiorowe, indywidualne portrety żony Anny Tetmajerowej i dzieci - córek oraz synów, zwłaszcza Jana Kazimierza. W zasadniczej części obrazy powstały w przedziale około 1904-1914. Zdaniem kurator wystawy są to wybitne dzieła pod względem artystycznym, odnoszące się do najbardziej intymnej relacji rodzinnej.
Segment kolejny prezentuje malarstwo, do którego impulsem były uczucia patriotyczne i przekonania społeczne wyznawane przez Tetmajera. Przenikające się wątki legendy o Piaście i mitu kościuszkowskiego nakreśliły sylwetkę polskiego chłopa, jako spadkobiercę najlepszych cech narodowych - źródło swoistej potęgi narodowej - tłumaczy Marek.
Segment przedostatni jest prezentacją mało znanej twórczości, o wymowie alegorycznej, stanowiącej kontynuację romantycznej wizji Polski Umarłej i Zmartwychwstałej. Wystawę zamyka część poświęcona dużemu płótnu "Jawnogrzesznica bronowicka" oraz tematycznie z nim powiązany "Jezus w domu Marty i Marii". Ponadto, na tę część składają się obrazy, rysunki i szkice aktów, wśród nich - jedyny, jak dotychczas udało się ustalić, akt wykonany technika olejną.
Uzupełnieniem ekspozycji są rysunki i akwarele opracowane jako ilustracje do utworów literackich, a także pierwsze wydania utworów literackich Włodzimierza Tetmajera. Wystawie towarzyszy bogato ilustrowany katalog.
Rok 2023 Senat ustanowił Rokiem Włodzimierza Tetmajera w setną rocznicę śmierci artysty. Tetmajer zmarł 26 grudnia 1923 r. w Krakowie. Na świat przyszedł w Harklowej, w powiecie nowotarskim, w 1861 r. Był jednym z czołowych przedstawicieli Młodej Polski, przede wszystkim znanym ze swoich obrazów, grafik oraz działalności społecznej i politycznej.
