Ponad 300 osób z 40 krajów poszukuje na odbywającym się w Wilnie międzynarodowym forum sposobów zwrotu dzieł sztuki żydowskiej, zagrabionej w czasie II wojny światowej przez Niemców.

"Na temat zwrotu rozgrabionego mienia dotychczas mówiło się za mało. Wyrażam nadzieję, że ta konferencja będzie bodźcem do zmiany sytuacji" - powiedział prezydent Litwy Valdas Adamkus inaugurując w środę Międzynarodowe Forum w sprawie Zagrabionych Wartości Kulturowych Ofiar Holokaustu.

Zdaniem Adamkusa, "nie zważając na tragiczne skutki wojny, w tej dziedzinie powinna odbywać się konkretna praca. Należy szukać dróg odnalezienia i skompletowania rozproszonych kolekcji". Z kolei premier Litwy Andrius Kubilius wyraził przekonanie, że "zwrot zrabowanego mienia żydowskiego jest najlepszym pomnikiem ofiarom holokaustu".

Uczestnicy konferencji debatują m.in. nad dostępem do archiwów w różnych krajach, w których znajdują się dokumenty dotyczące zrabowanych dzieł sztuki żydowskiej. Na ich podstawie Żydzi, którzy przeżyli zagładę, oraz potomkowie tych, którzy jej nie przeżyli, mogliby szukać zrabowanych dzieł. Eksperci wystąpili z inicjatywą rozszerzenia międzynarodowej współpracy archiwów, a także zaaprobowali ideę utworzenia międzynarodowej archiwalnej bazy danych obejmującej okres holokaustu.

Wojciech Kowalski, starszy radca w sekretariacie ministra spraw zagranicznych Polski i członek delegacji polskiej na Forum, zaznaczył, że nie da się w pełni zinwentaryzować wszystkich rozgrabionych w czasie wojny wartości kulturowych, gdyż ”skala grabieży i przemieszczeń dóbr kultury była duża, a pełnej dokumentacji brak. My tak naprawdę nie wiemy, co z Polski zostało wywiezione czy zostało zniszczone, ponieważ przed wojną nie wszystkie zbiory, nawet muzealne, nie wspominając już o kolekcjach prywatnych były zinwentaryzowane " - powiedział Kowalski. Wyraził jednak przekonanie, że "pracę należy kontynuować i na pewno zakończy się ona powodzeniem".

Międzynarodowe Forum w sprawie Zagrabionych Wartości Kulturowych Ofiar Holokaustu jest kontynuacją konferencji londyńskiej w sprawie tak zwanego złota monetarnego w 1997 r. Rok później odbyła się konferencja waszyngtońska w sprawie zwrotu majątku zagrabionego w czasie holokaustu, podczas której zostały przyjęte zasady przywracania majątku dawnym właścicielom.

00:20